سفر مودی به ابوظبی؛ راهبرد هند در خلیج فارس| مشارکت ویژه اقتصادی_امنیتی دوجانبه

بازار؛ گروه بین الملل: روابط نزدیک و شخصی میان شیخ محمد بن زاید آل نهیان سومین رئیس امارات و حاکم ابوظبی و نارندرا مودی نخست وزیر هند، عامل کلیدی در توسعه سریع مشارکت نزدیک میان دو کشور است. هر دو رهبر دارای دیدگاه مشترکی در مورد مسائل مهمی که بر منطقه تأثیر می گذارد و نقش کلیدی در توسعه و رفاه منطقه ایفا می کند، هستند.

نخست وزیر هند در روز شنبه ۱۵ ژوئیه در جریان یک دعوت و سفر رسمی به امارات وارد ابوظبی شد، در حالی که این پنجمین سفر او به کشور از زمان تصدی نخست وزیری است. اولین سفر وی به امارات در آگوست ۲۰۱۵ پس از ۳۴ سال صورت گرفت. حال، سفر اخیر در چنین مدت کوتاهی قابل توجه به نظر می رسد و یکی از دگرگون‌کننده‌ترین تغییرات در تعامل هند با هر کشوری در زمان‌های اخیر است. وزیر امور خارجه هند هم در ۱۳ ژوئیه هنگام ارائه توضیحاتی به رسانه ها، با اشاره به اینکه تحول قابل توجهی در روابط هند و امارات رخ داده است، بر این مسئله تاکید کرد که عامل اصلی نزدیکی دو کشور دیدگاه مشترک دو رهبر است.

در میان کشورهای منطقه، امارات اولین کشوری بوده که هند تصمیم گرفت در سفر مودی در آگوست ۲۰۱۵، روابط خود را به یک مشارکت استراتژیک جامع ارتقا دهد. این روابط بعدها با قراردادهای مشارکتی مشابه با عربستان سعودی و اخیراً با مصر دنبال شد. همچنین، نارندرا مودی در سفر خود به امارات در فوریه ۲۰۱۸، در هنگام سخنرانی برای مهاجران هندی در دبی، به توصیف امارات پرداخت.

تعامل سریع هند و امارات

در این مدت کوتاه هشت ساله، رشد بی سابقه ای در روابط دو جانبه صورت گرفته است. این امر به ویژه در مبادلات اقتصادی قوی، هم در تجارت و هم در زمینه سرمایه گذاری، روابط مردم با مردم، و همچنین همگرایی در طیفی از مسائل منطقه ای و بین المللی منعکس شده است. بر اساس گزارشهای منتشرشده، تجارت دوجانبه در سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳ به ۸۵ میلیارد دلار رسیده و هند سومین شریک تجاری بزرگ امارات متحده معرفی شده است.

امارات دومین مقصد صادراتی هند است؛ در حالی که با مبالغ زیادی از جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی، چهارمین سرمایه گذار بزرگ در هند در نظر گرفته می شود

امارات همچنین دومین مقصد صادراتی هند است؛ در حالی که با مبالغ زیادی از جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی، چهارمین سرمایه گذار بزرگ در هند در نظر گرفته می شود. در خصوص توافق مهم جامع مشارکت اقتصادی موسوم به «سپا» که در ۱۸ فوریه ۲۰۲۲ در زمان رکورد ۸۸ روزه امضا شد، پایه و اساس افزایش تصاعدی مشارکت تجاری و اقتصادی گذاشته شد و نمونه دیگری از اعتماد متقابل و ویژه دوجانبه را نشان داد. هدف این توافق، افزایش فرصت های شغلی و تجارت دوجانبه کالا به ۱۰۰ میلیارد دلار در پنج سال و تجارت خدمات تا ۱۵ میلیارد دلار عنوان شده است؛ ضمن اینکه هر دو کشور اغلب از حد معمول فراتر رفته اند تا این مشارکت را ویژه و همچنین استراتژیک مطرح کنند.

افزون بر این، امارات تنها کشوری از منطقه است که پیشنهاد ذخیره ذخایر استراتژیک نفت در هند را عنوان کرده است. هنگامی که این کشور عربی در سال ۲۰۱۹ میزبان اجلاس سازمان همکاری اسلامی بود، علیرغم اعتراض برخی کشورها از جمله پاکستان، وزیر امور خارجه فقید هند، سوشما سواراج را دعوت کرد. افتتاح اولین معبد هندوها در دبی در ۵ اکتبر ۲۰۲۲، در واقع یک هدیه ویژه برای جامعه هندی توسط امارات بوده است.

در راستای توسعه تعاملات دوجانبه، کارت روپی، یک ابتکار کلیدی توسط هند در سیستم پرداخت دیجیتال، در ۲۴ آگوست ۲۰۱۹ در ابوظبی راه اندازی شد و امارات را به یکی از معدود کشورهایی تبدیل کرد که چنین ارتباطی با هند دارد

در راستای توسعه تعاملات دوجانبه، کارت روپی، یک ابتکار کلیدی توسط هند در سیستم پرداخت دیجیتال، نیز در ۲۴ آگوست ۲۰۱۹ در ابوظبی راه اندازی شد و امارات را به یکی از معدود کشورهایی تبدیل کرد که چنین ارتباطی با هند دارد؛ ضمن اینکه ممکن است همگرایی بیشتری در مورد مسائل فین تک وجود داشته باشد.

بر همین اساس، پتانسیل یافتن زمینه های جدید برای همگرایی و همکاری در سیستم های پرداخت وجود دارد زیرا هر دو کشور به دنبال یافتن گزینه های جایگزین برای دلار آمریکا هستند. علاوه بر این، نارندرا مودی در سفر خود به امارات در آگوست ۲۰۱۹، به دلیل ایفای نقش محوری در تقویت روابط استراتژیک دوجانبه، مدال معتبر «زید» را دریافت کرد.

هند نیز از سوی خود، امارات را به عنوان یک شریک خاص در نظر گرفته است؛ در حالی که پیش تر از آن نیز شیخ محمد بن زاید آل نهیان مهمان اصلی روز جمهوری در دهلی در ژانویه ۲۰۱۷ بود. افزون بر این مسائل، امارات متحده عربی یکی از معدود کشورهای منتخبی است که در سال جاری به عنوان دعوت ویژه در ریاست هند در جی ۲۰ دعوت شده است. هند نیز همچنین با امارات در اجلاس سران COP۲۸ در مورد تغییرات آب و هوایی که به میزبانی امارات در نوامبر ۲۰۲۳ برگزار می شود، همکاری خواهد کرد.

دفاع و امنیت به عنوان یکی از ستون های مهم تعاملات میان هند و امارات ظاهر شده است؛ چرا که منطقه همیشه مستعد درگیری بوده و کشورهای منطقه را مجبور کرده که به دنبال ترتیبات جایگزین باشند

دفاع و امنیت نیز به عنوان یکی دیگر از ستون های مهم تعاملات فی مابین ظاهر شده است؛ چرا که منطقه همیشه مستعد درگیری بوده و این واقعیت که تضمین های امنیتی گذشته از طریق بازیگران خارجی مانند ایالات متحده ممکن است دیگر تضمین نشود (به ویژه پس از بهار عربی)، کشورهای منطقه را مجبور کرده که به دنبال ترتیبات جایگزین باشند. این موضوع فرصت و همچنین افزایش دامنه و فضایی را برای هند فراهم می کند تا نقش سازنده ای در امنیت منطقه ایفا کند.

به عنوان بخشی از یک مشارکت راهبردی جامع، هر دو طرف گفتگوهای امنیتی منظمی را بین شوراهای امنیت ملی خود انجام می دهند و از نزدیک روی موضوعات امنیتی مانند مبارزه با تروریسم، امنیت دریایی و امنیت سایبری کار می کنند. رزمایش‌های دفاعی دوجانبه نیز در حال افزایش است و بخش مهمی از همکاری و تفاهم را نیز تشکیل می‌دهد. همچنین تامین تجهیزات دفاعی و تولید مشترک سامانه تسلیحاتی به عنوان زمینه های مهم همکاری مطرح است.

قبلاً تحرکاتی روی این موضوع صورت گرفته است. در مارس ۲۰۱۷، هیئت کارخانه مهمات هند (OFB) قراردادی را با امارات برای تامین ۴۰ هزار لوله ۱۵۵ میلی‌متری امضا کرد و پس از آن ۵۰ هزار گلوله دیگر در سال ۲۰۱۸ امضا شد. در همین راستا، برخی اخبار در رسانه ها مبنی بر احتمال خرید موشک های هلینا، ناگ و برهموس توسط امارات از هند منتشر شد. هند و امارات همچنین توافق کرده اند که به عنوان بخشی از مشارکت استراتژیک جامع خود در حوزه فضایی نیز به همکاری دوجانبه بپردازند.

در خصوص تهدیدات مشترک و تروریسم، امارات با موضع هند ابراز همبستگی کرده و بیش از یک بار از هند در مبارزه با تروریسم به شدت حمایت کرده است. خواه این حمله تروریستی به اردوگاه ارتش اوری در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۶، در پایگاه هوایی پاتانکوت در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ باشد، یا به کاروان نیروی انتظامی ذخیره مرکزی در پولواما در ۱۴ فوریه ۲۰۱۹ که امارات این حملات را به شدت محکوم کرده است.

علاوه بر روابط مستحکم دوجانبه، نقش و اهمیت امارات در منطقه غرب آسیا نیز حائز اهمیت است که این کشور را به ستون اصلی استراتژی غرب آسیای هند تبدیل می کند. امارات یکی از قدرت های کلیدی اقتصادی و سنگین وزن های سیاسی در منطقه و بخشی جدایی ناپذیر از همه مجامع مهم منطقه ای مانند شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و غیره است.

برای هند، امارات به عنوان یک شریک عالی در جهت گسترش روابط دوجانبه، یافتن همگرایی در مجامع چندجانبه و جلب حمایت آن در مورد مسائل مهم منطقه ای ظاهر شده است. این کشور عربی همچنین به نوبه خود، برای مشارکت خود با هند ارزش قائل است و آگاهانه رشد هند و نقشی را که هند می تواند در منطقه و جهان به طور کلی ایفا کند، تشخیص می دهد.

بنابراین، با حضور مودی در ابوظبی، به وضوح می توانیم بگوییم که امارات کلید راهبرد موفق هند در غرب آسیا را در دست دارد و این مشارکت ویژه و ممتاز تنها در سال‌های آینده شکوفا شده و قوی‌تر خواهد شد.