بازار، گروه استانها؛ کارشناسان اقتصادی عقیده دارند که قانون بومگردیها می توانست یکی از بهترین قوانین حمایتی ما در حوزه اقتصاد روستایی باشد اما به شرط آن که می‌توانستیم به درستی آن را اجرا کنیم. قانونی که به خانواده روستایی اجازه می داد تا از مازاد فضای خانه خود استفاده کرده، بخشی از هزینه های خودش را تامین کند.
به عبارت دیگر بخشی از فضای خانه به کمک به اقتصاد روستا و گردشگری می آمد تا هم مسافران و گردشگران انتفاع داشته باشند و هم خانواده‌های روستایی بتوانند درآمدی کسب کنند. حالا اما کارشناسان گردشگری و اقتصادی اعتقاد دارند که بومگردیها از از مسیر اصلی خودشان خارج شده به مفرّ درآمدزایی سرمایه گذاران و عمدتاً غیربومی ها و شهرنشینان بدل شده است.
در واقع انحراف بزرگی را در مسیر بوم گردی‌ها به خصوص طی دو الی سه سال اخیر شاهد هستیم که ناشی از عدم اجرای درست قوانین است. به عبارت دیگر برخی کارشناسان اعتقاد دارند که بومگردی ها بهترین طرح برای توسعه اقتصادی خانوار روستایی بود که به بدترین شکل ممکن اجرا شد زیرا امروز شاهد هستیم که تعداد بوم گردی هایی که واقعاً توسط خانوار روستایی اداره می شوند بسیار کمتر از واحدهای تجاری ساخته شده توسط سرمایه گذاران غیر بومی است.
سرمایه‌گذاری متمول ها در بومگردی روستایی
محمد امین رستمیان خبرنگار حوزه گردشگری و کسی که از ابتدا طرح بومگردی را دنبال می‌کرد به خبرنگار بازار می گوید: طرح بومگردی نمونه بارز از انحراف یک طرح اقتصادی روستایی از هدف اصلی آن است به عبارت دیگر بومگردیها به همه چیز رسیدند به جز هدف اصلی که برای آنها تعریف شده بود یعنی تقویت اقتصاد خانواده روستایی.
برخی خانوار ساکن خانه روستایی از محل زندگی خود به خانه دیگر کوچ کرده تا منزلشان بوم گردی تبدیل شود
رستمیان با بیان اینکه بوم گردی ها در واقع اجاره فضای مازاد خانه‌های روستایی توسط خانوار روستایی به گردشگران برای اقامت موقت بود بیان کرد: همان‌طور که در طرح اولیه نیز آمده بود همه خانه‌های روستایی بالاخره دو اتاق موسوم به اتاق مهمان دارند که کمتر از آن استفاده می‌کنند به عبارت دیگر اتاق هایی که صرفاً برای میزبانی از مهمانان هستند و در طول سال کمتر کسی به آنها رفت و آمد می‌کند لذا قرار بود این اتاق ها در ازای مبلغی در اختیار گردشگران قرار گیرد. اساس و اصل طرح بومگردی ها فقط و فقط همین بود.
وی با بیان اینکه مخاطبان طرح بومگردی، خانواده‌های روستایی بودند و مشتریان آن، گردشگران؛ در حالی که امروز شاهد هستیم بسیاری بومگردیهای استان سمنان توسط افراد متمول شهرنشین دایر شده و نهایتاً روستایی ها به عنوان خدمه و شاگرد در آنجا کار می کنند، افزود: بوم گردی ها قرار بود خانه های روستایی مردم باشند که فضای مازاد آن به درآمد زایی خانوار روستایی کمک کند اما امروز بومگردی های ما به همه چیز شبیه هستند جز به خانه های روستایی؛
گردشگری لوکس و گران به جای بومگردی سنتی
این کنشگر حوزه گردشگری با بیان اینکه قرار نبود از ابتدا بومگردیها به واحدهای گردشگرپذیر لوکس و گران قیمت بدل شود و این در واقع انحراف از معیار است، تاکید داشت: کمتر بومگردی را در استان سمنان شاهد هستیم که توسط خانوار روستایی در همان محل زندگی خانوار روستایی اداره شود حال آنکه تمام جذابیت بومگردیها از ابتدا قرار بود بافت سنتی و روستایی باشد اما شاهد هستیم که بومگردی ها دارای موسیقی زنده آنهم از نوع غربی، تور آفرود، برنامه‌های خارج از شئون فرهنگی و مذهبی مردم روستا و ... هستند که مشخصاً ایده‌هایی از سرمایه گذاران شهرنشین است.
رستمیان با بیان اینکه بومگردی ها قرار بود تجربه زیست در زیست‌بوم روستاها را برای گردشگران فراهم آورد، بیان کرد: امروز بوم گردی های استان سمنان شباهتی به طرح اولیه بومگردیها یعنی خانه‌های ساده روستایی ندارند.
برخی بومگردیها حتی یک پنیر ساده را هم از شهر می‌خرند و به اقتصاد روستا هیچ کمکی نمی‌کنند
وی افزود: بعضاً این واحدها عمدتاً توسط افرادی دایر شده که اصلاً ساکن روستا نیستند و یا خانه های روستایی را خریداری یا اجاره کرده و آن را بدل بومگردی کردند حتی در مواردی شاهد هستیم که خانوار ساکن خانه روستایی از محل زندگی خود به خانه دیگر کوچ کرده تا منزلشان بومگردی تبدیل شود حالی است که اصلاً اساس بومگردی چنین چیزی نبود.
سلب آسایش مردم روستایی
دیگر صاحب نظر حوزه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه ببومگردی‌ها به صورت واضحی از معیار خود انحراف وسیع پیدا کرده‌اند گفت: بسیاری از مردم روستاهای استان سمنان از دست بومگردیها شکایت دارند چرا که بعداً سبب سلب آسایش مردم شده‌اند.
متین حلوایی با بیان اینکه بارها شاهد هستیم مردم روستاهای میزبان واحدهای بومگردی از صدای موسیقی گوش خراش واحدهای بومگردی که اصلاً توسط مردم بومی روستا اداره می‌شوند آن هم تا پاسی از نیمه شب شکایت دارند، بیان کرد: بومگردیها قرار بود هیچ خللی در زندگی مردم روستا ایجاد نکنند و حتی گردشگران با حضور در آن ها تجربه زیست روستایی را داشته باشند اما شاهد هستیم که گردشگران بعضاً با همان شیوه زندگی شهری می خواهند مدت اقامت خود در بوم گردی ها را نیز سپری کنند که سبب شکایت بسیاری از مردم روستاها شده است.
وی با بیان اینکه بوم گردی ها از حالت سنتی خود خارج شده اند، افزود: یکی از دلایل مهم انحراف از معیار این است که میراث فرهنگی به هر کسی مجوز بومگردی داده بدون اینکه عواقب آن را در نظر بگیرد همچنین میراث فرهنگی می بایست اهلیت افراد را نیز مدنظر قرار دهد و با نظارت دقیق تلاش کند تا جلوی انحراف از معیار گرفته شود.
انحراف از معیارهای اقتصادی
این کنشگر حوزه گردشگری ادامه داد: برخی از بومگردیها توسط سرمایه‌گذاران متمول شهری دایر می‌شوند اما پروانه آنها به نام یکی از افراد روستا است تا این‌گونه بتوانند قانون را دور بزنند امروز شاهد پدیدآمدن پدیده ای به نام بوم گردی های زنجیره‌ای هستیم که توسط یک گروه اداره می‌شود به نحوی که پشت پرده بسیاری از واحدهای بومگردی روستایی یک گروه خانوادگی قرار دارد که به صورت مافیا گونه همه چیز را تحت کنترل دارند اما در ظاهر همه چیز تحت کنترل مردم روستا است این امر سبب شده تا بومگردیها کارکرد اصلی خود را از دست دهند.
حلوایی با بیان اینکه بومگردیها قرار بود به اقتصاد مردم روستا کمک کنند افزود: متاسفانه بومگردیها سبب شدند تا یک عده پولدار شوند و هیچ نفعی به دیگر مردم روستا نرسد حتی بعضاً گردشگران قبل از ورود به روستا تمام اقلام و اجناس مورد نیاز خودشان را هم از شهر خریداری می کنند این موضوع درباره بومگردیها نیز صدق می‌کند چرا که مالکان این واحدها هم تمام مایحتاج واحد گردشگری خود را از شرکت تهیه و سپس به روستا می آورند در نتیجه اگر قرار باشد بومگردیها در حالت سنتی خود را از دست بدهد برای مردم روستا نیز نفعی نداشته باشند این سوال پیش می‌آید که اساساً این واحدها برای چه چیزی دایره هستند؟
برخی از این بومگردیها حتی عکس‌های نامتعارف از مردم در طبیعت به صورت آتلیه‌ای گرفته و آن را نیز به خدمات خود افزوده‌اند
وی افزود: بومگردیها قرار بود نفع اقتصادی به روستاها برسانند یعنی وقتی گردشگری وارد روستا می‌شود در یک خانه روستایی اقامت گزیند از دیگری صنایع دستی بخرد از خانواده دیگر لبنیات تازه تهیه کند و یک زنجیره ای از تامین و تولید در روستاها راه بیافتد تا همه از حضور گردشگر نفع ببرند اما آیا امروز این رویه مثلا در استان سمنان دیده می شود؟
خدمات نامتعارف در ازای دریافت پول
یک عضو شورای اسلامی روستاهای استان سمنان با بیان اینکه قیمت بومگردیها در نوروز شامل اسکان و اقامت یک شبانه‌روز به علاوه سه وعده غذا حدود ۲۵۰ هزار تومان وضع شده بود و میراث فرهنگی هم اعلام کرد که هرگز این قیمت‌ها بیشتر از سال قبل نخواهند بود اما شاهد بودیم که به وضوح قیمت‌های میلیونی از گردشگران دریافت می‌شد، گفت: در همین ایام نوروز ۱۴۰۲ یک مورد شکایت از بومگردیها به شورای روستا رسید اما ما نتوانستیم کاری کنیم.
حسینیان با بیان اینکه در ایام نوروز بوم گردی هایی بودند که از هر فرد نفر یک میلیون تومان دریافت می کردند، بیان کرد: این بومگردی ها خدماتی شامل موسیقی زنده غربی، ساز و آواز، تور آفرود، پیاده روی شبانه، حرکات موزون کنار آتش و ... را دارند که خودمان ب چشم شاهد بودیم که وضعیت نامتعارفی را ایجاد کرده بودند.
وی با بیان اینکه برخی از این بومگردیها حتی عکس های نامتعارف از مردم در طبیعت به صورت آتلیه‌ای گرفته و آن را نیز به خدمات خود افزوده اند مثلا خانمی با سر برهنه در کنار درختان عکس می‌گیرد و پول می پردازد، افزود: این هعا با معیار بومگردی روستاها فاصله بسیاری دارد.
توجیه و بهانه اشتغال مانع برخورد با تخلفات بومگردی ها
این عضو شورای اسلامی روستایی در استان سمنان که البته به درخواست خود او نام روستا عنوان نشد، بیان داشت: به نظر می‌رسد که متولیان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری با توجیه و بهانه اشتغال چشم خود را به روی انحراف وسیع بومگردیها از معیار بستند به عبارت دیگر فقط گروهی در زمینه گردشگری شاغل باشند و بقیه اهمیتی ندارد تا بتوانند این آقایان آمار اشتغال روستایی را به بالا دستی‌ها داده و وضعیت را خوب جلوه دهند و نتیجه این موضوع نارضایتی شدید جامعه روستایی است.
در سال ۱۴۰۱ تعداد بومگردیهای استان سمنان از ۱۲۰ واحد عبور کرد
حسینیان با بیان اینکه شخصاً شاهد بودم که افراد روستا اعلام می کردند بومگردی که توسط فردی غیربومی اداره می شود به مسافران اعلام می کرد از مردم روستا چیزی نخرند چرا که مثلا بهداشت رعایت نمی شود یا مثلا کسبه روستایی به گردشگران گران فروشی می کنند که در واقع اصلاً چنین چیزی واقعیت ندارد و اینها برای آن بیان می شود که فرد بتواند از فروش لبنیاتی که از شهر می آورد هم درآمد کسب کند، ابراز کرد: برخی بومگردی ها حتی یک پنیر ساده را هم از شهر می خرند و به اقتصاد روستا هیچ کمکی نمی کنند.
وی با بیان اینکه متولیان گردشگری و بومگردیها در استان سمنان می‌خواهند هوای اشتغال گردشگری را داشته باشند اما خبر ندارند که بخش بزرگتری از جامعه روستایی را از خود رنجانده اند، بیان کرد: در صورتی که بومگردی ها نفع اقتصادی برای روستاها ندارند چرا دایر هستند؟
افزایش یکباره درخواست تاسیس بومگردیها
یکی دیگر از انحراف معیارهای مهمی که در بوم گردی ها شاهد هستیم وضع قیمت های نامتعارف است. بومگردیها قرار بود یک منبع درآمد ساده برای روستاییان باشند در نتیجه گردشگری ارزان قیمت را می بایست ترویج می‌دادند اما حالا شاهد هستیم که با خدمات نامتعارف خود درآمد های چند میلیون تومانی از گردشگران دارند.
در نهایت باید گفت آمارها نشان می‌دهد در سال ۹۸ تعداد واحدهای بوم گردی استان سمنان به ۴۲ واحد افزایش پیدا کرد بعد از شروع کرونا به یکباره درخواست بومگردیها افزایش چشم‌گیری پیدا کرد تا اینکه در سال ۱۴۰۱ تعداد بومگردیهای استان سمنان از ۱۲۰ واحد عبور کرد هم اکنون ما درصورتی که واحدهای متقاضی بومگردی نیز بتوانند مجوز خود را دریافت کنند ۱۵۰ واحد بوم گردی در استان سمنان وجود دارد.
سوال اینجا است که چه تعداد از آنها با معیار اصلی بومگردی ها سازگار است؟ قانون اصلی بوم گردی‌ها قرار بود فضای مازاد غیر استفاده روستاییان را در اختیار گردشگران قرار داده و درآمدی را برای خانواده روستایی به دنبال داشته باشد. سوال دیگر این است که چند درصد از بوم گردی های استان سمنان توسط افراد غیر بومی اداره می‌شوند هرچند به صورت رسمی عمده مجوزهای بومگردیها توسط افراد روستایی دریافت شده اما پشت سر این بومگردیها چه کسانی قرار دارد؟
نظر شما