«کمربند_جاده»؛ راه گسترش نفوذ چین در آمریکای لاتین| تجارت بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار تا ۲۰۳۵

بازار؛ گروه بین الملل: به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای ایجاد زنجیره‌های انعطاف‌پذیرتر عرضه جهانی، سرمایه‌گذاری چین در آمریکای لاتین و حوزه کارائیب تحت طرح یک دهه قدمت یک کمربند_یک جاده به پیشبرد پروژه‌های زیرساختی بزرگ و تجارت سوخت ادامه می‌دهد.

ابتکار کمربند_جاده از زمان آغاز به کار خود در سال ۲۰۱۳، نقش مهمی در تقویت رشد اقتصادی جهانی ایفا کرده است، زیرا بازارهای نوظهور مواد خام را به چین صادر کرده و در ازای آن محصولات تصفیه شده را وارد کشورهای خود کرده اند. با این حال، گذار این کشور از یک اقتصاد تولید محور به یک اقتصاد خدمات محور، الگوهای تجاری چین را با بسیاری از بازارهای نوظهور در جنوب شرق آسیا تغییر می دهد. در همان زمان، رقابت با غرب باعث شد تا سرمایه گذاری چین در اروپا در سال گذشته ۲۲ درصد کاهش یابد، زیرا کشورهای اروپایی ۱۰ معامله از ۱۶ معامله را در زمینه فناوری و زیرساختها مسدود کرده اند. در برابر این پس‌زمینه، ادامه سرمایه‌گذاری چین در آمریکای لاتین و کارائیب تداوم استراتژی یک کمربند_یک جاده در منطقه و همچنین عزم رو به رشد برای رقابت را نشان می‌دهد.

زیرساخت و زنجیره تامین

نرخ‌های بهره پایین و اقتصاد پررونق چین باعث شد که در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ نزدیک به ۱ تریلیون دلار سرمایه‌گذاری کمربند_جاده در بازارهای نوظهور در سراسر جهان انجام شود. با این حال، بر اساس گزارش مرکز توسعه و مالی سبز، سرمایه گذاری سالانه از اوج ۱۲۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۶۷.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ کاهش یافته است. این موضوع فضایی را ایجاد کرده که سایر کشورها به دنبال سرمایه گذاری هستند.

با باقی ماندن آمریکای جنوبی به عنوان مرکز رقابت جهانی زنجیره تامین لیتیوم، غذا و سایر کالاها، چین به گسترش ردپای خود در منطقه آمریکای لاتین ادامه داده است

در ماه ژوئن گذشته، رهبران گروه ۷ متعهد شدند که ۶۰۰ میلیارد دلار در طول پنج سال برای تامین مالی زیرساخت ها در کشورهای در حال توسعه و متعادل کردن نفوذ کمربند_جاده جمع آوری کنند. با این حال، با باقی ماندن آمریکای جنوبی به عنوان مرکز رقابت جهانی زنجیره تامین لیتیوم، غذا و سایر کالاها، چین به گسترش ردپای خود در منطقه ادامه داده است.

در سال ۲۰۲۱ آمریکای لاتین و کارائیب بین ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری ترکیبی از چین دریافت کردند؛ در حالی که برزیل ۵.۹ میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی را به خود اختصاص داده که این میزان از ۱.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته و در حال حاضر آرژانتین، شیلی و پرو ورودی های قابل توجه ای را دریافت کرده اند. نیکاراگوئه و آرژانتین در سال ۲۰۲۲ به طرح یک کمربند_یک جاده ملحق شدند و انگیزه جدیدی به همکاری اقتصادی چین و آمریکای لاتین تزریق کردند و تعداد کشورهای منطقه را که اسناد همکاری این طرح را امضا کردند به ۲۱ رساند. برزیل، مکزیک و کلمبیا تنها تیم های اصلی هستند.

آرژانتین در حال حاضر در حال مذاکره برای یک سری پروژه های ساختمانی با چین برای تعمیق همکاریهای دوجانبه است. این کشور در ماه ژانویه یک سوآپ ۷.۲ میلیارد دلاری ارز با چین را تکمیل کرد و در آوریل دو کشور موافقت کردند که استفاده از دلار آمریکا را در تجارت دوجانبه خود کنار بگذارند. در پرو نیز، در ماه مه گذشته، بنادر کشتیرانی چین، تعهدی ۳.۶ میلیارد دلاری برای ساخت بندر بزرگ چانکای در آبهای عمیق را اعلام کرد. بر همین اساس، انتظار می رود این پروژه در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ شروع به کار کند.

بر اساس گزارش آژانس سرمایه گذاری دولتی شیلی، این کشور از زمان پیوستن به طرح کمربند_جاده در سال ۲۰۱۸، از مجموعه‌ای از پروژه‌ها از جمله نزدیک به ۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۱ بهره برده است. با این حال، در ماه آوریل، دولت شیلی اعلام کرد که قصد دارد کنترل صنعت لیتیوم خود را از غول های صنعت خصوصی به مشارکت های دولتی و خصوصی با کنترل دولتی منتقل کند. این موضوع می‌تواند زنجیره‌های تامین چین برای این ماده معدنی حیاتی مورد استفاده در باتری‌های خودروهای الکتریکی و همچنین برنامه‌های شرکت تولیدی چینی BYD برای ساخت یک کارخانه ۲۹۰ میلیون دلاری برای تولید کاتدهای فسفات آهن لیتیوم در این کشور را پیچیده کند.

سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات

در سطح جهانی، چین در سال گذشته ۵۲ درصد از بودجه یک کمربند_یک جاده را به ساخت و ساز و ۴۸ درصد را به سرمایه گذاری اختصاص داد، در مقایسه با ۷۱ درصد و ۲۹ درصد در سال ۲۰۲۱، که نشان دهنده تغییر به سمت توسعه مبتنی بر سرمایه گذاری است. با این حال، در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب، به نظر می رسد چین استراتژی سنتی طرح خود را برای تامین مالی پروژه های زیرساختی متمرکز بر مواد خام حفظ می کند.

در سال ۲۰۲۲ آمریکای جنوبی ۱۷.۴ درصد از کل بودجه طرح یک کمربند_یک جاده را برای ساخت و ساز جذب کرد، که بسیار بیشتر از بالاترین رقم قبلی یعنی ۶.۹ درصد در سال ۲۰۱۷ بود، در حالی که ۸.۱ درصد از کل این طرح را برای سرمایه گذاری جذب کرد که از ۱۹.۱ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است.

در حالی که سرمایه گذاری خارجی در منطقه امریکای لاتین مدت هاست بر مواد خام متمرکز شده، دولت ها در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب مشتاق توسعه بخش های دیگر از جمله پروژه های بزرگ حمل و نقل هستند که ارتباطات منطقه ای و بین المللی و تجارت و فناوری اطلاعات و ارتباطات را بهبود می بخشد

در حالی که سرمایه گذاری خارجی در منطقه مدت هاست بر مواد خام متمرکز شده است، دولت ها در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب مشتاق توسعه بخش های دیگر از جمله پروژه های بزرگ حمل و نقل هستند که ارتباطات منطقه ای و بین المللی و تجارت و فناوری اطلاعات و ارتباطات را بهبود می بخشد. مخابرات و مراکز داده ۱۴۲ میلیارد دلار از FDI منطقه را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص دادند که ۴۱ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ و معادل ۱۸ درصد از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی را به خود اختصاص دادند.

سرمایه گذاری در بخش فناوری اطلاعات برزیل در سال ۲۰۲۱، به میزان ۱۵۵ درصد افزایش یافت. در همین راستا، این مسئله نشان می دهد که علاقه شرکت های چینی که مشتاق سرمایه گذاری در بانکداری دیجیتال و صنایع فناوری مالی در حال رشد برزیل هستند، افزایش یافته است. سفر برجسته لولا داسیلوا به چین در ماه آوریل، که طیفی از موضوعات اقتصادی و ژئوپلیتیکی را پوشش داد، منجر به امضای ۱۵ توافقنامه از جمله همکاری در زمینه نیمه رساناها، امنیت سایبری و ارتباطات موبایل ۵G شد.

افزون بر چین، اتحادیه اروپا همچنین مایل است در کمک به منطقه در پذیرش فناوری های دیجیتال جدید نقش ایفا کند. در ماه مارس اتحادیه اروپا، آمریکای لاتین و اتحاد دیجیتال کارائیب را برای گسترش اتصال از طریق سرمایه گذاری، تقویت امنیت سایبری و تقویت حقوق دیجیتال، در تلاش برای احیای روابط خود با منطقه و رقابت با چین، تأسیس کرد. این اتحاد بخشی از ابتکار دروازه جهانی اتحادیه اروپا برای تقویت ارتباطات در بخش های دیجیتال، انرژی، حمل و نقل و تقویت سیستم های بهداشت، آموزش و تحقیقات در سراسر جهان است.

قراردادهای تجارت آزاد

تجارت چین با این منطقه که در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری آمریکای جنوبی و دومین شریک بزرگ آمریکای لاتین پس از ایالات متحده است، از ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ به ۴۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است و انتظار می رود تا سال ۲۰۳۵ از ۷۰۰ میلیارد دلار فراتر رود. بر اساس آمار اداره کل گمرک چین، این کشور در سال گذشته بزرگترین شریک تجاری آرژانتین، بولیوی، برزیل، شیلی، کوبا، پاراگوئه، پرو، اروگوئه و ونزوئلا بود.

با این حال، گسترش تجارت چین با این منطقه، اختلافات قابل توجهی را پنهان می کند. به عنوان مثال، برزیل، شیلی و پرو تا سال ۲۰۳۵ می توانند بیش از ۴۰ درصد صادرات خود را به مقصد چین مشاهده کنند، اما پیش بینی می شود تجارت چین با مکزیک تنها به ۱۵ درصد از کل جریان تجاری این کشور برسد.

مکزیک در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ به بزرگترین شریک تجاری ایالات متحده تبدیل شد. این اختلافات در فهرست کشورهایی که کمربند_جاده را امضا کرده اند و با چین به توافقات تجارت آزاد رسیده اند، منعکس شده است. به گفته وزارت بازرگانی اکوادور، چین و اکوادور امضاکننده این طرح در ماه مه توافقنامه تجارت آزاد امضا کردند که صادرات غیرنفتی اکوادور را طی ۱۰ سال آینده به میزان ۳ تا ۴ میلیارد دلار افزایش می دهد.

چین در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری غیرنفتی اکوادور است در حالی که تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۲ به رکورد ۱۳ میلیارد دلار رسید که نزدیک به ۲۰ درصد افزایش داشت. چین همچنین دارای قراردادهای تجارت آزاد با شیلی، کاستاریکا و پرو است؛ در حالی که در حال حاضر در حال مذاکره با اروگوئه است، اگرچه این امر می‌تواند شرکای تجاری کلیدی‌ آن، آرژانتین و برزیل را ناراحت کند و چالش‌های قانونی را در بلوک تجارت آزاد مرکوسور، آرژانتین، برزیل، پاراگوئه و اروگوئه ایجاد کند.

در مقام مقایسه، ایالات متحده مجموعه ای متشکل از شش توافقنامه تجارت آزاد موجود دارد که ۱۲ کشور در آمریکای لاتین و کارائیب را پوشش می دهد. اتحادیه اروپا نیز ۲۰ سال را صرف مذاکره در مورد توافقنامه تجارت آزاد با مرکوسور کرده است که هنوز به تصویب نرسیده است.