بازار؛ گروه آب و انرژی: درست در روزهایی که مردان نفتی دولت سیزدهم از موفقیت خود در دیپلماسی انرژی سخن می گویند، فعالین بخش خصوصی از غروب دیپلماسی در ایران و از دست رفتن بازارهای صادراتی خبر می دهند. آنگونه که احمد معروف خانی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی در گفتگو با بازار می گوید: «بازارهای افغانستان، عراق و پاکستان از دست دادیم چرا که دیپلماسی انرژی در ایران متولی خاصی ندارد. » حالا در نبود ایران دیگر کشورهای منطقه و البته روسیه به دنبال کسب سهم ایران از بازار صادراتی کشورهای منطقه هستند. البته این مقام مسئول معتقد است که افزایش سهم روس ها از بازار منطقه و آسیا قابل مدیریت است. او همچنین در بخش دیگری از گفتگوی خود با اشاره به تبعات افزایش قیمت خوراک در صنایع پایین دست، اظهار داشت: ۴۰ واحد مینی ریفاینری(پالایشگاه کوچک) داریم که خوراک آنها میعانات گازی است. متاسفانه به دلیل رشد غیر منطقی قیمت خوراک حدود ۹۰ درصد این پالایشگاه های کوچک هم اکنون تعطیل هستند. متن کامل گفتگوی خبرگزاری بازار با احمد معروف خانی رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی را در ادامه می خوانید:
مافیای خام فروشی که نفعشان در صادرات و عرضه های خام میعانات گازی است یک سری فشارها و هجمه های رسانه ای را به شرکت ملی نفت وارد می کنند
*به نظر شما مهم ترین چالش در حوزه تولید و صادرات فرآورده های نفتی چیست؟
چالش اساسی ما این است که متولی مشخصی در وزارت نفت برای صنایع پایین دستی وجود ندارد. در وزارت خانه ای به این عریض و طویلی یک دفتر حمایت از صنایع پایین دست وجود ندارد و سیاست گذاری مشخصی برای توسعه پالایشگاه های کوچک مقیاس نداریم. طبیعی است که در چنین شرایطی در زمان های مختلفی در خصوص تامین خوراک و قیمت گذاری خوراک با وزارت نفت دچار مشکل می شویم. مافیای خام فروشی که نفعشان در صادرات و عرضه های خام میعانات گازی است یک سری فشارها و هجمه های رسانه ای را به شرکت ملی نفت وارد می کنند. در نتیجه این هجمه ها شرکت نفت خیلی عجولانه قیمت خوراک واحدهای تولیدکننده میعانات گازی را تغییر داده؛ طوری که قیمت خوراک دریافتی ما بالاتر از قیمت خوراک واحدهای صادرکننده است.
* هم اکنون به چه قیمتی خوراک در اختیار صنایع پایین دست قرار داده می شود؟
خوراک واحدهای صادراتی ۱۹ تا ۲۱ دلار در هر بشکه است حال آنکه خوراک را به صنایع پایین دست به قیمت ۱۶ تا ۱۷ دلار می دهند. رشد غیر منطقی بهای خوراک باعث شده که بسیاری از واحدهای تولیدی ما تعطیل شده و حجم فروش میعانات داخلی به شدت افت کنند. این وضعیت را در حالی شاهد هستیم که فروش میعانات گازی کشور در شرایط تحریم با مشکلات متعددی مواجه بوده، واحدهای پالایشی کوچک با مجموع ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز، میعانات گازی را تبدیل به فرآورده‌های با ارزش کرده و برای کشور درآمدزایی داشته‌اند. با این وجود میعانات گازی با کیفیت پایین به واحدهای داخلی فروخته می شود و میعانات گازی با کیفیت بالا صادر می‌شود. هم اکنون درخواست ما از وزیر نفت این است که به صورت کارشناسی قیمت خوراک را تعیین کنند نه اینکه به صورت هیجانی و عجولانه برای یک صنف و صنعت تصمیم گرفته و موجبات تعطیلی و ورشکستگی آنها را فراهم کنند.
۴۰ واحد مینی ریفاینری داریم که خوراک آنها میعانات گازی است. به دلیل رشد غیر منطقی قیمت خوراک حدود ۹۰ درصد این پالایشگاه های کوچک هم اکنون تعطیل هست
* افزایش قیمت خوراک چه تعداد پالایشگاه های کوچک را در آستانه تعطیلی قرار داده است؟
۴۰ تا واحد مینی ریفاینری داریم که خوراک آنها میعانات گازی است. به دلیل رشد غیر منطقی قیمت خوراک حدود ۹۰ درصد این پالایشگاه های کوچک هم اکنون تعطیل هستند.
*اما بسیاری ادعای شما را قبول ندارند. قیمت منطقی از نظر شما چه قیمتی است؟
یک مبنای کارشناسی برای تعیین قیمت خوراک وجود دارد که تا پیش از این قابل اجرا توسط شرکت نفت بود. در این فرمول تمامی آیتم ها از قبیل کیفیت و هزینه های حمل خوراک هم لحاظ شده بود.
*توافقاتی که با عربستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس در ماه های گذشته رخ داده آیا روی صادرات فرآورده های نفتی تاثیری داشته است؟
در حال حاضر توافقات تاثیر مستقیمی روی صادرات فرآورده های نفتی نداشته ولی امیدواریم که گشایش ها رخ دهد.
*عراق همواره یکی از مهم ترین بازارهای صادراتی ایران در حوزه فرآورده های نفتی بوده است. هم اکنون اوضاع صادراتمان به این کشور چطور است؟
در بازار عراق افت صادرات را شاهد بودیم. دلیل اصلی این کاهش هم عدم دیپلماس موفق انرژی است. متاسفانه دیپلماسی انرژی در کشور ما متولی مشخصی ندارد و به هیچ وجه در دستور کار وزارت امور خارجه نیست.
بازارهای صادراتی خود را در افغانستان و عراق و پاکستان از دست داده ایم. دلیل آن هم این است که دیپلماسی انرژی در کشور ما متولی مشخصی ندارد و به هیچ وجه در دستور کار وزارت امور خارجه نیست
*وضعیت صادرات فرآورده های نفتی به سایر کشورهای همسایه چطور است. آیا مشکل عراق را در سایر کشورها هم داریم؟
متاسفانه بازارهای صادراتی خود را در افغانستان و عراق و پاکستان از دست داده ایم. دلیل آن هم این است که دیپلماسی مناسبی برای بازار محصولات انرژی خود نداریم. این در حالی است که ایران در نقشه جهانی انرژی که این کشور را به‌عنوان بزرگ‌ترین دارنده مجموع ذخایر هیدروکربوری (نفت و گاز) دنیا می‌شناسند. جدای از این ایران با برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک و با داشتن ذخایر عظیم نفت و گاز در جهان و تجربه طولانی در حوزه انرژی و موقعیت جغرافیایی مناسب، در خلیج فارس و دریای خزر و همسایگی با آسیای مرکزی، در صورت پبگیری الگویی از دیپلماسی انرژی فعال به ویژه با نظر به بازارهای بالقوه آینده در کشورهای در حال توسعه، از امکان ایجاد پیوند میان منابع انرژی خود با طیف متنوعی از مصرف‌کنندگان آسیایی، اروپایی و آفریقایی برخوردار است.
*اما برخی بر این باورند که افت کیفیت محصولات ایرانی موجب شده که بازارهایمان را به رقبایمان واگذار کنیم؟
کیفیت محصولات قابل ارتقا است ضمن اینکه بسیاری از محصولاتی در کشور ما تولید می شود به بازار روز دنیا صادر می شود. مشکلی از نظر کیفیت نداریم و قدرت تولید هر محصول با هر کیفیتی را متناسب با خواست و نیاز بازارهای صادراتی را داریم. به همین دلیل است که معتقدم ضعف دیپلماسی ایران در از دست دادن بازارهای صادراتیمان نقش داشته است.
*آیا جنگ روسیه و اوکراین و افزایش تمایل روس های برای صادرات به بازار شرق هم روی افت صادرات فرآورده های نفتی داشته است؟
این جنگ تبعاتی را روی بازارها و صادرات ما داشته اما این وضعیت قابل کنترل است.
نظر شما