بازار؛ گروه بین الملل: در حالی که قدرتهای بزرگ، مواضع خود را به ندرت سال به سال تغییر می دهند و برنامه آنها در جهت حفظ ثبات است، همواره از رویدادهای مهمی که برخی از تصمیم‌گیرندگان را مجبور به تغییر سیاستهای خارجی آنها می‌کند، جلوگیری کرده اند.
در خصوص سیاست خارجی آنها در خاورمیانه، همه نشانه ها حاکی از آن است که قدرت های بزرگ با توجه به شرایط جنگ اوکراین که در حال گذر از هفدهمین ماه شروع خود است و دو قطبی شدن آن در جامعه بین المللی، سیاست ۲۰۲۲ خود را در سال جدید ادامه خواهند داد.
از طرفی، عملیات روسیه در اوکراین به قدرت های بزرگ دلایل بیشتری برای تقویت روابط خود با کشورهای خاورمیانه داده است. در حالی که غرب اقداماتی را علیه روسیه انجام داده و متحدین خود را بسیج کرده است، به دنبال جلب حمایت کشورهای کلیدی منطقه است.
با این حال، با کاهش چشم انداز پایان جنگ، رهبران قدرت های غربی باید تغییرات اساسی در سیاست های خود ایجاد کنند. در این زمینه، برخی از پیش بینی ها نشان می دهد که چین، روسیه و آمریکا در سال ۲۰۲۳ سیاستهای خود را در قبال منطقه، به‌ویژه ایران، ترکیه و اسرائیل تغییر داده و دگرگونی هایی ایجاد خواهند کرد؛ ضمن اینکه با ادامه جنگ در اوکراین و تحریم‌های اقتصادی، نگاهها به سوی مسیر قدرتهای بزرگ از جمله امریکا در رابطه با حرکت در صحنه جهانی بسیار متغیر است.
انتظار می رود دیدارهای رسمی بیشتری بین دو طرف در سال ۲۰۲۳ انجام شود و حضور و نقش روسیه به عنوان یک ثبات بخش در منطقه تقویت شود
رویکرد روسیه در منطقه
انتظار می رود کشورهای عربی در سال ۲۰۲۳ روابط خوبی با روسیه داشته باشند. هیچ یک از کشورهای عربی در تحریم های اقتصادی علیه مسکو شرکت نکرده اند، موضعی که مورد استقبال پوتین روسیه قرار گرفت. انتظار می رود دیدارهای رسمی بیشتری بین دو طرف در سال ۲۰۲۳ انجام شود و حضور و نقش روسیه به عنوان یک ثبات بخش در منطقه تقویت شود.
ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، پس از دیدار سرگئی لاوروف، همتای روس خود در سوم نوامبر ۲۰۲۲، در یک نشست خبری گفت که حضور روسیه در جنوب سوریه عامل ثبات در شرایط کنونی است. افزون بر این، انتظار می رود مسکو روابط خود را با اعضای عرب اوپک پلاس گسترش دهد. روسیه از هماهنگی تولید نفت گرفته تا تقویت روابط با کشورهای استراتژیک مانند سوریه، این منطقه را دروازه خود به سمت دریای مدیترانه می داند.
در آفریقا، الجزایر دومین شریک بزرگ تجاری و دفاعی است که در مانورهای نظامی شرکت کرده است، آخرین رزمایش ۱۴ کشور در سپتامبر ۲۰۲۲، شامل چین و هند بود. مسکو همچنین قصد دارد نقش فعال تری در لیبی ایفا کند. سفیر جدید لیبی در روسیه و افتتاح سفارت جدید روسیه در لیبی به پوتین کانال جدیدی برای ایفای نقش میانجی در این کشور جنگ زده داده است. روسیه همچنین در حال بررسی افتتاح کنسولگری در بنغازی است که برنامه های روسیه برای برقراری ارتباط بین هر دو طرف درگیری در غرب (دولت الدبیبه) و شرق را آشکار می کند.
فراتر از جهان عرب، انتظار می رود روسیه روابط خود با ایران را بیشتر تقویت کرده و توسعه دهد
علیرغم اینکه روسیه مشغول عملیات طولانی مدت در اوکراین است، به نظر می رسد روسیه متعهد به ارائه پروژه های استراتژیک کلیدی در مصر است، جایی که قراردادی برای ساخت یک نیروگاه هسته ای منعقد شده است. در واقع، اولین ژنراتور از چهار ژنراتور برق در الدبعه ساخته شده است.
فراتر از جهان عرب، انتظار می رود روسیه روابط خود با ایران را بیشتر تقویت کرده و توسعه دهد. یکی از موضوعات گسترش این همکاری ها در رابطه با کریدور شمال_جنوب است که تاکید زیادی در راه اندازی هرچه سریعتر آن وجود دارد.
با این حال، از سوی دیگر، روابط روسیه و ترکیه به دلیل حضور نظامی آنکارا در ادلب و حملات هوایی مداوم آن به مناطق اکثریت کرد در شمال سوریه، که روسیه در اکتبر ۲۰۲۲ با حمله به گروه‌های مسلح تحت حمایت ترکیه در حمله انتقام‌جویانه واکنش نشان داد، متحمل ضربه شده است. با این وجود، نقش ترکیه در میانجی‌گری توافق بر سر صادرات غلات بین روسیه و اوکراین، تنش‌های میان آنکارا و مسکو را کاهش داده است.
در نهایت، تنش بین روسیه و اسرائیل نیز در سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد یافت. تهدیدات تل آویو علیه ایران و حملات هوایی مکرر در سوریه ممکن است به شکاف دیپلماتیک منجر شود.
نقش چین در خاورمیانه
سال ۲۰۲۳ تنها چند هفته پس از سفر تاریخی رئیس جمهور چین به عربستان سعودی در حالی آغاز شد که وی در ماه دسامبر با رهبران عرب دیدار کرد. شی این نشست را نقطه عطف تاریخی در روابط اعراب و چین توصیف کرد و انتظار می رود این دیدارها نویدبخش عصر جدیدی از مشارکت اقتصادی و سیاسی بین چین و جهان عرب باشد.
سال جدید شاهد تعداد بی‌سابقه توافق‌نامه‌های اقتصادی و تجاری، پیشرفت فناوری و سرمایه‌گذاریهای چین در خاورمیانه خواهد بود
بر همین اساس، سال جدید شاهد تعداد بی‌سابقه توافق‌نامه‌های اقتصادی و تجاری، پیشرفت فناوری و سرمایه‌گذاری خواهد بود.
پکن اهمیت منطقه را در ابتکار راهبردی کمربند_جاده تشخیص داده است. بنابراین، روابط قوی تری با کشورهای عربی بر اساس منافع متقابل ایجاد کرده و هدف آن ایجاد دیدگاه چند قطبی از سیستم بین المللی است.
علاوه بر این، چین در بحبوحه نگرانی مشهود واشنگتن در حال افزایش حضور خود در منطقه است. مسلماً، روابط رو به رشد چین با جهان عرب، سیاست گذاران آمریکایی را که به دنبال جلوگیری از واردات فناوری چینی یا پذیرش سرمایه گذاری های کلان رژیم های عربی هستند، راضی نمی کند.
بر همین اساس، انتظار می رود سال ۲۰۲۳ شاهد توافقات جدیدی بین چین و کشورهای کلیدی عربی پس از سفر چین از عربستان سعودی باشد در حالی که سخنان پایانی رهبر چین نشان داد که همسویی بزرگی بین دو طرف وجود دارد که تنها انتظار می رود افزایش یابد.
علاوه بر این، توافق استراتژیک ۲۰۱۷ بین چین و ایران روابط آنها را به طور تصاعدی پیش برده است. از سوی دیگر، اسرائیل بیش از پیش نگران این رابطه است و ممکن است از برخی از نتایج نشست ریاض که محوریت آن آرمان فلسطین، تعهد به راه حل عادلانه و پایدار دو کشور ناراضی باشد. اگرچه، این موضوع لزوماً به روابط استراتژیک اسرائیل و چین لطمه نمی زند.
نظر شما