رشد ارزش پولهای ملی در برابر هژمونی دلار

بازار؛ گروه بین الملل: در درون تغییر و تحول سیاسی، دیپلماتیک و ایدئولوژیک در نظام جهانی، یک فرآیند پولی نیز در حال وقوع است. برای مدت طولانی، تحت هژمونی غرب با محوریت ایالات متحده، ارزهای غربی پرکاربردترین پول و ذخایر در جهان بودند.

پس از جنگ جهانی دوم، دلار آمریکا به طور کامل بر نظام اقتصادی و مالی مسلط شد. در حالی که آغاز هژمونی دلار در جهان امتیازات باورنکردنی برای ایالات متحده به همراه داشت، برای جهان غیر غربی این یک رابطه ارباب و برده بود. با این حال، با آغاز دهه ۲۰۰۰، یک تغییر و دگرگونی غیرغربی در همه جبهه ها شروع به تجلی در حوزه پولی و مالی کرد. در حالی که دلار قبل از سال ۲۰۰۰، ۷۲ درصد از ذخایر بین المللی را تشکیل می داد، در سال ۲۰۲۳ به زیر ۵۹ درصد رسید.

با جنگ روسیه و اوکراین، نرخ کاهش ذخایر دلار ۱۰ برابر بیشتر شد. دلار در ذخایر جهان اکنون به پایین ترین سطح خود در ۲۷ سال گذشته رسیده است. باز هم، در حالی که نزدیک به ۷۰ درصد تجارت جهانی در اوایل دهه ۲۰۰۰ از طریق دلار انجام می شد، امروز به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. اگرچه دلار همچنان پرمصرف ترین ارز و ذخیره در جهان است، اما امروزه در حال کاهش غیرقابل انکار است.

ایالات متحده، تنها کشور جهان که دارای امتیاز چاپ پول است، امروز بدهکارترین کشور و ملت جهان در نظر گرفته می شود؛ به ویژه با جنگ روسیه و اوکراین، هژمونی دلار و سیستم مالی ساخته شده توسط ایالات متحده وارد یک روند شکست سریع شده است

با این نزول، ایالات متحده، تنها کشور جهان که دارای امتیاز چاپ پول است، امروز بدهکارترین کشور و ملت جهان در نظر گرفته می شود؛ به ویژه با جنگ روسیه و اوکراین، هژمونی دلار و سیستم مالی ساخته شده توسط ایالات متحده وارد یک روند شکست سریع شد؛ زیرا تصرف ذخایر ارزی کشورهای غیرغربی توسط آمریکا و اروپا، توقیف پول، خانه، خودرو، کشتی و هواپیماهای شرکت های خصوصی و همچنین تصرف این ذخایر با وجود احکام دادگاه، شوک بزرگی ایجاد کرد.

در عین حال، کنار گذاشتن کشورهای غیرغربی از نظام مالی آمریکا محور یکی از تحولاتی بود که همه جهان را به وحشت انداخت. به همین دلیل است که دلار و سیستم مالی غرب به عنوان ابزاری خطرناک و تهاجمی در جهان غیرغربی دیده می شود. در واقع، استفاده از دلار به عنوان یک سلاح توسط قدرت آمریکایی، رایج ترین نوع حمله به بازیگران غیرغربی بود.

به عبارت دیگر، این موضوع ممکن است برای هر کشوری که با بازیگران غربی مخالف است، رخ دهد. نظم بین المللی لیبرال مبتنی بر قوانین که توسط بازیگران غربی ایجاد شده بود، طبق معمول توسط غرب نقض شد. اتفاقی که رخ داد نشان داد که سرمایه و تامین مالی آزاد و به عبارت دیگر ارزش های لیبرال به گوشه ای رانده شدند. این سناریوی ترسناک می تواند در هر زمان برای همه ملت ها و دولت های غیر غربی اتفاق بیفتد.

روند جدیدی به ویژه در جهان غیرغربی آغاز شده و تجارت با ارزهای ملی، خود دوباره به یک روند تبدیل شده است

در نتیجه این اتفاقات، روند جدیدی به ویژه در جهان غیرغربی آغاز شده است. تجارت با ارزهای ملی، خود دوباره به یک روند تبدیل شد. یوان، پول ملی چین، بزرگترین طلبکار و دومین اقتصاد بزرگ جهان، در این زمینه حرف اول را زده است؛ ضمن اینکه یوان تبدیل به پرمعامله ترین ارز در روسیه شد، در حالی که دلار کاهش یافت.

چین و روسیه موفق شده اند به ۸۰ درصد از پرداخت های تجاری خود به یوان و روبل برسند. اسرائیل، متحد ضروری ایالات متحده، یوان را به ذخایر خود اضافه کرده و در عین حال دلار آمریکا و یورو اتحادیه اروپا را کاهش داده است. در این میان، فرانسه اولین کشور اروپایی بود که از یوان در تجارت خود با چین استفاده کرد.

یوان همچنین در تجارت بین چین و امارات متحده عربی استفاده می شد. علاوه بر این، پیش بینی می شود که پرداخت ها در مبادلات انرژی بین روسیه و پاکستان به احتمال زیاد به یوان پرداخت شود. علاوه بر این، برزیل و چین شروع به تجارت با ارزهای ملی خود کردند. به عنوان یک پیشرفت جهانی، جایگزین پترویوان برای دلارهای نفتی در عربستان سعودی می تواند هر لحظه فعال شود؛ در حالی که بحث های نفتی نیز در دستور کار است.

واحد پول هند یعنی روپیه نیز بی سر و صدا در حال افزایش است؛ به طوری که دهلی با ۲۰ کشور از جمله انگلیس، آلمان، اسرائیل، روسیه و سنگاپور قراردادهایی را برای استفاده از روپیه در تجارت امضا کرده است

با این دستور کار، اولین اقدام عربستان تصمیم به فروش نفت به ارزهای محلی بود. به این ترتیب عربستان، قراردادی را برای فروش نفت به کنیا به شیلینگ کنیا به جای دلار امضا کرد. روبل واحد پول روسیه اکنون واحد پول غالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. ترکیه، در میان بسیاری از کشورهای دیگر، شروع به استفاده از روبل در تجارت خود کرده است. برعکس، روند به سمت لیر ترکیه در بورس مسکو در حال افزایش است. نباید فراموش کرد که ترکیه نیز در کنار روبل شروع به استفاده از یوان در تجارت خود کرده است.

واحد پول هند یعنی روپیه نیز بی سر و صدا در حال افزایش است. هند با ۲۰ کشور از جمله انگلیس، آلمان، اسرائیل، روسیه و سنگاپور قراردادهایی را برای استفاده از روپیه در تجارت امضا کرده است. بنگلادش نیز تصمیم گرفته است از پول ملی به جای دلار با هند استفاده کند. در نهایت، هند از توافق با امارات برای استفاده از روپیه در تجارت خبر داده است.

برزیل، قدرت غول پیکر آمریکای لاتین، خواستار انتقال به یک پول ملی و مشترک به جای دلار در آمریکای لاتین شد. برزیل و آرژانتین روی یک ارز مشترک کار می کنند. علاوه بر این، بانک برزیل به عنوان اولین بانک آمریکای لاتین شناخته شد که به سامانه‌ پرداخت بین بانکی فرامرزی چین موسوم به CIPS ، یکی از جایگزین‌های سیستم پرداخت غربی، پیوست. در همان زمان، بانک مرکزی برزیل اعلام کرد که یوان از یورو پیشی گرفته و به دومین ارز ذخیره بین المللی بزرگ این کشور تبدیل شده است.

حتی ایران و اندونزی توافق کردند که از پول ملی خود برای تجارت استفاده کنند. در این راستا، هند و چین پول نفت ایران را به روپیه و یوان پرداخته و سازمان های جهانی و منطقه ای غیرغربی نیز در این زمینه اقدامات انتقادی انجام می دهند. اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) آمادگی خود را برای تغییر از دلار، یورو و استرلینگ به ارزهای ملی در معاملات مالی آغاز کرده است. مالزی همچنین صندوق پول آسیایی را پیشنهاد کرده است. سازمان بریکس نیز تلاش های خود را برای ارز مشترک سرعت بخشیده و سازمان همکاری شانگهای در آخرین اجلاس خود استفاده از ارزهای ملی را در دستور کار قرار داده است.

در واقع، کل اندازه اقتصادی آسیا، آمریکای لاتین و آفریقا از آمریکای شمالی و اروپا پیشی گرفته است. این امر، طبیعتاً علاقه به ارزهای ملی اقتصادهای نوظهور این کشورها را افزایش داده است. همانطور که می بینید، روند دلارزدایی یا کنار گذاشتن دلار با علاقه در سراسر جهان دنبال می شود و بسیار مورد پذیرش قرار گرفته است.

امروزه بیش از ۶۰ کشور با پول ملی خود تجارت می کنند. در حالی که شکی نیست که این میزان روز به روز افزایش خواهد یافت، اما مشخص شده است که دیگر نمی توان از هژمونی یک ارز واحد صحبت کرد. سیاست های پولی خودکامه و سلسله مراتبی آمریکا باری برای کشورهای غیرغربی بوده که دیگر معتبر نیستند.

کاهش هژمونی دلار تنها افزایش یوان نیست، بلکه جهانی شدن ارزهای غیرغربی، یعنی برقراری نظم چند ارزی غیرغربی، واقعیت اساسی آینده است

به جای اینکه یک ذخیره پولی غرب بر جهان مسلط شود، یک ذخیره چند ارزی مورد نظر است. بنابراین، کاهش هژمونی دلار تنها افزایش یوان نیست، بلکه جهانی شدن ارزهای غیرغربی، یعنی برقراری نظم چند ارزی غیرغربی، واقعیت اساسی آینده است. البته این روند طولانی و سخت خواهد بود.