بازار؛ گروه بین الملل: این گرید جدید قیر بر اساس استانداردها و معیارهای علمی کشور چین در پالایشگاه قشم تولید شده است که در توسعه بازارهای هدف صادراتی و ارزآوری برای کشور در شرق آسیا اقدامی چشم گیر خواهد بود و گامی دیگر برای در هم شکستن تحریم های نفتی علیه کشور به شمار می رود.
پالایشگاه نفت فوق سنگین پاسارگاد قشم که نخستین نوع خود در کشور است سال قبل افتتاح شد که این پالایشگاه قادر به تولید انواع قیر با گریدهای مختلف و هم چنین محصولات هیدروکربنی است.
هیچ یک از شرکت های دانش بنیان تاکنون امکان تولید قیر AH۷۰ را نداشته اند و خود این مساله گواه گام بلند ایران در جهت گسترش بازار مقصد صادراتی این فرآورده نفتی در شرق آسیا است که علاوه بر مقابله با تحریم های غرب موجب کاهش خام فروشی و افزایش ارزآوری می شود
بر اساس نتایج تحقیقات واحد آزمایشگاهی این پالایشگاه این محصول جدید قیر AH۷۰ نام دارد و الزامات استاندارد قیر مورد نیاز کشورهایی از جمله چین را دارا است و از پرمصرف‌ترین گریدهای مصرفی قیر در این کشور است.
این نخستین بار است که چنین محصولی در کشور تولید میشود و هیچ یک از شرکت های دانش بنیان تاکنون امکان تولید قیر AH۷۰ را نداشته اند و خود این مساله گواه گام بلند ایران در جهت گسترش بازار مقصد صادراتی این فرآورده نفتی در شرق آسیا است که علاوه بر مقابله با تحریم های غرب موجب کاهش خام فروشی و افزایش ارزآوری می شود.
گرید بندی جهانی و بین‌المللی قیر بر اساس درجه نفوذ آن است. بیشتر کشورها بر این اساس قیر تولیدی خود را به بازار ارائه می‌دهند و استاندارد اصلی ایران هم بر اساس این نوع گرید بندی است که در سال ۹۸ با تغییرات اساسی استانداردهای ویسکوزیته گرید و عملکردی و ... هم به استاندارد ایران اضافه شد.
بنا به گفته افسانه ملک شاهی، متخصص آزمایشگاه پالایشگاه نفت فوق سنگین قشم هند یکی از مشتریان قیر ایران است. از سال ۱۳۹۰ قیر ویسکوزیته گرید IS ۷۳ , VG Grade، یا بر اساس استاندارد جهانی همان AC هم وارد معاملات بازار قیر ایران شده است.
ملک شاهی با بیان اینکه بیش از پنج سال است که درخواست و سفارش تولید این محصول از طرف شرکت‌های چینی، به تولیدکنندگان قیر ایران اعلام شده است و تا کنون هیچ شرکتی نتوانسته این نوع قیر را به صورت صنعتی و خالص تامین کند، اعلام کرد این اولین پالایشگاه در ایران است که ضمن بهره‌برداری از خوراک نفت سنگین، تولیدات قیر تازه متناسب با نیاز جهانی و در راستای ارزآوری برای کشور و خودکفایی در تولیدات متنوع قیری را پیگیری می کند.
وی افزود: این نوع قیر به دلیل اینکه تولید آن شدیداً به نوع خوراک و متغیرهای تولید و دقت زیاد در شرایط تولید دارد و باید در درجه نفوذ خاص به عنوان مثال ۶۵، ۶۴، ۷۵ و ۷۶، تولید شود، و هم چنین با توجه به کیفیت بالای آن بسیار مرغوب و خاص است و باعث صرف جدی در هزینه، انرژی و زمان میشود. از بزرگترین مزایای پالایشگاه پارس بهین نفت قشم برای تولید این محصول نوع فرایند می‌باشد که به روش استحصال مستقیم بوده که در این نوع فرایند کمتر روغن و مالتین‌ها از بین می‌روند و همچنین نوع خوراک دریافتی به پالایشگاه که از نوع نفت فوق سنگین بوده که این خود باعث کیفیت بالای قیر تولیدی شده است. همچنین ساختار مولکولی و نوع پراکندگی و درصد هر کدام از اجزای قیر از جمله مالتین‌ها و روغن‌ها و اسفالتین و ... در این قیر تولیدی بسیار مناسب است.
ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده قیر خاورمیانه، در تلاش است با بکارگیری توان داخلی خود صادرات انواع قیر را با استفاده از واحدهای جدید تولید افزایش دهد.
نفت خام اکتشافی ایران در اغلب میادین، نفت خام سنگین و ترش است و از این رو طبیعتا فرآورده‌هایی که در پایین زنجیره پالایش قرار دارند، کیفیت بهتری خواهند داشت و این ویژگی در خصوص قیر که به عنوان یکی از این فرآورده‌ها در کف ستون تقطیر پالایشگاه‌ها تولید میشود کاملا صادق است.
البته لازم به ذکر است که تولید فرآورده‌های سبک‌تر برای پالایشگاه ها مقرون به صرفه تر است و مثال آن فرآورده‌هایی مانند بنزین یا گازوئیل است زیرا ارزش افزوده بالاتری دارند و به همین منظور ایران تلاش کرده تا با بکارگیری فناوری‌های جدید سهم تولید فرآورده‌های گران قیمت تر در پالایشگاه‌های نفت سنگین نیز افزایش یابد.
در تولید بزرگترین پالایشگاه نفت فوق سنگین کشور حتی یک لایسنسور خارجی نیز حضور نداشته و کاملا با اتکاء بر توان مهندسان داخلی ساخته و راه اندازی شده است و ظرفیت آن ۷۰ هزار بشکه در روز است.
ایران در میان ده ها کشور تولیدکننده و صادرکننده قیر به ترتیب هفتمین و چهارمین رتبه جهان را داراست. ایران می تواند ۸.۳ درصد از تقاضای قیر جهانی را تامین می‌کند.
قیر معمولاً در دو حوزه راه‌سازی و عایق‌کاری به کار می‌رود. حدود ۹۰ درصد از قیر تولیدی، در حوزه راه‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصارف عایق‌کاری، فقط ۱۰ درصد از مصرف قیر را به خود اختصاص می‌دهد.
بر اساس تازه ترین داده های آماری، تولید قیرسالیانه ایران تقریبا ۶ میلیون تن و با ارزش دلاری یک و نیم میلیارد است. حدود چهار میلیون تن از مجموع قیر تولیدی ایران به کشورهای مقصد صادر شده و حدود ۲ میلیون تن به مصرف داخلی می‌رسد.
به رغم تحریم های آمریکا و غرب علیه ایران برای ایجاد فشار اقتصادی و تنگناهای مالی، فعالان و متخصصین نفتی با سعی و تلاش نسبت به فرصت سازی تجاری و صادراتی اهتمام کامل ورزیده اند. آمار می گوید سال گذشته صادرات قیر ایران حدود ۴ میلیون و ۳۴۶ هزار تن بوده است و یک میلیارد و صد میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته است
بکارگیری دانش فنی روز صنعت پالایشگاهی و بروزرسانی فنی از جمله مزایا برای حمایت از صنعت قیر کشور است. با استفاده از تجهیزات و فن آوری های مدرن در پالایشگاه ها ضریب تبدیل نفت خام به سایر فراورده ها مانند قیر افزایش می یابد، بنابراین قطعا یکی از عوامل مهم حضور در بازار های جهانی، ارتقای دانش تولید در پالایشگاه ها است که این مهم تلاش و مساعی مهندسان و شرکت های دانش بنیان برای به روزرسانی و نوسازی تجهیزات پالایشگاهی را به منظور تولیدات باکیفیت تر می طلبد.
به رغم تحریم های ظالمانه آمریکا و غرب علیه ایران برای ایجاد فشار اقتصادی و تنگناهای مالی، فعالان و متخصصین نفتی با سعی و تلاش نسبت به فرصت سازی تجاری و صادراتی اهتمام کامل ورزیده اند. آمار می گوید سال گذشته صادرات قیر ایران حدود ۴ میلیون و ۳۴۶ هزار تن بوده است و یک میلیارد و صد میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشته است.
به اعتقاد کارشناسان و اقتصاددانان راهبرد قطعی و اثربخش برای مقابله با تحریم های حوزه نفتی تغییر رویکرد از خام فروشی به سمت و سوی تولید صادرات محور است و از این رو دستاوردهای این چنینی فعالان نفتی میتواند هر چه بیشتر راهگشای صادرات کشور در شرایط کنونی باشد
به اعتقاد کارشناسان و اقتصاددانان راهبرد قطعی و اثربخش برای مقابله با تحریم های حوزه نفتی تغییر رویکرد از خام فروشی به سمت و سوی تولید صادرات محور است و از این رو دستاوردهای این چنینی فعالان نفتی میتواند هر چه بیشتر راهگشای صادرات کشور در شرایط کنونی باشد.
از سوی دیگر تقویت شبکه بازاریابی صادراتی، امکان سنجی و نیازسنجی بازارهای منطقه ای، کاهش خام فروشی نفتی و مساعی جدی برای حضور در بازارهای جدید صادراتی به ویژه مناطق آسیای شرقی آفریقا و اقیانوسیه از جمله مولفه های اثربخشی است که می تواند به کمک کارآفرینان و فعالان حوزه صنعت قیر بیاید.
بازار همسایگان مقصد قیرهای بی کیفیت عراقی
یکی از معضلات کنونی صنعت قیر ایران قیر نامرغوب عراق است. بررسی ها نشان می دهد برخی تولیدکنندگان ایرانی برای کاهش بهای قیر تولید خود، گاهی از VR عراق به جای VB استفاده می کنند که بی شک این اتفاق هم کیفیت قیر و هم رقابت پذیری آن را در سایر بازارها تحت تاثیر قرار خواهد داد.
با ورود قیر بی کیفیت عراقی به داخل کشور موجب کاهش رقابت تولیدکنندگان می شود و مساله تلخ تر این است که همین محصول عراق در کشورهای همسایه با قیمتی به مراتب پایین تر از قیر تولیدی ایران یافت می شود.
به همین منظور تولیدکنندگان قیر در داخل کشور باید با اعراض از رقابت کاذب و با حفظ اتحاد و انسجام مسیر را برای ورود قیر با کیفیت ایرانی به کشورهای مقصد متقاضی از جمله ترکیه و امارات و هند هموار کنند تا ضمن حفظ حیات اقتصای خود حضوری منسجم تر در بازارهای خارجی داشته باشند
به همین منظور تولیدکنندگان قیر در داخل کشور باید با اعراض از رقابت کاذب و با حفظ اتحاد و انسجام مسیر را برای ورود قیر با کیفیت ایرانی به کشورهای مقصد متقاضی از جمله ترکیه و امارات و هند هموار کنند تا ضمن حفظ حیات اقتصای خود حضوری منسجم تر در بازارهای خارجی داشته باشند.
بدین منظور ضروری است که فعالان صنعت قیر ایران در فضای تعاملی با رویکرد تولید صادرات محور، نقطه نظرات و دغدغه های خود را به مرجع بالادستی و تصمیم ساز ارائه کنند.
لزوم برنامه ریزی و ترسیم افق صادراتی گسترده تر برای صادرات قیر
صنعت قیر به عنوان صنعتی که با مفهوم توسعه گره خورده، با ارزآوری سالانه بالغ بر یک و نیم‌میلیارد دلار در رده نهم صنایع ارزآور قرار گرفته است. با نگاه و بررسی اجمالی و ارزیابی صادرات قیر کشور این مساله روشن می شود که که به رغم تنگناهای صادراتی کنونی، فعالان و کارآفرینان ایرانی در صنعت قیر موفق شده اند این محصول را علی رغم دشواری ها و چالش ها به بازارکشورهای مختلف ارسال کنند.
مهم ترین متقاضیان کنونی قیر ایران امارات متحده عربی، عمان و هند هستند . به ظور خلاصه میتوان گفت که آسیا بازار مقصد مطلوبی برای قیر باکیفیت ایرانی است و بر اساس آمار ۴۰ درصد قیر تولیدی جهان در آسیا مصرف می شود.
با وجود این لازم است با عنایت به ظرفیت های موجود در چین و آسیای شرقی و نیاز این قاره به واردات قیر، برنامه ریزی های جدی تری برای حضور تولیدکنندگان ایرانی فراهم شود که این امر در دوران پسا تحریم از اهمیت خاصی برخوردار است.
نتیجه
با عنایت به اهمیت کاهش خام فروشی در کشور برای مقابله با اثرات مخرب تحریم ها و کاهش تنگناهای اقتصادی و با هم چنین با توجه به دستاورد اخیر ایران در حوزه صنعت قیر که بازار مقصد گسترده ای در شرق اسیا دارد لازم است دولت با ترسیم افق صادراتی گسترده تر برای این کالا مسیر را برای حضور فعالان این صنعت در آسیای شرقی و بعضا آفریقا با توجه به ظرفیت آن باز کند.
به این منظور ایران میتواند با برپایی نمایشگاه های تخصصی حوزه صنعت نفت و قیر در کشورهای مقصد خصوصا چین اقدام به معرفی این محصول کند و سهم خود در بازار جهانی قیر افزایش دهد. اهمیت این مساله با توجه به صنعت گسترده چین، بازار بزرگ آن و قیر تولیدی جدید ایران که براساس استانداردها و الزامات چین است دو چندان می شود.
نظر شما