خُرده مالکی آفت کشاورزی گلستان است

فرامرز اسلامی، بازار؛ خُرده مالکی زمین های کشاورزی در کشور به دلیل شرایط اقتصادی، طبیعی و اجتماعی رخ داده که این پراکندگی اراضی، بهره مندی از تکنولوژی و ادوات نوین کشاورزی را با مشکل مواجه کرده است همچنین تبدیل این اراضی امروز مانع بزرگی برای توسعه و پیشرفت کشاورزی محسوب می شود. با بررسی شرایط موجود در می یابیم که توسعه اقتصاد کشاورزی و افزایش راندمان تولید با اندازه زمین رابطه منفی دارد ضمن اینکه پراکندگی اراضی موجب کاهش نیروی کار و استفاده از ادوات کشاورزی می شود.

در شرایطی که اغلب زمین های استانی مثل گلستان خرده مالکی است تردد ماشین آلات مکانیزه بین مزارع ممکن نیست و به این ترتیب کشاورزان ناگزیرند برای شخم یا مراحل کاشت و برداشت از روش سنتی بهره ببرند در حالیکه اگر تکنولوژی وارد کشاورزی شود بهره وری تولید افزایش یافته و همچنین فعالیت های کشاورزی به سهولت انجام می شود.

یکپارچه سازی اراضی کشاورزی

از طرفی یکپارچه سازی اراضی کشاورزی منجر به هماهنگی فرآیندهایی ازجمله بسترسازی زمین، فراهم کردن بذر، کود، سم، ادوات و ماشین آلات و بازاریابی تولیدات کشاورزی است به صورتی که موجب افزایش میزان تولید متناسب با نیاز جامعه می شود.

نکته بعدی اینکه آب یکی از اساسی ترین عوامل تولید در کشاورزی است و سرمایه گذاری در امور زیربنایی مربوط به آن می تواند به توسعه کشاورزی کمک کند اما به دلیل پراکندگی اراضی کشاورزی توان سرمایه گذاری فراهم نیست و از آنجاییکه آب از قطعات متعدد عبور می کند، به مرور دچار افت شدید می شود که در نهایت باعث بروز اختلافات بسیاری برای آبیاری بین کشاورزان می شود، این کمبود آب منجر به خروج برخی از اراضی کشاورزی از چرخه کشت و تولید می شود.

توسعه اقتصاد کشاورزی و افزایش راندمان تولید با اندازه زمین رابطه منفی دارد

بنابراین فقدان یکپارچگی اراضی کشاورزی ضمن اینکه هزینه های تولید را افزایش می دهد و از سوی دیگر درآمد زارعان را کاهش داده و منجر به اتلاف منابع تولید می شودکه در نهایت همه این موارد اجرای طرح یکپارچگی اراضی کشاورزی را ضرورتی می کند.

افزایش هزینه‌ها و روایت مالکیت

جدای از مشکلات کاهش درآمد و افزایش هزینه های تولید، بسیاری از مالکان اراضی خُرد کشاورزی در سال های اخیر به دلیل همین عدم صرفه اقتصادی ترجیح به فروش یا تغییر کاربری داده اند. بسیاری این اتفاق را تهدیدی خاموشی برای صنعت کشاورزی اعلام کردند چراکه که در صورت تداوم این وضعیت در دراز مدت تامین امینت غذایی کشور به خطر خواهد افتاد روندی که در نهایت وابستگی کشور به واردات را بیش از گذشته خواهد کرد.

به رغم اهمیت یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و تصویب قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی، اقتصادی در سال ۸۵، هنوز هم به دلیل قانون ارث بسیاری از زمین های کشاورزی خرد می شود و در اختیار فرزندان زارعان قرار می گیرد. هرچند که در سال های اخیر دولت تلاش کرده تا با آموزش و فرهنگ سازی کشاورزان را ترغیب به کشت و زرع در این اراضی کند اما عدم صرفه اقتصادی مولفه ای جدی است انگیزه زارعان را کاهش می دهد.

به نظر می رسد دولت راهکار حقوقی برای مواجه با خُرده مالکی و تدوین بسته تشویقی برای فعالیت کشاورزان در این زمین ها را در نظر بگیرد تا شاید شرایط کشت و زرع برای گلستان که زمانی قطب تولیدات کشاورزی کشور بود، مهیا شود در غیر این صورت تبدیل همین اراضی باقیمانده بزرگ به زمین های خُرد، امکان استفاده از ادوات مکانیزه را از کشاورزان خواهد گرفت باید برای صنعت کشاورزی استان پیش از همه چیز نگاهی اقتصادی داشت رویکردی که هم اکنون در این صنعت استان مشاهده نمی شود چراکه تدوام کشت و زرع به روش سنتی تنها زارعان را به گذران معیشت راضی کرده و گاهی حتی کمتر از این میزان عاید آنها می شود.