سهم آبی طبیعت را هم مصرف کرده‌ایم| خراسان بیش از ۱۰۰ درصد منابع زیر زمینی را مصرف کرد

بازار؛ گروه آب و انرژی: ایران تا هفده سال آینده در شرایط فوق بحرانی آب قرار خواهد گرفت. گزارش های منتشر شده نشان می دهد که ایران در بین ۳۳ کشور فوق بحرانی از نظر منابع آبی تا سال ۲۰۴۰ در جایگاه سیزدهم قرار دارد، با وجود این نگرانی اما هنوز خبری از اصلاح سیاست های در حوزه کشاورزی نیست و همچنان برخی از مسئولین از خودکفایی در تولید محصولات سخن می گویند. اوضاع برداشت از منابع زیرزمینی به قدری بحرانی است که کارشناسان سکونت در برخی از استان های کشور را خطرناک می داند.

عباس کشاورز معاون مرکز مطالعات آب اتاق ایران در اینباره می گوید: دریاچه ها و تالاب های کشور تقریبا خشک شده اند و فرونشست زمین تهدید جدی برای کشور محسوب می شود. طوری که ماندن در استان هایی همچون اصفهان و خراسان و غیره حالا دیگر یک خطر جدی است.

سالانه حداقل ۳ تا ۴ میلیارد مترمکعب برداشت از منابع زیر زمینی را کاهش دهیم تا جلوی پیشروی بیشتر فرونشست را بگیریم. البته باید توجه داشت که با این کار وضعیت دشت های کشور به حالت قبل بازنمی گردد، تنها از بدتر شدن شرایط جلوگیری می کند

او که مساله فرونشست زمین را یک تهدید ملی می داند، گفت: متاسفانه ما در ایران هشدارها و توصیه های بین المللی را برای رسیدن به سود ها و منافع اقتصادی غیر پایدار نادیده می گیریم. نتیجه این بی توجهی این شده در ۲۳۰ کیلومتری دریاچه آرال دیگر هیچ موجود زنده ای پیدا نمی شود.

معاون مرکز مطالعات آب اتاق ایران با تاکید بر اینکه باید سالانه حداقل ۳ تا ۴ میلیارد مترمکعب برداشت از منابع زیر زمینی را کاهش دهیم تا بتوانیم جلوی پیشروی بیشتر فرونشست را بگیریم، ادامه داد: البته باید توجه داشت که این کاهش برداشت خسارت هایی که وارد شده و فرونشست هایی که اتفاق افتاده را درمان نمی کند و وضعیت دشت های کشور را به حالت قبل بازنمی گرداند، بلکه تنها از بدتر شدن شرایط جلوگیری می کند.

او در بخش دیگری از سخنان خود درباره ظرفیت منابع آبی کشور گفت: بر اساس گزارش های وزارت نیرو که حدود ۸ سال پیش منتشر شد، منابع آبی کشور بین ۱۰۴ تا ۱۰۵ میلیارد مترمکعب است.

کشاورز ادامه داد: بر اساس استانداردهای جهانی ما مجاز هستیم که تنها ۴۰ درصد منابع زیر زمینی خود را استفاده کنیم اما متاسفانه در برخی از استان ها همچون خراسان ما بیش از ۱۰۰ درصد منابع آبی تجدید ناپذیر خود را استفاده کردیم.

اگر حق و سهم آبی محیط زیست را نپردازیم خیلی زود باید هزینه های خیلی زیادی را برای این اشتباه خود بپردازیم. یکی از نمونه های بارز آن همین مشکل ریزگردهایی است که تا تهران هم رسیده و اگر کمی به آن بی توجه باشیم از استان البرز هم عبور خواهد کرد

معاون سابق وزیر کشاورزی سپس با این هشدار که در بخش آب، سهم طبیعت را نیز مصرف کرده‌ایم، ادامه داد: باید بپذیریم که اگر حق و سهم آبی محیط زیست را نپردازیم خیلی زود یاید هزینه های خیلی زیادی را برای این اشتباه خود بپردازیم. یکی از نمونه های بارز آن همین مشکل ریزگردهایی است که تا تهران هم رسیده و اگر کمی به آن بی توجه باشیم از استان البرز هم عبور خواهد کرد.

او همچنین درباره مقدار مصرف آب در تمامی بخش ها گفت: تامین آب شرب بالاترین اولویت تامین آب در کشور است. بعد از آب شرب اگر به دنبال پایداری هستیم، حقابه های محیط زیست بالاترین اولویت را دارند. البته مصرف آب در صنعت خیلی زیاد نیست که نگران کننده باشد. ضمن اینکه برای رونق و توسعه اقتصادی ناچار به توسعه صنعت و اختصاص آب به این حوزه هستیم.

رفتارهای کشاورزی باید تغییر کند

او با بیان اینکه مهم ترین چالش ما مقدار مصرف بالای آب در حوزه کشاورزی است، ادامه داد: من مخالف توسعه کشاورزی نیستیم اما به اعتقاد من باید کشاورزی رفتارهای خود را تغییر دهد.

معاون مرکز مطالعات آب اتاق ایران با بیان اینکه خوشبختانه با علم و تجارب بشر، عبور از این بحران شدنی است، اما فرصت بسیار محدود است، اظهار داشت: دنیا برای مقابله با بحرام کم آبی چند راه حل پیدا کرده که یکی از آنها آب مجازی و دیگری بازتخصیص آب است.

او ادامه داد: البته با توجه به ابعاد سیاسی مساله امنیت غذایی همچنان درباره آب مجازی توافقی صورت نگرفته است. اما هم اکنون تعداد زیادی از کشور ها به دنبال تامین بخش زیادی از مواد غذایی آب بر خود از کشورهای دیگر یا به عبارت دیگر واردات مجازی آب هستند. بخش دیگری از کشورها هم جلوی صادرات محصولات آب بر را گرفته تا مقدار آن را کاهش داده اند. در آقع آنها ترجیح می دهند کالایی را صادر کنند که آب کمتری را مصرف می کنند تا اینگونه بتوانند مصرف خود را مدیریت کنند.

معاون سابق وزیر جهاد کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود گریزی به مصرف بالای آب برای تولید برخی از محصولات کشاورزی زد و گفت: به عنوان مثال برای تولید یک کیلوگرم گوشت قرمز نیاز به‌ ۱۲ تن و یک کیلو مرغ به ۴ تن آب نیاز است؛ این آمارها به خوبی نشان می دهد تا چه اندازه نیازمند تغییر رویکرد در سیاست های خود هستیم.