وحید پورتجریشی؛ بازار: با افزایش تنش ها میان مسکو و اتحادیه اروپا بر سر تعیین سقف ۶۰ دلاری قیمت برای هر بشکه نفت صادراتی روسیه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه سرانجام روز سه شنبه ۶ دی ماه، با امضای فرمانی جدید، فروش نفت به تمامی کشورهای عشو اتحادیه اروپا و اعضای گروه ۷ (G۷) بهعلاوه استرالیا را ممنوع اعلام کرد.
بر اساس فرمان صادر شده از سوی پوتین، فروش نفت به تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی کشورهای یاد شده تا تاریخ اول جولای ممنوع بوده که با این حساب، اتحادیه اروپا تا شش ماه امکان خرید نفت روسیه را نخواهد داشت.
همچنین بر اساس این فرمان، تمامی شرکت های روسی از ارائه خدمات و سوخت رسانی به کشتی ها و هواپیماهای متعلق به کشورهای مذکور ممنوع خواهد بود.
اتحادیه اروپا اوایل ماه دسامبر، قانونی را وضع کرد که بر اساس آن، خرید نفت روسیه با قیمت بالای ۶۰ دلار ممنوع بوده و نفت خریداری شده با قیمتی بالاتر از این مبالغ، امکان ورود به منطقه یورو را نخواهد داشت. اندکی پس از تصویب این فرمان، ولادیمیر پوتین طی سخنانی گفت که اگر لازم باشد، روسیه صادرات نفت خود به اتحادیه اروپا را قطع خواهد کرد و مسکو تعیین هرگونه سقف قیمت برای نفت صادراتی خود که بیش از ۹۰ درصد آن روانه اروپا می شد را نخواهد پذیرفت.
افزایش قیمت انرژی در پی ممنوعیت صادرات نفت روسیه به اروپا
امضای این فرمان که دولت روسیه آن را فرمانی «ویژه» خوانده، منجر به وارد آمدن شوک به بازار انرژی جهان شد. به طوریکه در اوایل صبح روز چهارشنبه، قیمت هر بشکه نفت دریای برنت با ۰.۵ درصد افزایش به ۸۴.۳۳ دلار و قیمت نفت WTI نیز به ۷۹.۵۳ دلار رسید.
همچنین هر متر مکعب گاز در بازارهای جهانی با ۳.۸۴ درصد افزایش قیمت به ۵.۲۸ دلار رسیده و قیمت نفت کوره نیز با ۲.۱۶ درصد افزایش به ۳.۳۵ دلار رسید.
تبعات فرمان پوتین برای اقتصاد جهان چه خواهد بود؟
با ممنوعیت صادرات نفتی روسیه به اتحادیه اروپا و کشورهای عضو گروه ۷، در حقیقت شریان اصلی صادرات نفت به اروپا قطع شده که همین امر منجر به وارد آمدن شوک به بازارهای انرژی شد.
لذا اتحادیه اروپا اکنون مجبور است روی گزینه های دیگر همچون کشورهای حاشیه خلیج فارس و آمریکا برای واردات نفتی خود حساب باز کند که این موضوع نهایتا منجر به افزایش هزینه حمل و در نتیجه افزایش قیمت نفت در قاره سبز خواهد شد.
افزایش قیمت انرژی نیز به نوبه خود می تواند هزینه تولید را افزایش داده و به تورم شکل گرفته در اروپا دامن بزند. این در حالیست که بسیاری از مقام های ارشد بروکسل طی روزهای گذشته از تمایل خود برای تمرکز بر روی رشد اقتصادی برای سال ۲۰۲۳ و فاصله گرفتن از سیاست های اقتصادی سفت و سختی که برای کنترل تورم در سال جاری میلادی در پیش گرفته بودند خبر داده و امیدی فزاینده به بهبود شرایط کسب و کار داشتند.
اما نکته مهم اینجاست که در صورت افزایش مجدد تورم ناشی از افزایش قیمت انرژی در اروپا، ممکن است بانک مرکزی اروپا علیرغم میل باطنی خود مجبور به ادامه سیاست افزایش نرخ بهره بانکی برای سال آینده میلادی شود تا از این طریق بتواند تورم را مهار کند.
اما روی دیگر سکه این است که روسیه نیز به اندازه نیاز اتحادیه اروپا به انرژی، به منابع مالی حاصل از صاردات نفتی وابسته است. لذا احتمال می رود نفت روسیه از طریق واسطه نهایتا راه اروپا را در پیش گرفته که البته قرار گرفتن این واسطه بر سر راه معاملات، منجر به افزایش قیمت برای خریدار خواهد شد. با اینحال، وضعیت فعلی برای کشورهایی چون ترکیه که در حال حاضر نیز واسطه انتقال و فروش گاز روسیه به اروپا هستند، ایده آل خواهد بود.
همچنین از آنجا که ولادیمیر پوتین چندی پیش با صدور فرمانی اعلام کرده بود که خرید نفت و گاز روسیه تنها با استفاده از روبل امکانپذیر بوده و لذا ممکن است شوک وارد آمده به بازار انرژی منجر به افزایش ارزش روبل شود.
با این وجود، افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در چین و برخی همسایه های این کشور، میزان تقاضا برای نفت در سطح جهانی را کاهش داده که این کاهش ناشی از افزایش قرنطینه های کرونایی و تعطیلی تعداد قابل توجهی از واحدهای صنعتی و کارخانه های چین طی روزهای اخیر است.
با این حساب، در حال حاضر نمی توان منتظر افزایش شدید قیمت در بازار انرژی را داشت و افزایش فعلی نیز ناشی از شوک وارد آمده به بازار در پی صدرو فرمان ولادیمیر پوتین بوده است.
ریزش بازارهای جهانی و ترس از شکل گیری رکود
در ایام تعطیلات کریسمس و بازارهای جهانی، بازارها با شکل گیری موج جدید از ویروس کرونا در چین و افزایش قیمت نفت در پی ممنوعیت صادرات نفتی روسیه به اروپا مواجه شده اند. وارد آمدن دو شوک اخیر به بازارها منجر به ریزش آنها شده که ناشی از ترس سرمایه گذاران برای ورود به بازار است.
درست مانند ایام همه گیری کرونا، در شرایط فعلی بازار آنچه پیش بینی می شود، افزایش شاخص دلار و تقویت دلار امن آمریکا برای سرمایه گذاران است. از سوی دیگر، فدرال رزرو نیز هنوز از تصمیم خود برای توقف سیاست افزایش نرخ بهره بانکی کوتاه نیامده و دستکم برای سه ماهه نخست سال ۲۰۲۳ نیز قرار است آن را ادامه دهد.
لذا از صبح روز چهارشنبه، عمده بازارهای جهانی دچار ریزش شاخص شده و برخی بازارها مانند رمزارزها و دیگر بخش های ریسک پذیر بازار، ریزش بیشتری را تجربه کرده اند. لذا پیشنهاد می شود در صورتیکه قصد ورود به بازارهای مختلف را دارید، دستکم تا زمان فرونشستن غبار روزهای اخیر از چهره بازار و شفاف شدن وضعیت بازارها، تامل نموده و اندکی صبر نمایید.
نظر شما