بازار؛ گروه کشاورزی: یکی از اصلی ترین نهاده های تولید در بخش کشاورزی بذرهای کشاورزی است که به گفته کارشناسان غالبا بذرهای وارداتی در کشور مصرف می شود و تنها در بخش سبزی و صیفی تولید کننده های ایران توانسته اند بذور قابل قبولی تولید کنند. با این وجود شرکتهایی هستند که در بحث تولید بذر مادری فعالیت دارند و توانسته اند محصولاتی با کیفیت بالا برای دیگر تولیدکننده ها تامین کنند. محمد مهدیان یکی از این تولید کننده ها است که به صورت تخصصی روی بذر مادری پیاز کار می کنند.
آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی بازار با این تولیدکننده بذر مادری پیاز است.
*اصلی ترین مسائل پیرامون تولید بذرهای مادری از نگاه شما چه مواردی است؟
در ابتدا باید توجه داشته باشید که بیشتر بذرهای کشور وارداتی است و از دیگر کشورها تامین می شود. شرکت ما یکی از بزرگترین تولید کننده های بذر مادری پیاز در کشور است در حالی که تا پیش از این بذرهایی که وارد کشور می شد همه خارجی بود و چون با قیمت دلار وارد می شد به نوعی به کشادرز ظلم می شد. اما الان چند سالی است که شرکت ها توانسته اند بذر مادری را خودشان تهیه کنند و بذر اصلاح شده تولید کنند. ما نیز بذر مادری تولید می کنیم و به دیگر شرکت ها می دهیم که از این بذر مادری تکثیر می کنند.
*به طور کلی بذرهای اصلاح شده با بذرهای معمولی چه تفاوت هایی دارد؟
در حوزه بذور اگر بخواهیم طبقه بندی کنیم اول بذر سوپر الیت است بعد الیت می شود و بعد هم گواهی شده است؛ یعنی می توان از سوپرالیت بذر الیت گرفت و از آن نیز بذر گواهی شده گرفت. الان در بازار غالب بذرها گواهی شده است و کشاورز خریداری می کند اما سوپرالیت آنهایی است که شرکتها برای بذر مادری خود خریداری می کنند و شرایط تولیدشان هم کلا فرق می کند. به عنوان مثال ما ۲۰ تن بذر گواهی شده تولید می کنیم اما فقط ۱۰۰ کیلو بذر سوپر الیت تولید داریم. بنابراین شرایط تولید بذر سوپر الیت و استانداردهایی که موسسه ثبت بذر می خواهد باید در حد جهانی باشد؛ یعنی مثلا باید ناخالصی آن صفر باشد، میزان مقاومت آن به بیماری ها میزان مشخصی باشد، بذر آلوده به بیماری هایی نباشد و غیره.
*الان وضعیت تولید بذر در ایران به طور کلی چگونه است؟
کلا وضعیت بذر ایران چندان خوب نیست و ۸۰درصد بذری که کشاورزان استفاده می کنند وارداتی است. چون از یک طرف دانش آن را نداریم؛ به این معنا که در بخش گلخانه ای و تولید بذر هیبریدی دانش مخصوصی می خواهد که ما نداریم و غالبا وارد می شود با این وضعیت نرخ دلار الان وضعیت خوب نیست. با این وجود در بخش سبزی و صیفی جات تقریبا چند سالی است کشور خودکفا شده است. به طوری که تا سال ۹۶ شاید بیش از ۶۰ درصد از بذر مصرفی وارداتی بود اما الان تقریبا واردات با این نرخ دلار قطع شده و کشاورزان به بذرهای داخلی رو آورده اند.
*چرا وضعیت بذر خوب نیست دانش یا تکنولوژی نداریم یا مساله دیگری مطرح است؟
در بحث گلخانه ای وضعیت بذر خوب نیست. در حقیقت در گلخانه بذرهایی هستند که هم به بیماری مقاوم است، هم توناژ بالا است و شرایط خوبی دارند که همگی وارداتی است. با این وجود تولید کننده های بخش خصوصی که الان در حوزه بذرهای گلخانه ای هم فعال هستند دانش و تکنولوژی و نحوه تولید این بذرهای وارداتی را ندارند چون همانطور که گفتم غالبا این بذرهای گلخانه ای هیبریدی است و با تلاقی دادن دو گونه از یک بذر مثلا بذر خیار رقم بذر دیگری تولید می شود. با این وجود برای کسب چنین دانشی باید چندین سال کار شده باشد. اما در سبزی و صیفی بذرهای تولیدی ما استاندارد است یعنی از هر غده ای که می کاریم ۹۹.۹درصد بذری که بدست می آورید شبیه همان بذر اول است.
*نگاه کشاورزان به بذرهای داخلی را چگونه ارزیابی می کنید؟
کشاورز ایرانی به خوبی می داند چه بذری برای تولید او خوب است؛ یعنی اگر بذر داخلی بتواند با بذر خارجی بخوبی رقابت کند قطعا سراغ تولیدات داخل می رود اما باید بتواند رقابت کند. مثلا در بخش بذر پیاز کشاورزی رنگ، توناژ، سطح مقاومت در برابر بیماری ها و دیگر المانها را مقایسه می کند و اگر ببیند مانند وارداتی است قطعا از داخلی اسفاده می کنند. به خصوص اینکه الان هر کیلوگرم بذر پیاز خارجی ۸۰دلار است و الان با دلار ۴۰هزار تومانی حدود ۳میلیون و ۲۰۰هزار تومان می شود اما بذر پیاز داخلی با نرخ یک میلیون و ۳۵۰هزار تومان به دست کشاورز می رسد.
موسسه ثبت گواهی به ما اعلام می کند که یک ماه باید صبر کنید تا ما ثبت استانداردهای شما را بررسی کنیم در حالی که ظرف ۱۲روز باید انجام شود اما این تاخیر موجب می شود نسبت به شرکت هایی که زیرنظر این موسسه فعالیت نمی کنند دیرتر وارد بازار شویم
بنابراین کشاورز وقتی مقایسه می کند و می بیند تفاوت چندانی با بذر خارجی ندارد استفاده می کند به خصوص اینکه کشاورزان غالبا چندان توان مالی ندارند که وارداتی ها را مصرف کنند. با این وجود در مورد بذر پیاز شاهد هستیم که واردات بذر پیاز چند سالی است قطع شده است چون کشاورزان از بذر داخلی جواب گرفته اند و تمایلی به خرید وارداتی ها ندارند.
*تولیدکننده ها اصولا با چالش و موانع مواجه هستند. در حوزه تولید بذر پیاز شما چه مشکلاتی دارید؟
ما زیر نظر موسسه ثبت گواهی بذر کشور کار می کنیم لذا باید یک لیبل ثبت گواهی داشته باشیم و برخی شرکتها هستند که تولید بذر دارند اما این لیبل را ندارند. در زمانی می شود که در تمامی شرکتها بذرها آماده و بوجاری می شود و به محض اینکه بوجاری می شود بازار فروش شروع می شود. با این وجود موسسه ثبت گواهی به ما اعلام می کند که یک ماه باید صبر کنید تا ما ثبت استانداردهای شما را ببینیم که بیماری نداشته باشد، بررسی کنیم قوه نامیه چقدر است، خلوص چقدر است و غیره. در صورتی که این یک ماه مانند یک مانع بزرگ است که باعث می شود نسبت به دیگر رقبا یک ماه دیرتر وارد بازار شویم.
در حالی که ظرف ۱۲روز باید به ما جواب بدهند اما تا یک ماه هم طول می کشد و عملا وقتی وارد بازار می شویم که دیگر همکاران یک ماه است در بازار حضور دارند. به عبارت دیگر برای ما که کار قانونی انجام می دهیم با شرکتی که غیرقانونی و بدون داشتن یکسری گواهی ها کار می کند وارد شدن به بازار یک ماه دیرتر است. یعنی شرکت هایی که زیر نظر ثبت بذر نیستند راحت تر از ما کار می کنند و ما از بازار عقب می مانیم.
*آیا توانسته اید وارد بازارهای صادراتی شوید یا در این مسیر نیز مانع وجود دارد؟
به بازارهای خارجی وارد شده ایم اما حضور ما در بازارهای صادراتی هنوز آنطور که شایسته است نیست. البته بازار اصلی ما افغانستان و تاجیکستان است و درخواست داده ایم به وزارت جهاد کشاورزی که برای حضور در نمایشگاه های خارجی تمهیداتی اندیشیده شود یا در نمایشگاه های داخلی ما از این کشورها هم دعوت کنند. بنابراین الان صادرات محدود داریم و امید داریم شرایط صادرات تسهیل شود.
نظر شما