بهنازصفری؛ بازار: درست است که معدنکاری برای هرکشوری باعث توسعه اقتصادی اش می شود؛ حوزه معدن علاوه بر این که مزایای اقتصادی فراوانی برای کشور دارد؛ اما در مقابل برخی معادن از جمله معادن سرب و روی آسیب هایی هم به محیط زیست وارد می کنند. برای همین نیاز است در کنار معدنکاری حتما موارد زیست محیطی هم رعایت شود.
معادن ایران به طور کامل بهره برداری نمی شوند
مصطفی نادری پژوهشگر و فعال محیط زیست درخصوص آلودگی های زیست محیطی معادن سرب و روی به بازار گفت: یکی از اشکالات بسیار بزرگی که در حوزه معادن وجود دارد بهره وری بسیار پایین در حوزه معادن کشور است که به طور کامل معادن مورد بهره وری قرار نمی گیرد. درست مثل هندوانه ای که گلش را برمی دارند و بقیه اش را دور می اندازند.
وی افزود: متاسفانه بسیاری از معادن ما به این شکل درآمده است که بخش مهم معادن را استخراج کرده و بقیه اش را همین طور رها می کنند. درحالی که باید از تمامی معادن به طور کامل استفاده کرده و مورد بهره برداری کامل قرار دهند.
مدرس دانشگاه تاکید کرد: درحال حاضر از ۱۳۷ میلیون هکتاری که تحت مدیریت سازمان منابع طبیعی کشور قرار دارد، برای ۱۰۱ میلیون هکتار درخواست معدن آمده است. البته سازمان منابع طبیعی قطع به یقین با این رقم موافقت نخواهد کرد و با رقم های بسیار پایینی موافقت می کند.
نادری تصریح کرد: یعنی اگر برای دو سوم منابع طبیعی کشور این میزان درخواست برای معادن داده می شوداین نشان می دهد که خدا را شکر کشور از نظر مواد معدنی و نعمت های خدادادی بسیار غنی است.
به گفته وی؛ کشورمان پتانسیل های معدنی بسیاری خوبی دارد و تقریبا همه جای کشور معادن پخش هستند و مدام درخواست های متعددی برای معدنکاری داده می شود؛ اما باید براساس ملاحظات و محدودیت های منابع طبیعی و محیط زیست این نوع واگذاری ها انجام شود.
چیزی که در تمامی معادن باید لحاظ شود و از اهمیت فراوانی هم برخوردار است ، توجه به این نکته است که وقتی معدنی شروع به استخراج مواد معدنی می کند باید از تمامی پتانسیل های آن معدن استفاده کنند
او عنوان کرد: اما چیزی که در تمامی معادن باید لحاظ شود و از اهمیت فراوانی هم برخوردار است، توجه به این نکته است که وقتی معدنی شروع به استخراج مواد معدنی می کند باید از تمامی پتانسیل های آن معدن استفاده کنند.
نادری تاکید کرد: درواقع باید ضوابطی برای این مساله تعیین شود که از جمله بحث زباله ها و باطله ها ی معدنی است که باید آن ها را شناسایی کنند. همچنین کاشت درخت اطراف معدن را در نظر بگیرند . به خصوص این که نهضت مردمی کاشت یک میلیارد درخت در چهار سا ل را مدنظر قراردهند. بنابراین بخش اعظمی از درخت کاری را صاحبان معادن و صنعت کاران باید انجام دهند و حتما در این طرح شرکت کنند.
وی افزود: یعنی در قبال برداشتی که از معادن انجام می دهند باید بحث درخت کاری را جزو اولویت های کاری خودشان قرار دهند تا آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود.
نادری تاکید کرد: برای این که آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود شناسایی خود منطقه خیلی مهم است. زیرا از منطقه ای که می خواهند برداشت انجام دهند باید ارزش اکولوژی بالایی نداشته باشد. فقط در مناطق حفاظت شده می توان برداشت هایی را انجام داد.
مدرس دانشگاه ادامه داد: یعنی از مناطق چهارگانه محیط زیست ، مناطق جنگلی و مراتع همچنین از ذخیره گاه های زیستی باید فاصله داشته باشند. یعنی معادن بیشتر در جاهایی باشد که ارزش زیست محیطی و اکولوژی خیلی بالایی نداشته باشند. و مهمتراز همه این که با این مناطق فاصله کافی را رعایت کنند.
وی گفت: مثلا اگر در وسط یک جنگل بخواهند معدن بزنند ، ولی وقتی ارزش های اقتصادی، زیستی و اجتماعی و روان شناسی آنجا را مدنظر قرار می دهند می بینند آن معدن صرفه اقتصادی لازم را ندارد. بنابراین بهتر است در چنین مناطقی اجازه معدن کاری داده نشود. چون هم گونه های مختلف گیاهی و جانوری در آنجا زندگی می کنند که با اکتشافات معدنی تمامی این ها به خطر می افت ند. هم این که از نظر ارزش گذاری آن معدن اصلا صرفه اقتصادی ندارد و به محیط زیست آسیب فراوانی وارد می کند.
کارشناس محیط زیست بیان کرد: اما گاهی اوقات صرفا به بحث اقتصادی توجه کرده و سایر موارد اجتماعی، محیط زیستی و موارد دیگر را نادیده می گیرند برای همین اتفاقات بدی برای محیط زیست به وقوع می پیوندد.
وی افزود: گاهی معادنی را برداشت می کنند که صرفا فقط جنبه اقتصادی دارد و متاسفانه ملاحظاتی را هم که باید در این رابطه داشته باشند مانند ساماندهی زباله ها ، و باطله های معدنی در نظر نمی گیرند. درحالی که این موارد خیلی اهمیت دارد. یا این که بخشی از محیط زیست را احیا کنند. ولی متاسفانه این کارها را انجام نمی دهند.
نادری ابراز امیدواری کرد: امیدوارم با آگاهی رسانی های عمومی و نظر مساعدتر و بهتر مجلس ، که در بحث اص لاح قانون معادن ورود داشته و حسن نظارت و اجرای صحیحی که دستگاه ها داشته باشند. زیرا مجوز بسیار ی از معادن را به افراد می دهند. ولی متاسفانه بعضا نظارت های خوبی هم انجام نمی گیرد.
وی تصریح کرد: گاهی هم یکسری موارد رانت وجود دارد که در اختیار برخی از افراد قرار می گیرد. اگر این موارد حل شود قطعا شاهد شرایط بهتری خواهیم بود به خصوص این که از ن عمت های خدادادی برخوردار هستیم و کشور پتانسیل های فراوانی دارد که می تواند باعث پیشرفتش شود.
فعال حوزه محیط زیست خاطر نشان کرد: همین نهضت ساخت مسکن مصالحش از معادن تامین می شود و ما نمی توانیم معادن را نادیده بگیریم و به آنها دست نزنیم. بلکه باید با حداکثر برداشت از معادن ، از آنها استفاده کنیم . یعنی بهروری را بالا ببریم و تاجایی که ممکن است سراغ معادن جدید نرویم. مگر این که با کمبود ماده معدنی خاصی مواجه شویم . در این صورت فقط باید سمت معادن جدید برویم ، چرا که هر چقدر هم که ملاحظات را بالا ببریم باز هم به محیط زیست آسیب وارد می شود.
کاهش آلایندگی مواد معدنی نیازمند روش های معدنکاری جدید است
محمد امین جعفری ؛ کارشناس ارشد زمین شناسی درباره این که برای آلودگی های معادن سرب و روی و مس چه کارهایی انجام شده است گفت: براساس پژوهش هایی که انجام شده و مطالعاتی که وجود داشته است این ها فقط می آیند می گویند که عناصر چنین آلودگی هایی را ایجاد می کنند ولی در عمل کاری برای برطرف کردن آلودگی های زیست محیطی انجام نمی دهند .
وی ابراز کرد: متاسفانه مدتی قبل یکی دانشجویان مقطع دکتری که یک بازدید صحرایی برای تز دکترایش داشت ، ۲۰ روز در یک معدن سرب و روی ماند. ولی وقتی برگشت به طور ناگهانی به کما رفت و بعد از چند روز هم فوت کرد. پزشکا ن در این رابطه گفتند که که مرگ او به خاطر مسمومیت ی بوده که در معدن سرب و روی اتفاق افتاده است.
به گفته وی، فقط می آیند بیان می کنند که معادن مس و سرب و روی چنین آلودگی هایی را دارند ، ولی هیچ راهکاری برای این مشکل ارائه نکرده اند تا چنین معظلات برای نیروهای متخصص و یا محیط زیست ایجاد نشود.
برای برطرف کردن میزان آلایندگی مواد معدنی مانند سرب و روی باید از روش های معدنکاری جدید یا استحصال نوین استفاده کرد
جعفری در خصوص راهکارهای موجود تاکید کرد: برای برطرف کردن میزان آلایندگی مواد معدنی مانند سرب و روی باید از روش های معدنکاری جدید یا استحصال نوین استفاده کرد. همچنین دستگاه های قدیمی معدنکاری باید از رده خارج شوند و حتما از دستگاه های جدیدی استفاده شود. کلا باید روش های معدن کاری کمی تغییر پیدا کند و تنوعی در این حیطه ایجاد شود تا ضرر و زیان های صنایع معدنی به محیط زیست و افراد کاهش پیدا کند.
وی تصریح کرد: بنابراین از مهمترین عواملی که روی آن تاکید فراوانی وجود دارد این است که روش های نوین معدنکاری در دستور کار قرار بگیرد و دستگاههای قدیمی به طور کلی از رده خارج شوند.
معدن کاری با محیط زیست در تضاد نیست
سبحان میرزایی، کارشناس معدن در خصوص آلودگی های معدنی سرب و روی گفت:معدن کاری با محیط زیست در تضاد نیست. ولی یکسری موارد هست که باید رعایت شود. از جمله این که وقتی ذخیره معدنی به پایان می رسد و به اصطلاح عمر معدن تمام می شود باید آن معدن بسته شود و محیط اطراف معدن به شکل اولیه آن بازگردد. ولی متاسفانه این کار انجام نمی شود. مثلا اگر مراتع و چمن زاری بوده باید بعد از بسته شدن معدن به شکل اولیه خودش بازگردد.
در تمام دنیا عملیات معدنکاری انجام می شود و سرب و روی هم استخراج می شود ولی تضادی با محیط زیست هم ندارد. ولی به شرطی که کار به صورت اصولی انجام گیرد و از مهمترین کارها بستن معدن بعد از اتمام دوره بهره برداری است
وی ادامه داد: در تمام دنیا عملیات معدنکاری انجام می شود و سرب و روی هم استخراج می شود ولی تضادی با محیط زیست هم ندارد. ولی به شرطی که کار به صورت اصولی انجام گیرد. و از مهمترین کارها بستن معدن بعد از اتمام دوره بهره برداری است.
میرزایی عنوان کرد: متاسفانه تاکنون چنین اتفاقی نیافتاده و معادن بعد از اتمام کار بسته نشده اند. البته این موارد به خاطر عملکرد ضعیف و نظارت ضعیف ارگان های مربوطه است که قوانین به خوبی و درستی رعایت نشده است.
وی تاکید کرد: باید این را بدانیم که اصلا معدن تضادی با محیط زیست ندارد. چون همان طور که در معدن کار انجام می شود باید گونه های جانوری هم زندگی خودشان را ادامه دهند. زیرا معدنکاری باید باعث توسعه منطقه شود. البته همه این موارد به بهره برداری که آنجا کار می کند و نظارت سازمان های بالادستی برمی گردد. یعنی سازمان محیط زیست، وزارت صمت و منابع طبیعی باید بر روی پروسه معدنکاری نظارت کافی داشته باشند.
او تصریح کرد: مهمترین مبحثی که درحال حاضر در بخش معدنی کشور وجود دارد این است که نظارت کافی در این بخش وجود ندارد و این مساله باعث می شود چنین آسیب های به وجود آید و چنین خسارت های به محیط زیست وارد شود.
نظر شما