سهم نیم درصدی سنگ ایران در بازار جهانی بهای سنگین نبود تجهیزات معدنی است

بهناز صفری؛ بازار: اولین معدنی که در ایران به امر استخراج و تولید سنگ آهن پرداخت، معدن چغارت در بافق یزد بود که حدود یک سوم از سنگ اهن کشور را تولید می کند. همچنین اولین کارخانه سنگ ایران در سال ۱۳۳۸ توسط متخصصین آلمانی تاسیس شد و ایران در این زمینه به خودکفایی رسید.اما با وجود قدمت بیش از ۶۰ ساله ایران در زمینه تولید انواع سنگ ، متاسفانه این صنعت در جهان مغفول مانده است. طوری که در بخش صادرات ایران سهم نیم درصدی از بازارهای جهانی را از آن خود کرده و کشور ترکیه با تجربه ۳۰ ساله خود ۱۲ درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.

کارشناسان و متخصصان حوزه سنگ بر این اعتقاد هستند که نداشتن تجهیزات به روز، استفاده از دستگاه های قدیمی و فرسوده و استخراج با روش های تجربی و غیرعلمی باعث شده است که ایران نتواند در بخش صادرات سنگ موفق عمل کند و به جایگاه واقعی خودش در جهان برسد.

تجهیزات فرسوده صنعت سنگ را به چالش کشاند

سیف الله آراسته، نایب رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران، در خصوص وضعیت سنگ های معدنی هم از نظر صادرات و هم از نظر تولید به بازار گفت: ظرفیت پروانه های بهره برداری و ظرفیت اسمی که وجود دارد الان بالغ بر ۳۰ میلیون تن استخراج سنگ است. اما ظرفیت واقعی شان حداکثر با این حسابی که الان وجود دارد حدود ۱۰ میلیون تن ظرفیت واقعی استخراج است.

وی افزود: بخش بسیاری از این موضوع به تجهیزات معادن کشور برمی گردد. زیرا واقعا معادن کشورمان تجهیزات به روزی ندارند. درحالی که تجهیزات به روز و نو حرف اول را در دنیا می زند و بدون آن نه در بخش اکتشاف و نه استخراج می توانیم موفق عمل کنیم.

آراسته اظهار کرد: کشوری مثل ترکیه با سابقه ای کمتر از ۳۰ سال دربازارهای سنگ دنیا ورود پیدا کرده است ؛ ولی با این حال الان حدود ۱۲ درصد از بازارهای جهانی را در بخش صادرات سنگ به خود اختصاص داده است. در حالی که ایران با قدمت فراوانی که در حوزه سنگ دارد صادراتش به نیم درصد هم نمی رسد.

نایب رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران اظهار کرد: این یک ضایعه بزرگ است که ایران نتوانسته در صنعت سنگ که قدمتی طولانی دارد موفق عمل کند . وقتی این موارد را بررسی می کنیم می بینیم موضوع از چه قرار است. متوجه می شویم که بخش زیادی از این موضوع مربوط به ماشین آلاتی است که کشورهای دیگر دراین زمینه به روز هستند ولی ماشین آلات ما کهنه و فرسوده اند.

آراسته تاکید کرد: ماشین آلات معادن کشورمان اکثرا به روز نیستند و تجهیزاتی هم که به روز هستند ما در ایران نداریم. یعنی هیچ کدام از معادنمان تجهیزات به روز دنیا را ندارند. مگر به تعداد بسیار انگشت شماری که آن هم نمی توانند در این زمینه خیلی تاثیر گذار باشند.

مساله کمبود ماشین آلات یکی از موضوعاتی است که متاسفانه ما نتوانسته ایم در بخش معادن کشور به ظرفیت های واقعی خودمان دسترسی پیدا کنیم

به گفته وی؛ مساله کمبود ماشین آلات یکی از موضوعاتی است که متاسفانه ما نتوانسته ایم در بخش معادن کشور به ظرفیت های واقعی خودمان دسترسی پیدا کنیم.

وی افزود: موضوع دیگری هم که در بخش معادن وجود دارد بحث فرآوری محصولات معدنی ما است. در کشورهای مختلف و صاحب نام صنعت سنگ، میزان بهره برادری از هر تن کوپ بیشتر از بهروری کوپ در کشور ماست. این موضوع هم برمی گردد به تجهیزاتی که آنها در بخش فرآوری استفاده می کنند. این هم یک موضوعی است که در بخش صنعت کشور ما باید مورد بررسی قرار بگیرد.

وی گفت: موضوع سومی هم که در این رابطه وجود دارد این است که دولت باید حمایت های لازم را در این حوزه ها انجام بدهد تا در بازارهای هدف ما انبارها و نمایشگاه هایی داشته باشیم تا بتوانیم محصولاتمان را در آنجا به نمایش بگذاریم.

نایب رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران تاکید کرد: اگر در بازارهای هدف بتوانیم انبارهایی برای صنعت سنگ در نظر بگیریم فکر کنم که صنعت سنگ ما، جای عرضه خودش را به خوبی پیدا خواهد کرد. امروز ما در کشوری زندگی می کنیم که از نظر تنوع سنگ به جرات می توانم بگویم که فرشی از سنگ از انواع رنگ ها می توانیم تولید کنیم.

ایران نیازمند سفیران صادراتی صنعت سنگ است

سیامک اخطاری؛ عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران درباره صادرات سنگ ایران به بازار گفت: صادرات سنگ های ساختمانی ایران از منظر نقد سازنده در وضعیت مناسبی قرار ندارد. بار معنایی این جمله یعنی این که شرایط موجود متناسب با ظرفیت و وزن منابع طبیعی معادن و رتبه ما در دنیا و خروجی صادرتمان نیست.

وی اظهار کرد:عواملی که می توانیم در واکاوی های مستمر به آن اشاره کنیم عب ارتند از:جوان بودن نسبی صنعت سنگ در کشور، که عمدتا صاحبین مشاغل در این صنعت معدنی به شکل خانوادگی اداره می شوند. بعد از وقفه های نسلی ما شاهد یک توقف ادامه مسیر و تضعیف عملکرد در این صنعت بوده ایم.

به گفته وی؛ زیرا پیش بینی های لازم برای تربیت مدیران میانی یا برون سپاری امور بسیار ضعیف شد. همچنین چرخه راه اندازی تا به ثمر رسیدن و ادامه بلند مدت فعالیت ها از جمله چالش های مهم این بخش از صنعت و معدن کشور است.

توسعه نیافتگی و نگاه سنتی به سنگ ساختمانی، استخراج با روش های تجربی و غیر علمی، افزایش حجم باطله و بی نظمی های انباشت حاصل از کوه بری ازجمله موارد مهم در این حوزه است

عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران تصریح کرد: توسعه نیافتگی و نگاه سنتی به سنگ ساختمانی، استخراج با روش های تجربی و غیر علمی، افزایش حجم باطله و بی نظمی های انباشت حاصل از کوه بری ازجمله موارد مهم در این حوزه است.

کارشناس صنعت سنگ خاطر نشان کرد: همچنین کمبود دیدگاه های آینده نگر و صادرات محور، دوام آوری و پایداری در بلند مدت از جمله مواردی است که در این صنعت کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

وی افزود: بازار سازی د ر سنگ های ساختمانی نیازمند دوام آوری و یک حضور مستمر با شیب ملایم است و چنانچه هوشمندانه اجزای تامین صادراتی را شناخته و به آن عمل کنیم اهداف بلند تجاری و توسعه صادرات دور ازذهن نیست.

وی خاطر نشان کرد: ما نیازمند تقویت سفیران صادراتی صنعت سنگ ایران هستیم که به این مهم آگاه هستند که امروزه فقط سرمایه کافی نیست بلکه مدیریت براساس سود کم و بلند مدت بینش برنامه ریزی و اجرای بلند مدت نوآوری و برند سازی و خروج از لایه محافظه کاری مولفه های موثر برای پیشرفت در صنعت سنگ ایران است.

اخطاری تاکید کرد: از جمله مواردی که در خصوص صادرات سنگ های ایرانی باید مورد توجه قرار گیرد رعایت قواعد بازایابی تجاری بین المللی است. مورد دیگر هم تعهدات بازرگانی حین و پس ازفروش که از اهمیت فراوانی برخوردار است.

وی افزود:واحد تولیدی از ابتدای عملیات تولید تا تحویل به مشتری باید خدمات پس از فروش را برعهده بگیرد و به مشتریان اطمینان بدهد که محصولات را به درستی به دستشان می رساند. زیرا سنگ یک محصول عمومی نیست و برای موفقیت در فروش نیاز به پشتیبانی فنی و تعهد دارد که این موارد جزو ضروریات کار است.

اخطاری خاطرنشان کرد: همچنین ایجاد ارتباط موثر با طراحان و معماران سایر کشورها و شناخت کانال های فروش در کشورهای مقصد بسیار اهمیت دارد. درنتیجه شناخت این بخش نیازمند صرف هزینه و مطالعات تحقیق بازار است.

عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران درخصوص سایر موارد توسعه صادرات سنگ بیان کرد: یکی از راه های توسعه صادرات، فرآوری سنگ ها است. زیرا فرآوری کردن محصولات باعث می شود ارزش افزوده بیشتری نصیب کشورها شود.

وی اظهار کرد: چیدمان صادراتی یعنی این که بهره وری از معادن آغاز شود. نیازهای بازارهای بین المللی از کانال های تخصصی و مطالعاتی شناخته شود و تولید بهینه با حداقل ضایعات مفهوم پیدا کند. مدولاسیون ساختمان سازی منجر به فرآوری قله بری شده است. بنابراین شکل کوپ های استخراجی و میزان پرت محاسباتی همه در مقیاس بین المللی دستخوش تغییر می شوند.

اخطاری تاکید کرد: بنابراین استخراج بهینه کوپ ها در نهایت با توجه به خواست بازار منجر به کاهش ضایعات و افزایش بهره وری و توجیه اقتصادی می شود.

وی در خاتمه تاکید کرد: در نتیجه برای این که صنعت سنگ های ساختمانی ایران در دنیا شناخته شده و به جایگاه واقعی خود در دنیا برسد باید نیاز سنجی های ضروری انجام شده و کم و کاستی ها برطرف شود. تا صنعت سنگ بتواند به پیشرفت واقعی خود برسد.