بازار؛ گروه بین‌الملل: بازارهای نفت شاهد سالی پرنوسان و پر از شگفتی‌ها و اتفاقات در سال ۲۰۲۲ بود و عملکرد سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش در اوپک پلاس به تعادل و ثبات بازارها کمک کرد. در طول سال ۲۰۲۳، بسیاری انتظار دارند که بازارهای جهانی نفت با چالش‌های مختلفی روبرو شوند و اوپک و متحدانش به نظارت بر بازار و اتخاذ تصمیمات مناسب ادامه دهند.
اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده پیش بینی خود را برای تقاضای نفت و همچنین انتظارات برای عرضه غیراوپک را در سال ۲۰۲۳ افزایش داد. بر اساس گزارش چشم انداز کوتاه مدت انرژی در فوریه ۲۰۲۳، انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۳ به میزان ۱.۱۱ میلیون بشکه در روز افزایش یابد، در حالی که برآوردهای قبلی ۱.۰۵ میلیون بشکه در روز در ژانویه ۲۰۲۳ برآورد شده بود. رشد مورد انتظار با احیای فعالیت‌های اقتصادی چین از پیامدهای همه گیر کرونا حاصل می‌شود، اما ترس از کاهش سرعت رشد در بسیاری از کشورهای بزرگ، وضعیتی از نااطمینان در مورد انتظارات را ایجاد می‌کند.
براساس برآورد اداره اطلاعات انرژی، تقاضای کل نفت در سراسر جهان در سال جاری (۲۰۲۳) به ۱۰۰.۴۷ میلیون بشکه در روز در مقایسه با ۹۹.۳۶ میلیون بشکه در روز در سال گذشته (۲۰۲۲) افزایش یابد. تقاضای جهانی نفت در سال گذشته تقریبا ۲.۲۴ میلیون بشکه در روز رشد داشت که اندکی نسبت به پیش بینی قبلی ۲.۲۵ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. برای سال آینده (۲۰۲۴)، اداره اطلاعات انرژی رشد مصرف جهانی نفت را در حدود ۱.۷۹ میلیون بشکه در روز در مقایسه با پیش بینی ماه گذشته ۱.۷۲ میلیون بشکه افزایش می‌دهد.
همچنین عرضه نفت کشورهای غیراوپک احتمالاً در سال ۲۰۲۳ به میزان ۱.۲۴ میلیون بشکه در روز رشد خواهد کرد، در حالی که پیش از این، افزایش ۰.۹۷ میلیون بشکه در روز پیش بینی شده بود. یعنی مجموع عرضه خارج از اوپک ممکن است به سطح ۶۷.۰۲ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۳ برسد. اداره اطلاعات انرژی تخمین می‌زند که عرضه نفت غیراوپک در سال ۲۰۲۲ حدود ۱.۷۵ میلیون بشکه در روز افزایش یافت، در حالی که پیشتر افزایش ۱.۷۷ میلیون بشکه در روز پیش بینی شده بود. یعنی کل عرضه غیراوپک در سال ۲۰۲۲ به ۶۵.۷۸ میلیون بشکه در روز رسیده است.
تاثیر سیاست‌های چین
اقدام اخیر گوانگژو، مرکز استان گوانگدونگ - دارای بیشترین سهم در تولید ناخالص داخلی چین - احتمال بازگشایی زودتر از انتظار اقتصاد و بهبود شرایط را افزایش داده است. این تحولات بسیاری از تحلیلگران در بخش نفت را شگفت زده کرد که برآوردهای آنها از تقاضای نفت چین تا چند روز پیش، روند کاهشی خود را ادامه می‌داد. به باور کارشناسان چین در سال ۲۰۲۳ تلاش می‌کند تا کاهش رشد اقتصادی خود به ۳ درصد را جبران کند.
قرنطینه در شهرهای بزرگ مانند پکن، گوانگژو و چونگ کینگ به شدت تقاضا برای سوخت حمل و نقل، به ویژه بنزین را تحت تاثیر قرار داده است. در ۳۰ نوامبر (۲۰۲۲)، گوانگژو اعلام کرد که قصد دارد برخی محدودیت‌ها را لغو و حمل‌ونقل عمومی را از سر بگیرد. در این راستا، آزمایش‌های PCR منظم را برای کل جمعیت لغو کرده است. این سیاست ها علیرغم افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در گوانگژو به ۶۳۱۲ مورد در ۳۰ نوامبر (۲۰۲۲)، یا ۱۸ درصد از کل موارد جدید در آن روز چین، صورت گرفت. بنابراین بسیاری از کارشناسان انتظار دارند شرایط قرنطینه در سال ۲۰۲۳ به پایان برسد. پیامدهای سیاست‌های سختگیرانه در چین تنها به تقاضای نفت محدود نشد، بلکه به تولید ناخالص داخلی نیز محدود شد.
موسسه تحقیقات اقتصاد و فناوری شرکت ملی نفت چین (CNPC) انتظار دارد مصرف نفت کشور در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۳ با افزایش حمل و نقل با رشد ۲ درصدی برای کل سال افزایش یابد. معاون رئیس موسسه، جیانگ شیوفانگ، اعلام کرد که تقاضای نفت در چین برای سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل ۲ درصد کاهش یافت که ناشی از کاهش سالانه مصرف مشتقات نفتی ۷.۵ درصدی یا ۲۸ میلیون تن است، چون بیماری همه‌گیری تقاضا برای سوخت حمل و نقل را محدود می‌کند
در همین حال، پالایشگاه‌های نفت در چین پس از یک وقفه کوتاه شروع به خرید نفت روسیه کرده‌اند. اخیرا، پالایشگاه‌های خصوصی چین، چندین محموله نفت خام روسیه را خریداری کرده و انتظار می‌رود آنها در ماه‌های دسامبر (۲۰۲۲) و ژانویه (۲۰۲۳) وارد کشور شوند. محموله‌ها با تخفیف های بیشتری نسبت به قیمت پایه نفت خام برنت در معاملات گذشته فروخته شد. با توجه به تعیین سقف برای خرید نفت روسیه، اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا چین و هند می‌توانند به خرید نفت روسیه ادامه داده و به سقف قیمت پیشنهادی پایبند باشند یا خیر. در این صورت، قیمت نهایی محموله‌ها تا مدت‌ها مشخص نخواهد شد، چون معاملات بر اساس میانگین قرارداد یک ماهه اولیه برای نفت خام برنت در ماه فوریه (۲۰۲۳) انجام می‌شود.
پالایشگاه‌های خصوصی چین نگران تحریم‌های اتحادیه اروپا یا اعمال سقف قیمتی کالاهای خود نیستند، به‌ویژه اینکه خریدها بر اساس تحویل انجام می‌شود که مسئولیت حمل و نقل و بیمه را به عهده فروشندگان می‌گذارد. همچنین، احتمالا پالایشگاه‌های چین محموله‌ها را به جای دلار آمریکا با یوان چین خریداری کرده و توسط بانک‌ها و موسسات محلی تامین مالی می‌شوند. باید توجه داشت که روسیه پیشتر گفته بود که نفت و گاز را به کشورهایی که با اعمال سقف قیمتی برای محصولاتش موافقت می‌کنند، نمی‌فروشد.
نگاه‌ها به اوپک پلاس
ائتلاف اوپک پلاس با کاهش سقف تولید حدود دو میلیون بشکه در روز در نشست اکتبر (۲۰۲۲) بازارهای نفت را غافلگیر کرد، اگرچه افزایش تولید را در ماه‌های قبل حفظ کرده بود تا ثبات بازار را تضمین کند. نشست بعدی وزیران ائتلاف اوپک پلاس برای ۴ ژوئن (۲۰۲۳) برنامه ریزی شده و انتظار می‌رود اوپک پلاس تصمیم خود را برای کاهش سقف تولید تا حدود دو میلیون بشکه در روز بدون تغییر در طول سال ۲۰۲۳ ادامه دهد. تولید اوپک پلاس از ابتدای سال ۲۰۲۲ تاکنون در سطح ۴۰ میلیون بشکه در روز باقی مانده است.
همچنین در اکتبر (۲۰۲۲)، شکاف بین سهمیه‌ها و تولید واقعی ۳.۴ میلیون بشکه در روز بود، در حالی که شکاف در ۲۲ دسامبر (۲۰۲۲) ۱.۹ میلیون بشکه در روز رسیده بود. عربستان سعودی تولید خود را کاملاً مطابق با سهمیه‌های تولید حفظ کرد و اوج تولید آن به ۱۱ میلیون بشکه در روز رسید، اما در ماه نوامبر (۲۰۲۲) به ۱۰.۵ میلیون بشکه کاهش یافت. پیش‌بینی می‌شود تولید نفت عربستان در طول سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز برسد، سطحی که پیش از این در یک دوره طولانی دیده نشده بود. تعداد دکل‌های فعال همچنان در سطوح ضعیف است و بین تعداد دکل‌ها و سطح تولید فاصله وجود دارد. علاوه بر عربستان سعودی، امارات تنها کشور اوپک پلاس است که ظرفیت مازاد قابل توجهی دارد. بنابراین، امارات متحده عربی به افزایش تولید در مقایسه با سهمیه در سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داد.
با این حال، اگر تقاضای نفت در سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴ به سطوح پیش‌بینی‌نشده افزایش یابد، می‌تواند تولید اوپک را به طور کامل کاهش دهد. تحلیلگران انتظارات خود را برای قیمت نفت خام برنت در سال جاری (۲۰۲۳) به ۹۹ دلار در هر بشکه کاهش دادند، در حالی که تخمین‌های خود را برای سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ به ترتیب ۹۵ و ۹۰ دلار در هر بشکه نگه داشتند.
همچنین یکی از اعضای اصلی اوپک پلاس، روسیه است. توانایی مسکو در صادرات نفت خام و مشتقات نفتی، تعیین کننده سطح تولید در آینده خواهد بود. تحریم اروپا و سقف قیمت G-۷ بر نفت روسیه از ۵ دسامبر (۲۰۲۲) اجرایی شد، و پیش بینی می‌شود بلافاصله پس از آغاز تحریم مشتقات نفتی روسیه و سقف قیمتی آنها، چالش‌های جدیدی پدیدار شود. با این وجود، حجم صادرات دریایی روسیه در ژانویه (۲۰۲۳) به بیش از ۳ میلیون بشکه در روز رسید و در این میان مقاصد صادراتی آسیا - به ویژه چین و هند - به عنوان رگ حیاتی نفت روسیه ظاهر شده است، در حالی که جریان عرضه به اروپا تقریباً خشک شده است.
روزهای آرام بازار گاز
بازارهای جهانی نفت و گاز از ابتدای سال جاری (۲۰۲۳) به لطف زمستان معتدل اروپا، پس از نوسانات شدید ناشی از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تا حدودی وضعیت آرامی را تجربه می‌کنند. قیمت گاز طبیعی اروپا در ژانویه ۲۰۲۳ با شرایط آب و هوایی معتدل به کاهش خود ادامه داد، در حالی که قیمت نفت در محدوده کوچکی معامله می‌شود و طی ماه گذشته نزدیک به ۲ درصد افزایش یافته است. بانک سرمایه گذاری هلندی «ING» در گزارش اخیر خود معتقد است که زمستان معتدل اروپا تا حدودی به بازارهای جهانی انرژی کمک می‌کند، اما خطرات آشکاری برای قیمت گاز و نفت در طول باقیمانده سال جاری وجود دارد.
قیمت قراردادهای آتی در شاخص TTF هلند (شاخص اصلی گاز در اروپا) تا پایان معاملات روز ۳ فوریه ۲۰۲۳، پس از پایان سال ۲۰۲۲ در هر مگاوات ساعت به ۵۷.۸۸ یورو (۶۲.۸۵ دلار) رسید. قیمت گاز در اروپا بیش از ۸۳ درصد از زمان اوج خود در ۲۶ آگوست ۲۰۲۲ - ۳۴۵.۷ یورو (۳۷۵.۴ دلار) در هر مگاوات ساعت- به دلیل سطح بالای ذخیره سازی، کاهش یافته است. اگرچه در فصل گرمایش جاری برخی بادهای سرد نیز وجود داشت، اما آنها تا حد زیادی ملایم بودند تا سطح انبارها به خوبی حفظ شود بطوریکه در حال حاضر این حجم ۷۲ درصد و بالاتر از میانگین ۵ ساله اخیر یعنی ۵۳ درصد است.
انتظار می‌رود که سطح ذخیره‌سازی گاز اروپا در زمستان امسال به بالای ۵۰ درصد برسد، که میانگین این رقم در ۵ سال اخیر ۳۴ درصد بود و می‌تواند هدف اتحادیه اروپا را برای پر کردن مجدد سایت‌های ذخیره‌سازی به ۹۰ درصد تا اول نوامبر تسهیل کند. پیش‌بینی هواشناسی نیز حاکی از آن است که طی روزهای گذشته شاهد کاهش دما در شمال و مرکز اروپا خواهیم بود.
نتیجه
به باور کارشناسان و در سال ۲۰۲۳، بازارهای نفت در انتظار چالش‌های بسیاری برای این صنعت مهم هستند و به دلیل شرایط نوسانی در اقتصادی، بازار نفت احتمالاً در دو طرف عرضه و تقاضا با آشفتگی مواجه خواهد شد.
به نظر می‌رسد وضعیت بدبینی در نیمه اول سال ۲۰۲۳ بر بازارهای نفت سایه افکنده است، اما نیمه دوم احتمالا وجود انگیزه‌های بالا به بهبود تقاضا کمک کند. بنابراین، کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده انرژی با توجه به ترس از رکود و تداوم سیاست کرملین در بازار نفت، سال سختی را پیش رو خواهند داشت.
نظر شما