بازار، گروه استانها: این روزها مهمترین معضل استان سمنان خشکسالی و کمبود آب است معضلی که سبب شده تا بیش از هر زمانی اقتصاد این استان تحت تاثیر قرار بگیرد. معضلی که سبب شده تا حتی جمعیت بسیاری از روستاهای استان به تعداد انگشتان دست نزدیک شود.
«بدون آب نمی‌توان شاهد توسعه اقتصادی بود» این جمله‌ای است که در سال‌های اخیر بارها از زبان مسئولان استان سمنان بیان شده است. استانی که هجدهمین سال ورود به خشکسالی را تجربه می‌کند پدیده شومی که از دو دهه قبل در این استان خود را نمایان ساخت و همه ارکان اقتصادی و اجتماعی استان را تحت تاثیر خود قرار داد.
تبعات خشکسالی
یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن اشاره به آثار شوم خشکسالی، گفت: خشکسالی سبب شده تا بسیاری از روستاهای استان سمنان خالی از سکنه و بسیاری از امکان‌های سرمایه گذاری معطل باقی بمانند.
هانی هاشمی نیا که دانش آموخته رشته اقتصاد کلان است ضمن بیان اینکه استان سمنان ظرفیت‌های عظیمی در بخش کشاورزی، معدن، صنعت و گردشگری دارد، ابراز کرد: همه این ارکان وابسته به آب هستند در واقع بدون آب تمام این ظرفیت‌ها مغفول می‌ماند.
هاشمی‌نیا کارشناس اقتصادی: لایروبی قنوات و چشمه‌ها همچنین چاه‌های آب اجرایی شد تا دبی استحصالی آب منابع استان افزایش پیدا کند
وی افزود: استان سمنان در شرایط کنونی مصداق بارز استضعاف است یعنی استانی که مملو از ظریت های فراوان است اما در استفاده از آنها به دلیل بحران‌هایی مانند خشکسالی، ناکام مانده و نمی‌تواند به درستی از داشته‌های خود استفاده کند.
مسئولان چه کردند؟
محمد باقری کارشناس عمران آب در گفت‌وگو با خبرنگار بازار درباره تلاش‌های مسئولان استان سمنان در زمینه تامین آب گفت: از دو دهه قبل که چهره خشکسالی خودش را به مردم استان سمنان نشان داد مسئولان سه نوع اقدام را در دستور کار قرار دادند. اقدام اول کوتاه مدت بود که در همان سال‌ها لایروبی قنوات و چشمه‌ها همچنین چاه‌های آب اجرایی شد تا دبی استحصالی آب منابع استان افزایش پیدا کند موضوعی که از ابتدا هم مشخص بود مقطعی خواهد بود.
باقری با بیان اینکه دومین رویکرد مسئولان استان سمنان راهکار میان‌مدت بود، تاکید داشت: این راهکار در دو بخش اقتصادی و فرهنگی تعریف می‌شد در وهله اول مسئولان یک برنامه چند ساله را برای آگاه سازی مردم از وضعیت موجود ارائه کردند و تلاش داشتند تا مصرف را مدیریت کند به جای آنکه به دنبال مدیریت منابع باشند که البته راهکار معقولی و بجایی نیز به شمار می‌آید اما به دلایلی که بعداً عرض می‌شود این کار چندان جواب نداده است.
وی با بیان ایکه راهکار اقتصادی میان مدت نیز حفر چاه‌های جدید و ایجاد تاسیسات آبرسانی بود، ابراز کرد: این راهکار توانست برای مقاطعی روستاهای استان را به خصوص از خشکسالی نجات دهد اما بازهم نتوانستیم شاهد رفع مشکل روستاها و البته شهرهای استان سمنان برای مقطع طولانی‌تری باشیم.
انتقال آب پدیده سیاسی اجتماعی شده است
این کارشناس عمران آب با بیان اینکه راهکار سوم طولانی مدت یا همان انتقال آب بین حوزه‌ای است، گفت: در این زمینه نیز نتوانسته‌ایم موفقیت چشم گیری در دو دهه اخیر شاهد باشیم چرا که سیمین دشت، فینسک، کالپوش و قطری معطل باقی مانده است. بهتر است مسئولان فعلاً دست به اقداماتی مانند کاهش سهم کشاورزی سنتی از آب، تلاش برای پساب صنعتی، تفکیک آب چمن‌های شهرداری از آب شرب و ... را در دستور کار قرار دهند چرا که بخشی از آب استان از همین طریق هدر می‌رود.
باقری با بیان اینکه به نظر نمی‌رسد که بتوان روی راهکار سوم مانور داد، ابراز کرد: انتقال آب در دورانی که جنگ آب برقرار است از همیشه دشوارتر به نظر می‌رسد. امروز آب پدیده اجتماعی و حتی سیاسی است و شما به راحتی نمی‌توانید آب را از جایی به جای دیگر منتقل کنید که این موضوع حتی در بین شهرهای درون استان هم مشهود است چه برسد به منابع خارج از استان؛ امروز کافی است به یک منبع آب دست زده شود قطع به یقین صدای گروهی از مردم در می‌آید. البته با درستی با غلطی آن کار نداریم قطعاً مردم هر منطقه حق دارند که از منابع آبی شان استفاده کنند لیکن صرفاً یک گزاره را تعریف می‌کنیم.
باقری کارشناس عمران آب: در شهر شاهرود ۲۰ درصد و در سمنان ۱۸ درصد کمبود آب داریم
وی با بیان اینکه راهکارها عموماً جواب نداده است، افزود: مدیریت منابع نتوانسته جواب دهد چرا که منابع محدود هستند مدیریت مصرف هم جواب نداده چرا که هنوز سهم کشاورزی ما ۹۰ درصد و شرب شش درصد و صنعت چهار درصد با اینکه ده سال گذشته و هنوز این آمار صدق می‌کند راهکار سوم نیز جواب نداده چرا که شاهد هستیم وضعیت کنونی با ده سال قبل فرقی نکرده است! در نتیجه به نظر می‌رسد پاسخ به سوال آیا می‌توان انتقال آب را اجرا کرد؟ خیر باشد.
پیگیری اجرای طرح‌های انتقال آب
معاون عمرانی استاندار سمنان ضمن اشاره به اقدامات صورت گرفته در زمینه تامین آب، گفت: در قرارگاه جهاد سازندگی و محرومیت زدایی استان ایجاد کمیته آب با محوریت شرکت آب و فاضلاب و همکاری شرکت آب منطقه‌ای برای تامین آب و همچنین عملیات ذخیره و انتقال آب شرب به خصوص به روستاهای دچار تنش آبی استان سمنان بررسی شده است تا بتوانیم از همه ظرفیت‌ها در تامین آب مورد نیاز مردم بهره بگیریم.
محمد حمیدی با بیان اینکه انتقال آب بین حوزه‌ها یکی از راهکارهای استان سمنان برای تامین نیاز است تا بتوانیم جبران کمبود آب را به خصوص در بخش صنعت داشته باشیم، ابراز کرد: جبران آب برای بخش صنعت در کنار توسعه اقتصادی به اشتغال استان هم کمک می‌کند.
وی با بیان اینکه در شهر شاهرود ۲۰ درصد و در سمنان ۱۸ درصد کمبود آب داریم و اگر به میزان کمبود آب در دو شهر سمنان و شاهرود، صرفه جویی و مدیریت مصرف صورت گیرد، قطعاً مشکل کمبود آب در سطح این دو شهرستان برطرف خواهد شد، افزود: تصمیماتی در خصوص حفر چاه‌های جدید مصوب و مجوز دو حلقه چاه در شاهرود و یک حلقه چاه در سمنان گرفته شده است.
انتقال آب چرا بعضاً منفی شده است؟
انتقال آب چرا بعضاً منفی شده است؟ این سوالی است که درباره برخی طرح‌ها مانند کالپوش و قطری در شرق استان سمنان که فاقد منابع آبی رو زمینی مانند رودخانه‌ها هستند، مطرح می‌شود جواب این سوال را می‌توان در اظهارنظر مدیر آبفای شاهرود یافت که در یک نشست خبری گفت: مسائل اجتماعی بعضاً سبب شده تا طرح‌های آبرسانی اجرایی نشوند.
ابراهیم باقری به انتقال آب بین حوزه‌ای از قطری به عنوان یک مثال اشاره کرد و در نشست خبری با حضور خبرنگاران صراحتاً بیان کرد: تنها امید ما به پروژه آبرسانی قطری بود، علیرغم اینکه ۵۸ کیلومتر خطوط لوله در این طرح اجرا شد نتوانستیم به آب چشمه ساران دست یابیم اما تنش‌های اجتماعی و بروز شکایات جلوی این طرح را گرفت.
با اوصافی که مسئولان استان سمنان بیان می‌کنند گویا نمی‌توان چندان به اجرای طرح‌هایی مانند قطری، کالپوش و حتی فینسک و خزر امیدوار بود
وی با بیان اینکه تنها ۵۰۰ متر مانده به چشمه‌ها، پروژه متوقف شد و لذا تصمیم بر آن گرفتیم که با حفر چاه از آب قطری استفاده کنیم و مجوزهای آن نیز اخذ شد اما علیرغم داشتن مجوز باز هم جلوی این طرح گرفته شد، افزود: داستان قطری فعلاً منتفی است هر چند ما مجوز شرکت آبفا را از تهران، استعلام حوزه استحفاظی را از استانداری و موافقت محیط زیست و منابع طبیعی را نیز گرفتیم حتی دو حلقه چاه تا حدودی حفر هم شدند اما بازهم جلوی کار گرفته شده است.
پس باید چه کرد؟
با اوصافی که مسئولان استان سمنان بیان می‌کنند گویا نمی‌توان چندان به اجرای طرح‌هایی مانند قطری، کالپوش و حتی فینسک و خزر امیدوار بود و تنها ممکن است تا مهرماه طرح انتقال آب گرمسار اجرایی شود چرا که محسن عسگری مدیر آب منطقه‌ای سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار این موضوع را تائید کرده است.
وی با بیان اینکه عملیات جوشکاری لوله‌های خط انتقال آب طرح آبرسانی به گرمسار برابر برنامه از اردیبهشت ماه آغاز شده است، ابراز کرد: با تکمیل و بهره‌برداری از این طرح، انتظار دیرینه مردم شهرستان‌های گرمسار آرادان و شهر ایوانکی در برخورداری از آب شرب سالم و پایدار محقق می‌شود.
با این اوصاف به نظر می‌رسد تنها شهرستانی که توانسته از انتقال آب بهره مند شود، گرمسار است شهرستان سرخه نیز در زمان ریاست جمهوری روحانی دارای آب با کیفیت شد اما مشکل در دیگر شهرستان‌های استان سمنان پابرجاست. کارشناسان عقیده دارند که هر سال دسترسی به آب بین حوزه‌ای دشوارتر می‌شود زیرا بحران آب جدی تر شده و به همه نقاط سرایت می‌کند در نتیجه اگر آب در سال‌های قبل منتقل شد می‌توان از آن بهره برد اگر نشد دیگر نمی‌توان آن را جابجا کرد. در نهایت باید صبر کرد و دید که دولت سیزدهم در ادامه چه اقدامی را در راستای کم آبی صورت خواهد داد.
نظر شما