مدیریت مصرف بر تامین آب سمنان ارجح است | مسئولان آدرس اشتباه ندهند

بازار، گروه استان ها: آب مهمترین نیاز استان سمنان است اما مشکل استان سمنان مصرف بی برنامه این آب گران‌بها است مصرفی که سال ها است که هیچ برنامه عملی برای آن دیده نمی‌شود و در واقع هیچ برنامه ریزی نیز برای مقابله با آن وجود ندارد.

چرخه آب در استان سمنان به این صورت است که ۹۰ درصد آب گران‌بهای استان سمنان به گفته مسئولان صرف کشاورزی سنتی و کم بهره استان می شود که ۲۰ درصد آن به آبیاری نوین مجهز است چهار درصد آن به صنعتی می رسد که روز به روز تشنه‌تر از گذشته می شود و دست به دامان پساب خانگی و شهری شده و شش درصد نیز به شرب اختصاص دارد.

برنامه ریزی درست اهمیت دارد

کارشناسان اعتقاد دارند که با رویه کنونی حتی اگر تمام آب دریا هم به استان سمنان بیاید، این استان آباد نخواهد شد چرا که مهم‌تر از تامین آب، مصرف آن است. در استان سمنان خشکسالی از اوایل دهه ۸۰ کم کم چهره کریه خود را نشان داد اما همین حالا هم در سمنان، سرخه، گرمسار و شاهرود خربزه و هندوانه و صیفی کاشت می شود.

آب مهمترین نیاز استان سمنان است اما مشکل استان سمنان مصرف بی برنامه و بی رویه این آب گران‌بها است

با امیر حسن زاده کارشناس مسائل اقتصاد کشاورزی به گفتگو نشستیم او اعتقاد دارد که ما تا زمانی که مشکل مصرف مان را حل نکنیم، نباید به دنبال تامین باشیم زیرا اگر هزار واحد آب هم برای استان سمنان تامین کنیم به واسطه فقدان برنامه ریزی درست در مصرف، همه آن بیهوده صرف خواهد شد و دردی از سمنان دوا نمی کند.

درباره اهمیت آب بگویید اینکه مسئولان آن را به درستی درک کرده اند؟

من این سوال را به این سوال پاسخ می دهم آیا مشکل خشکسالی استان سمنان در یک دهه اخیر حل شده است؟ این خود گواه پاسخ شما است. به عبارت دیگر همه قبول دارند که استان سمنان بیش از هر زمان دیگری با بحران کم آبی روبرو است اما علت اصلی این بحران، مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی طی دهه های ۶۰ و ۷۰ است که آثار شوم آن در دهه ۸۰ و ۹۰ مشخص و در نهایت سبب شد تا ما قرن پانزدهم را با بحران آغاز کنیم.

کارشناسان اعتقاد دارند که با رویه کنونی حتی اگر تمام دریا هم به استان سمنان بیاید، این استان آباد نخواهد شد

بررسی عملکرد مسئولان نشان می دهد که در این دو دهه سه نوع راهکار برای رفع مشکل آب سمنان مطرح شده است، نخستین راهکار کوتاه مدت شامل لایروبی قنوات و سیمانی کردن مسیرهای انتقال آب کشاورزی و ... است راهکار میان مدت، حفر چاه و اجرای آبیاری نوین و مجتمع های آب و ... محسوب می شود و راهکار سوم بلند مدت است. در این نوع راهکارها همچنین آبخیزداری و آبخوانداری و ... نیز دیده می شود.

راهکار سوم از دیدگاه مسئولان انتقال آب بین حوزه ای شامل خزر به سمنان، فینسک و سیمین دشت به سمنان و گرمسار و کالپوش و قطری به شاهرود است مشکل اینجا است که مسئولان استان سمنان آدرس غلط به مردم می دهند یعنی به گونه ای راهکار سوم یا همان بلند مدت را تنها راهکار تامین آب استان سمنان می دانند که گویا ما در مصرف نمره ۲۰ گرفته ایم.

مشکل در مصرف می بینید؟

بله؛ مشکل ما در استان سمنان مدیریت مصرف است نه تامین؛ در استانی که ۹۰ درصد آب آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، و سهم صنعت چهار و شرب شش درصد است، اگر تمام دریای خزر هم آورده شود، بازهم مشکل خشکسالی رفع نخواهد شد زیرا اساساً زیرساخت توزیع آب در استان نادرست است.

زمانی که منابع آبی استان سمنان فراوان بود ما سهم کشاورزی مان از آب ۹۰ درصد بود امروز که شرایط بحرانی است هم سهم کشاورزی از آب همان ۹۰ درصد است، این نشان می‌دهد که ما در بخش مصرف هیچ اقدام شایسته ای در استان صورت نداده ایم.

مگر آبیاری نوین نتوانسته کمکی کند؟

اتفاقاً آدرس غلط دومی که مسئولان به مردم می دهند اجرای آبیاری مثلا نوین است که یک دهه قبل در دنیا منسوخ شده است یعنی استخرهایی که آب گرانبهایی که باید در دل زمین باشد را بیرون می کشند در معرض هوازدگی و تبخیر قرار می دهند تا در نهایت بتوانند آن را با لوله به صورت قطره ای به درختان برسانند! این روش ۲۰ درصد آب را تبخیر می کند تا ۳۰ درصد مصرف آب کاهش یابد!

چرخه آب در استان سمنان به این صورت است که ۹۰ درصد آب گران بهای استان سمنان به گفته مسئولان صرف کشاورزی سنتی و کم بهره استان می شود

این نشان می دهد که نه تنها در برنامه ریزی بلکه در اجرا هم بسیار بد عمل کرده ایم و نمی توانیم انتظار معجزه داشته باشیم اینکه ما بگوییم انتقال آب تنها راه نجات سمنان است یک اشتباه محض تلقی می شود ما زمانی می توانیم این ادعا را مطرح کنیم که مصرف مان درست باشد در واقع از آب استفاده کنیم نه مصرف؛

وضعیت ما در مصرف به خصوص کشاورزی چطور است؟

آمار کیفی و کمی تولیدات کشاورزی استان سمنان اگر مورد بررسی قرار گیرد خواهیم دید که وضعیت ما به نسبت دهه ۸۰ در وضعیت بسیار بدی قرار دارد اما حاضر نیستیم برای این کشاورزی کم بهره سنتی و مصرف گرا، اقدامی کنیم که حداقل سهم آب کمتری داشته باشد، کشاورزی اشتباه در استان سمنان آب را می بلعد.

ما هنوز در سرخه و گرمسار و سمنان و حتی بیارجمند شاهرود که مهد خشکسالی است، خربزه و هندوانه می کاریم. از ۲۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و باغی استان سمنان به گفته مسئولان ۴۰ هزار هکتار تحت آبیاری است یعنی یک پنجم در واقع چهار پنجم اراضی ما هنوز سنتی و غرقابی هستند در حالی که صنعت ما روز به روز به آب نیازمند تر می شود و ما برای آن نیاز به تصفیه پساب و فاضلاب با هزاران میلیون تومان بودجه بیت المال هستیم.

نه تنها در برنامه ریزی بلکه در اجرا هم بسیار بد عمل کرده ایم و نمی توانیم انتظار معجزه داشته باشیم

این ظلم کم‌نظیر به استان سمنان است که توسط مسئولان خود همین استان روا داشته می شود. یک و نیم دهه است که استان سمنان با خشکسالی روبرو است اما هفته جاری سند آب این استان تدوین شده که نشان می دهد مسئولان ما کجای کار قرار دارند

درباره آبرسانی به استان سمنان چطور؟

مشکل ما این است که نه درکی از شرایط داریم و نه راهکاری برای آینده و لذا فکر می کنیم با آمدن آب دریا به استان سمنان اینجا گلستان می شود و مثلا به یکباره تمام مشکل بیکاری جوانان حل می شود و کشاورزی ما سالانه ۱۸۰ هزار تن گندم می دهد و ... در صورتی که این چنین نیست. با وضعیت کنونی خزر که هیچ بلکه دریای عمان هم مشکل استان سمنان را حل نمی کند.