محمدرضا علی اشرفی؛ بازار: زمانی برای بورسی شدن صف کشیده بودند و حالا هم برای دانش بنیان شدن؛ این حکایت برخی شرکت‌های بخش خصوصی است که منتظر هستند تا هر زمان صدایی از طرف دولت برای کمک به شرکت‌های خصوصی شنیده شود، آنها صف ببندند و با هزار دوز و کلک عناوین دیگری یدک بکشند و از مزایا و تسهیلات میلیاردی کم بهره استفاده کنند.
همین شرکت‌ها چند سال پیش که تنور بازار بورس داغ بود و مردم چند برابر بیشتر از ارزش ذاتی در حال خرید سهام شرکت‌ها بودند نیز در تلاش بودند تا بورسی شوند و از آب گل آلود کوسه صید کنند.
حالا هم بحث حمایت از دانش بنیان ها و تاکید مقام معظم رهبری بر رونق اقتصاد دانش بنیان باعث شده تا برخی از شرکت‌های سودجو برای دریافت عنوان دانش بنیان از دیگران سبقت بگیرند و به دنبال تسهیلات چند میلیاردی باشند.
این شرکت‌ها که گویی برای غارت بیت المال حاضر هستند هر نام و شخصیتی را یدک بکشند، اکنون نیز با دانش بنیان شدن خود حقوق شرکت‌هایی که مشمول این طرح هستند را ضایع می‌کنند.
هرچند عنوان دانش بنیان مزیت‌هایی دارد، اما دردسر از آنجا آغاز شد که در کشور قانونی داریم به نام قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان که مدرن‌ترین قانون موجود در کشور است. این قانون در سال ۸۹ تصویب شده و مطابق با این قانون شرکت‌هایی که دانش‌بنیان بودن آنها احراز شده باشد می‌توانند از تسهیلات دولتی زیر نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بهره‌مند شوند.
شرکت‌های قدیمی و غیرفعال در صف دریافت تسهیلات دانش بنیان
مدیر یکی از شرکت‌های جدید دانش بنیان در گفتگو با خبرنگار بازار در این خصوص می‌گوید: برخی شرکت‌های قدیمی و غیرفعال که دانش بنیان نیستند ولی برای استفاده از تسهیلات عنوان دانش بنیان را یدک می کشند، در صف دریافت تسهیلات دانش بنیان هستند.
علی عظیمی که از ابتدای سال جاری منتظر دریافت تسهیلات است و فیش‌های بانکی خود را با حسرت نشان می‌دهد، می‌گوید: ما مخالف پرداخت تسهیلات به این شرکت‌ها نیستیم ولی هجوم آنها که دانش بنیان نیز نیستند باعث شده تا روند دریافت تسهیلات کند شده و محدودیت‌هایی اعمال شود.
وی با تاکید بر اینکه اگر تسهیلات تنها به شرکت‌های واقعی دانش بنیان پرداخت شود شاهد تسریع روند آن خواهیم بود، ادامه می‌دهد: نباید اجازه دهیم سو استفاده‌کنندگان به نام شرکت‌های دانش بنیان از تسهیلات و اعتبارات این بخش به نفع خود استفاده کنند.
یک واحد مونتاژ کار در هیچ کجای دنیا دانش بنیان نیست!
مدیر مالی یکی دیگر از شرکت‌های دانش بنیان تبریز در گفتگو با خبرنگار بازار با انتقاد از اینکه برخی از مونتاژکاران آذربایجان شرقی تسهیلات دانش بنیان دریافت کرده اند، می‌گوید: یک واحد مونتاژ کار در هیچ کجای دنیا دانش بنیان نیست.
رضا اسدپور با تاکید بر اینکه باید برای دریافت تسهیلات دنبال پیدا کردن آشنا و پارتی باشیم، ادامه می‌دهد: شرکت دانش بنیان یعنی تولید بر پایه علم که با کم‌ترین هزینه بیشترین درآمدزایی را انجام دهد. مسئولان پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی نباید اجازه دهند مونتاژکاران خود را جای شرکت‌های دانش‌بنیان جا بزنند.
وی با اشاره به اینکه نباید اجازه داد شرکت‌هایی که با تکنولوژی قدیمی و پر هزینه کار می‌کنند به نام شرکت دانش بنیان از تسهیلات این بخش به نفع خود استفاده کنند، می‌افزاید: برخی از شرکت‌ها تنها پوسته یک شرکت دانش بنیان را دارند و فعالیت این شرکت‌ها به هیچ عنوان در راستای محصولات دانش بنیان نیست.
معافیت مالیاتی انگیزه‌ای بی رقیب
تسهیلات دولتی که همراه با معافیت‌های مالیاتی باشد، شیرین‌ترین بخش برای شرکت‌هایی است که پا به عرصه دانش بنیان بودن می‌گذارند. به موجب ماده قانون موجود، شرکت‌های دانش بنیان از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت ۱۵ سال معاف هستند. همچنین تمام یا بخشی از هزینه تولید، عرضه یا به‌کارگیری نوآوری و فناوری با اعطای تسهیلات کم‌بهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاه‌مدت تأمین می‌شود.
بنابراین گزارش اولویت استقرار واحدهای پژوهشی، فناوری و مهندسی و تولیدی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در محل پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، مناطق ویژه اقتصادی و یا مناطق ویژه علم و فناوری است اما امروز شاهد حضور پررنگ این شرکت‌ها در بهترین نقاط شهر هستیم، که به نقل از خودشان تازه تأسیس نیز هستند.
شنیده‌ها حاکی است که برخی از شرکت‌های بزرگ قدیمی آذربایجان شرقی تسهیلات دانش بنیان را دریافت کرده اند. درحالیکه تولید آنها بر پایه علم و دانش نبوده و نمی‌شود عنوان دانش بنیان به آنها نسبت داد، ضمن اینکه باید این حمایت‌ها از شرکت‌هایی انجام شود که از زمان تأسیس حداکثر سه سال سپری می‌شود.
شرکت‌های دانش بنیان تبریز درحال کوچ به تهران
کارشناس حوزه اقتصاد دانش بنیان نیز با بیان اینکه شرکت‌های دانش بنیان تبریز درحال کوچ به تهران هستند، می‌گوید: عدم فرماندهی واحد مشکل اصلی شرکت‌های دانش بنیان استان آذربایجان شرقی است.
مرتضی مختاری با اشاره به اینکه خدمات و تسهیلات به شرکت‌های مستقر در تهران بهتر از تبریز است و استقبال و حمایت بسیاری می‌شوند، می‌گوید: همین موضوعات سبب شده تا شاهد کوچ شرکت‌های دانش بنیان به تهران باشیم.
وی با تاکید بر اینکه تجاری سازی و بازاریابی در مراکز رشد و پارک علم و فناوری استان وجود ندارد، ادامه می‌دهد: اگر سالانه نمایشگاه توانمندی برگزار می‌شد، قطعاً پیشرفت‌های بسیاری داشتیم.
مختاری سپس می‌افزاید: وقتی شرکت‌های واقعی دانش بنیان به دیگر شهرها می‌روند در نتیجه فضا برای خودنمایی شرکت‌های سودجو و غیردانش بنیان فراهم می‌شود. متأسفانه شاهد هستیم تعدادی به پارک علم و فناوری مراجعه می‌کنند تا صرفاً تسهیلات دریافت کنند و سپس مجدداً به مرکز رشد دیگری می‌روند تا از آنجا هم تسهیلات بگیرند؛ آنها به دنبال سو استفاده از این فضا هستند.
مختاری متذکر می‌شود: تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین در استان ما در سربرگ مانده و اتفاقات اساسی رخ نداده است چراکه متولی مشخصی ندارد و دستگاه‌ها با یکدیگر پاسکاری می‌کنند.
این استاد دانشگاه در خصوص مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری آذربایجان شرقی اظهار می‌کند: مراکز رشد و پارک علم و فناوری وظایف خود را در حد اتاق و اینترنت می‌دانند اما بسترسازی تیم، مشاوره و مانیتورینگ حوزه مالی آنها بسیار مهم است چراکه این جوانان در حوزه تجاری سازی و کسب و کار چیزی نمی‌دانند.
وی ادامه می‌دهد: فردی که به مرکز رشد یا پارک علم و فناوری آمده، درس را در دانشگاه آموخته است و اکنون نیاز به آموختن صادرات، تجاری سازی و کسب و کار دارد؛ آنها باید شیوه‌های تبلیغات، صادرات، تجاری سازی، بازاریابی و مدل‌های کسب درآمد را بیاموزند.
مختاری تاکید می‌کند: عدم فرماندهی، واحد عدم هماهنگی بین ارگان‌های مربوطه نبود و تجاری سازی و بازاریابی و حمایت‌های کافی از شرکت‌های دانش بنیان چالش اصلی ما است.
مسئولان به دنبال آمارسازی کاذب هستند
یکی دیگر از صاحب نظران حوزه دانش بنیان در گفتگو با خبرنگار بازار می‌گوید: مسئولان امر با دادن مجوز بدون انجام نظارت لازم، به دنبال افزایش بی حد و مرز تعداد شرکت‌های دانش بنیان و آمارسازی کاذب هستند تا پایان سال اعلام کنند فلان درصد افزایش تعداد شرکت‌های دانش بنیان را در استان داشتیم.
مسعود وکیلی ادامه می‌دهد: باید نظارت بر نحوه دانش بنیان شدن شرکت‌ها افزایش یابد، ضمن اینکه مجوز آنها نیز با حساسیت بیشتری صادر شود.
وی می‌افزاید: وقتی تعداد شرکت‌ها به صورت نادرست افزایش پیدا می‌کند حمایت‌ها از شرکت‌های واقعی دانش بنیان نیز با محدودیت مواجه می‌شود.
گفتنی است، قانون درباره استفاده از تسهیلات در راه‌های دیگر توسط شرکت‌های دانش بنیان؛ مجازات‌های مناسب را پیش‌بینی کرده است. مثلاً «در صورت برخورداری از تسهیلات مالی علاوه بر رد مال، به جریمه نقدی برابر با تسهیلات دریافتی محکوم می‌شوند»، یا اگر از این تسهیلات برای ورود به مناقصه‌ای استفاده کنند، تا ۳ سال محرومیت از حضور در مناقصه‌ها شامل حالشان خواهد شد. چنانچه این سو استفاده به معافیت‌های مالیاتی و عوارض مربوط شود، علاوه بر پرداخت آنها، باید جریمه‌ای برابر میزان معافیتی که استفاده شده است، پرداخت کرد. متخلفان «در صورت برخورداری از پوشش بیمه‌ای، به پرداخت جریمه معادل پوشش بیمه‌ای دریافتی محکوم می‌شوند».
امیدواریم در این خصوص نظارت‌ها افزایش یافته و با متخلفان نیز برخورد شود و شاهد حمایت از شرکت‌های واقعی دانش بنیان باشیم.
نظر شما