بازار؛ گروه استانها: سال‌هاست که مسئولان حوزه حمل‌ونقل و به‌ویژه شرکت‌های بخش خصوصی بین‌المللی بر سر خواب کامیون‌ها و توقف چندروزه آن‌ها در مرز دوغارون به‌عنوان دروازه اصلی تجارت با افغانستان با متولیان امر مناقشه دارند.
وضعیت راه‌های منتهی به مرز دوغارون و معطلی چندروزه کامیون‌های باری به دلیل بی‌نظمی؛ بازرسی خودروها، ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی و کمبود نیرو در مرز و یا برخی اتفاقات غیرمنتظره مانند درگیری‌های مرزی موجب شده تا هم چنان زمان توقف خودروهای باری برای شرکت‌های حمل‌ونقل هزینه ساز شود.
این مشکل که بنا بر فعالان این حوزه افزون بر دو دهه در این گذرگاه مرزی خودنمایی می‌کند هنوز به‌طور کامل برطرف نشده و به قولی موجب فرصت سوزی در برابر کشورهای همسایه می‌شود.
بنا بر اظهارات رئیس اداره ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی اداره کل راهداری خراسان رضوی بررسی‌های صورت گرفته در خصوص افزایش مدت‌زمان خواب ناوگان‌ها در پایانه‌های مرزی از جمله دوغارون و همچنین پایانه مرزی لطف‌آباد – سرخس عمدتاً نشات گرفته از مشکلات داخلی است.
تا پیش از تابستان ۱۴۰۰ و قبل از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، سالانه یک و نیم میلیارد دلار صادرات، سه میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق مرز دوغارون بین ایران و افغانستان انجام می‌شد که باروی کار آمدن طالبان این آمار به‌شدت کاهش یافت.
رقبای ایران به دنبال ایجاد مسیرهای جدید
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: در شرایطی که کشور در دایره تحریم و جنگ اقتصادی قرار دارد لذا باید از مرز دوغارون به‌عنوان فرصت استفاده کرد و برای توسعه و سرعت بخشیدن به صادرات کالا استفاده کرد.
امسال به دلیل کاهش بارهای صادراتی تردد در مرز کاهش داشت و شاهد رفت‌وآمد آسان‌تری نسبت به گذشته بودیم اما واقعیت این است که این مشکل هنوز به‌طور کامل رفع نشده است و به‌محض افزایش حجم بارهای صادراتی این مشکل بیش از گذشته خود را نشان می‌دهد
احمد زمانیان یزدی مشکل اتلاف وقت برای تردد خودروهای ترانزیتی و حامل کالاهای صادراتی را مشکلی دیرینه می‌خواند و می‌گوید: البته امسال به دلیل کاهش بارهای صادراتی تردد در مرز کاهش داشت و شاهد رفت‌وآمد آسان‌تری نسبت به گذشته بودیم اما واقعیت این است که این مشکل هنوز به‌طور کامل رفع نشده است و به‌محض افزایش حجم بارهای صادراتی این مشکل بیش از گذشته خود را نشان می‌دهد.
وی اذعان می‌کند: توقف ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیتی در مرز و مشکلاتی که این روند برای رانندگان به وجود آورده است به‌دفعات در جلسات متعدد با مسئولان امر مطرح شد و لذا تداوم این وضعیت ما را بر آن داشت تا موضوع را از مسیر شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان پیگیری کنیم.
زمانیان همچنین از افزایش چشمگیر هزینه کرایه‌ها به‌عنوان مشکل دیگری یاد می کند که ریشه در مشکلات موجود در بخش حمل‌ونقل بین‌المللی دارد و توضیح می دهد: این روند برای بخش‌های مختلف اقتصادی، چالش‌های جدی رقم می‌زند و لذا پیش از هر اقدامی در این حوزه، می‌بایست به چرایی افزایش کرایه حمل ناوگان‌ها بپردازیم و سپس نسبت به آن تمهیدات لازم را در نظر بگیریم.
وی با اشاره به دور تسلسل مشکلات در این بخش اذعان می کند: نگرانیم فرصت‌ها در بخش ترانزیت و حمل‌ونقل از دست برود و ظرفیت‌های موجود را به رقبایمان واگذار کنیم.
وی عنوان می‌کند: فعالیت‌های ترانزیتی می‌تواند درآمدی چه‌بسا بیشتر از فروش نفت خام برای کشورمان به ارمغان بیاورد اما متأسفانه فرصت‌ها مغتنم شمرده نشد و امروز رقبای ما مجدانه تعریف مسیرهای جدید را در دستور کاردارند.
مشکلات از زبان فعالان حوزه حمل‌ونقل
رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی می‌گوید: متأسفانه بخش حمل‌ونقل بین‌المللی، ناظر و کنترل‌کنندگان زیادی دارد اما در مقابل، از داشتن متولی یا حامی مشخص و مؤثری محروم است و رفع این مشکل باید در مرکز کشور موردبررسی و چاره‌اندیشی قرار بگیرد.
مرتضی سرادار قندچی تأکید می‌کند: بسیاری از مشکلاتی که در حال حاضر در صنعت حمل‌ونقل وجود دارد، با دقت و نفوذ اداره راه و شهرسازی برطرف خواهد شد اما متأسفانه دستگاه‌های ذی‌ربط نسبت به بررسی و پیگیری مشکلات موجود در این صنعت توجهی ندارند.
مشکلات و معضلات حمل‌ونقل بین‌المللی برطرف نمی‌شود بلکه از حالتی به حالت دیگر تغییر می‌یابد لذا می‌بایست به فکر رفع ریشه‌ای و اساسی مشکلاتی باشیم که در عمق صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی نفوذ کرده و زیربنای این ساختار را تضعیف کرده است
جواد نوریان فعال حوزه حمل‌ونقل نیز معتقد است: مشکلات و معضلات حمل‌ونقل بین‌المللی برطرف نمی‌شود بلکه از حالتی به حالت دیگر تغییر می‌یابد لذا می‌بایست به فکر رفع ریشه‌ای و اساسی مشکلاتی باشیم که در عمق صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی نفوذ کرده و زیربنای این ساختار را تضعیف کرده است.
کمال نوری مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی فلات ناوگان نور آسیا نیز در همین خصوص می‌گوید: ما خلأهای متعددی در عرصه صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی داریم. گمان می‌رود که مثلاً اگر حذف ترانشیپمنت انجام بگیرد، مشکلات مرتفع می‌شوند اما درواقع با چنین نگرشی به دنبال پاک کردن صورت‌مسئله هستیم. برطرف نمودن هر مشکل و معضلی نیازمند وجود زیرساخت‌های مناسب است و خلأ این صنعت هم در موضوع زیرساخت‌ها بروز جدی دارد.
افزایش تردد خودروها
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی بابیان اینکه میانگین ورودی و خروجی کامیون از مرز دوغارون به روزانه ۵۰۰ دستگاه رسیده است در جمع خبرنگاران اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود این عدد با توسعه و تسهیل تجارت در این مرز به یک هزار و ۲۰۰ دستگاه در روز برسد.
جعفر شهامت بابیان اینکه جداسازی مسیر ورود و خروج ناوگان، تکمیل و ساخت راه تا ورودی اسلام قلعه، ایمن‌سازی منطقه در مقابل سیلاب ازجمله برنامه‌های در دست اقدام راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی در منطقه مرزی دوغارون است ادامه داد: طی ۱۱ ماه امسال به‌طور متوسط روزانه سه هزار و ۸۶۰ مسافر از این مرز زمینی تردد کرده‌اند.
عزم مدیران دستگاه های اجرایی جزم نیست
نایب‌رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق خراسان رضوی نیز در خصوص مشکلات موجود در مرز اظهار می کند: آنچه به‌عنوان مشکل در مرزهای کشور برای بخش حمل‌ونقل بین‌المللی مطرح می‌شود، امر تازه‌ای نیست و عمده این مسائل سال‌هاست که دامن‌گیر این بخش هست و بارها در جلسات مختلف نیز مطرح و بررسی‌شده است.
ابراهیم عطایی اظهار می‌کند: متأسفانه چنین به نظر می‌رسد که عزم یا انگیزه لازم در دستگاه‌های متولی برای رفع اساسی و ریشه‌ای این موانع وجود ندارد و از این حیث بر دور تکرار افتاده‌ایم.
وی می‌افزاید: اخذ تصمیمات نادرستی همچون حذف ترانشیپمنت در برخی از مرزها خصوصاً مرز لطف آباد-سرخس، ما را با چالش‌هایی مواجه می‌سازد که قابل‌اجتناب بوده‌اند.
عطایی تسهیلگری در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی، پیشنهادها بخش خصوصی جهت افزایش ساعت کار در مرزها، قرار گرفتن نیمه یدک‌ها در پارکینگ‌های ایرانی، مشورت از تشکل‌های مرتبط درروند تدوین و تصویب بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها را در زمره راه‌های حل این مشکل دیرینه عنوان می‌کند.
وی تأکید می‌کند: امیدواریم ضعف‌های موجود در صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی خراسان رضوی به همت بخش خصوصی و با رایزنی‌های مسئولان ذی‌ربط، برطرف شده و شاهد روان‌سازی فعالیت‌ها در این حوزه مهم باشیم.
وعده جدید مسئولان ایران و افغانستان
سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان در بیستم اسفندماه ۱۴۰۱ و بازدید وی از مرز دوغارون این روزها روزنه‌ای از امید را برای حل این مشکل دیرینه در دل رانندگان ایجاد کرده است.
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان وعده داد تا فعالیت دوغارون تا پنجم فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ به‌صورت شبانه‌روزی و ۲۴ ساعته شود اما نکته‌ای اینجاست که طرف افغانستانی امکانات ارائه خدمات ۲۴ ساعته را در اختیار دارد؟
نورالدین عزیزی در این سفر وعده داد تا فعالیت دوغارون تا پنجم فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ به‌صورت شبانه‌روزی و ۲۴ ساعته شود اما نکته‌ای که در این راستا جای تأمل دارد این است که آیا طرف افغانستانی امکانات ارائه خدمات ۲۴ ساعته را در اختیار دارد؟
اگر سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان مدعی شده است که مرز دوغارون-اسلام قلعه بازوی مشترک اقتصادی و تجاری دو کشور همسایه است و امارت اسلامی در برنامه‌های تجاری و اقتصادی خود مصمم است مشکلات موجود در این بخش را برطرف کند اما تا چه میزان این وعده قابل تحقق باشد باید به انتظار نشست.
استاندار خراسان رضوی نیز بابیان اینکه موضوع شبانه‌روزی کردن مرز دوغارون-اسلام قلعه در گفت‌وگو با والی هرات موردبررسی قرارگرفته است در این رابطه می‌گوید: از طرفی طرح جامع گمرک دوغارون در دست اجراست تا بسیاری از مشکلات در خصوص ترانزیت، صادرات و مسافر برطرف شود.
یعقوب علی نظری می‌گوید: از ابتدای سال تاکنون تردد ناوگان باری ایرانی به افغانستان ۳۰ هزار و ۴۴۶ مورد و از سوی دیگر تردد ناوگان افغانستان به ایران از این مرز ۸۸ هزار و ۱۴۵ فقره بوده است.
وی عنوان می‌کند: مرز دوغارون-اسلام قلعه که در نزدیکی مشهد و هرات قرار دارد، یکی از محورهای اصلی ترانزیت و صادرات به کشور افغانستان است و بازرگانان مهمی در این مسیر فعال هستند.
نظر شما