محمد شهاب: منظور از تعیین قیمت توسط بازار: علم اقتصاد بازار را تعیین کننده قیمت معرفی کرده است. در عرف بازار شامل یک گروه تولید کننده و یک گروه مصرف کننده است و قاعدتاً تعیین کنندگان اولیه قیمت می بایست تولید کنندگان باشند. با این حال منظور از تعیین قیمت در بازار این است که قیمت می تواند فراتر از هزینه نهایی تولید تعیین شود. چرا که در معرفی که از مفهوم بازار در علم اقتصاد می شود مفاهیم مازاد (کمبود) عرضه و تقاضا و نقش آنها در تعیین قیمت جای گذاری و گنجانده شده است. این مفاهیم با معرفی و ترسیم منحنی عرضه و تقاضا به وجود آمده است (اولین پیامد افزایش تقاضا افزایش قیمت است این ماهیت منحنی عرضه ترسیمی در علم اقتصاد است).
برداشت اولیه از تعیین قیمت توسط بازار:
برداشت اولیه از تعیین قیمت توسط بازار، سپرده شدن تعیین قیمت به بازار است. مازاد عرضه و تقاضا و مفاهیم دیگر به خودی خود اصالت ندارند و این مفاهیم از سوی صاحبان اقتصاد که می توانند خصوصی و یا سیاسی باشند اصالت دهی می شوند. در صورت اصالت دهی به این مساله از سوی صاحبان اقتصاد سیاسی است که شاهد اجرای درست سیاست های حمایتی در ماهیت و جایگاه درست از سوی سیاستگذار نیز نباشیم.
ماجرای تعیین قیمت در علم اقتصاد از زاویه عدم انتقاد به مفهوم بازار:
حتی اگر بگوییم مفهوم بازار در آن شکل که علم اقتصاد آنرا معرفی کرده است درست است باز هم می توان قیمت را تابع تغییرات عرضه و تقاضا قرار نداد به گونه ای که قیمت منطبق بر هزینه نهایی تولید باشد. زمانی که سیاست چهره حمایتی در ماهیت و جایگاه درست از خود نشان دهد قیمت تابع ماهیت درست حمایت انجام شده از سوی سیاستگذار می شود.
ماجرای تعیین قیمت در علم اقتصاد از زاویه انتقاد به مفهوم بازار:
به مفهوم بازار در جایگاه خرد (اقتصاد کلان) و جامع می تواند انتقاد وارد ساخت. در نگاه خرد می توان گفت اولین پیامد افزایش تقاضا می تواند افزایش قیمت نباشد. این انتقاد نظریه تئوری مقداری پول اقتصاد کلان را زیر سوال می برد. در انتقاد با نگاه جامع می توان گفت حتی اگر تولید ملموس در پی افزایش تقاضا افزایش نیابد قیمت افزایش نمی یابد. این نگاه مفهوم بازار را به صورت کلی زیر سوال می برد و باید چارچوبی جایگزین مفهوم بازار در معرفی و ترسیم این پدیده معرفی شود. در معرفی چارچوب جایگزین می توان از عنصر حمایت در ماهیت و جایگاه درست استفاده کرد که نه تنها قیمت را تابع خود کرده است بلکه ارتقاء درآمد سرانه از دیگر عناصری باشد که تابع ماهیت درست حمایت نیز شده است.
جمع بندی:
زمانی اولین پیامد افزایش تقاضا می تواند افزایش قیمت باشد که قرار باشد عده ای از مازاد تقاضا نیز برای افزایش سود خود استفاده کنند. اگر سیاستگذار از طریق حمایت های درست و گسترده در ابتدا خود را جزء آن عده قرار ندهد؛ میتواند بی نیازی فعالان اقتصادی بخش خصوصی به قیمت گذاری غیر منطبق با هزینه نهایی را ایجاد کند. در این شرایط قیمت تولید، وابسته به ماهیت درست حمایت خواهد شد و این امکان ایجاد می شود که در شرایط افزایش تقاضا و عدم همراهی تولید ملموس، قیمت افزایش نیابد و ضرورت بازنگری تعریف علم اقتصاد در چارچوب و قالب مفهوم بازار نیز ایجاد می شود.
نظر شما