بازار؛ گروه استانها: بازار لوازم‌یدکی خودرو یکی از بازارهایی است که پس از اعمال محدودیت، تحریم و خروج خودروسازها دچار تلاطم زیادی شد که حالا تولید لوازم بی‌کیفیت و تقلبی، واردات کالای قاچاق نیز به مشکلات این بازار و مصرف کنندگان افزوده است.
این شرایط بیش از همه برای مصرف‌کنندگان مشکلاتی را به همراه داشته است و فارغ از افزایش قیمت لوازم‌یدکی خودرو بخصوص در خودروهای خارجی، کاهش قطعات باکیفیت نیز یکی از معضلات مصرف‌کنندگان است.
کمبود لوازم بخصوص لوازم باکیفیت ایرادی است که به خودروسازها وارد و انتظار می‌رود خودروسازها برای جلوگیری از افزایش محصولات تقلبی و بی‌کیفیت به تأمین لوازم محصولات خود بپردازند. خودروهای چینی بیش از خودروهای ایرانی با این مشکل روبه‌رو هستند.
تولید و واردات لوازم‌یدکی از ابتدای سال جاری مکانیزه شده و تولیدکنندگان و واردکنندگان باید با ثبت کالای خود در سامانه جامع تجارت، شناسه کالا و کد رهگیری دریافت کنند اما حالا این طرح که برای ساماندهی کالای قاچاق و جلوگیری از فرار مالیاتی به اجرا درآمده است خود دچار نابسامانی در واحدهای صنفی شده است.
نخستین مرحله از این طرح ۱۵ فروردین امسال برای ۲ قلم از لوازم‌یدکی شامل «کمک‌فنر» و «باتری» در کل کشور و به‌تبع آن در استان خراسان رضوی به اجرا درآمد که با مشکلاتی نیز همراه بود، اما از نیمه مردادماه به بعد ۵۳ قلم دیگر از لوازم‌یدکی مشمول اجرای این طرح و ملزم به ثبت در سامانه جامع تجارت می‌شود، که این موضوع پیشاپیش فروشندگان را نگران کرده است.
وزارت صنعت، معدن و تجارت با اجرای طرح مزبور در راستای مبارزه با قاچاق لوازم‌یدکی خودرو، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مالکان خودرو پرداخته است اما حالا این موضوع اگرچه به مذاق مشتریان خوش آمده است اما بسیاری از فروشندگان قطعات یدکی را با مشکل مواجه کرده است .
مغازه‌داران چه می‌گویند؟
تعداد دوهزار و ۴۰۰ واحد صنفی در حوزه فروش لوازم‌یدکی در مشهد مقدس مشغول فعالیت هستند که بنا بر اظهارات آن‌ها اجرای طرح شناسه کردن کالاها برای آن‌ها دردسرساز شده است.
حسین مشیریان یکی از فروشندگان لوازم‌یدکی خودروهای سبک در خیابان جمهوری اسلامی در این رابطه به بازار می‌گوید: متأسفانه به علت مشکلاتی که سامانه دارد تا به امروز برای اخذ کد شناسه اظهاری، اعضا مشکلات متعددی دارند و امکان اخذ کدرهگیری خود با تأخیر همراه بود.
وی بیان می‌کند: برای اجرای یک طرح باید ابتدا زیرساخت‌های آن اماده‌سازی شود و بعد برای آن ضرب‌الاجل تعیین کرد.
این فروشنده لوازم یدکی خودرو بابیان اینکه برای ورود به سامانه جامع تجارت یک سری پیش‌نیازها وجود دارد و به‌عنوان یک کاسب باید پروانه کسب اخذ شود و سپس از سامانه کد نقش دریافت شود افزود: بسیاری از واحدهای صنفی در حال تشکیل پرونده و یا در حال گذراندن مراحل دریافت پروانه بودند و درحالی‌که هنوز کارهای آن‌ها به پایان نرسیده بازرسان صنعت و معدن دست روی اجناس فروشگاه گذاشتند.
وی هم چنین اظهار می کند: لوازم یدکی خودرو معمولا کالایی نیست که شخصی بتواند با واردات چمدانی آن را به کشوروارد کرده و سپس توزیع کند.
این فروشنده اظهار می کند: بسیاری از قاچاقچیان لوازم یدکی بی کیفیت را از طریق لنچ و از جنوب به صورت عمده وارد کشور می کنند و لذا اگر دولت توان خود را برای مبادی ورود قاچاق بگذارد به طور حتم هزینه کمتری برای مبارزه با کالای بی کیفیت و قاچاق خواهد داشت اما متاسفانه در عمل می بینیم که حجم بسیار زیادی کالای قاچاق وارد بازار می شود و حالا پس از توزیع گسترده در مغازه های کشور ما با کد رهگیری به دنبال این کالاهای توزیع شده در انبار ها هستیم و به نظر این روش مناسب نیست و انرژی بسیاری را طلب و البته تلف می کند.
طرح پر چالش
در همین حال رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم‌یدکی خودرو مشهد اظهار می‌کند: طرح شناسه کردن کالاها با توجه به حجم بالای برندها و اقلام مختلف لوازم‌یدکی و اجناس زیادی که در انبار صنوف مشهد از سال‌ها قبل مانده، فروش لوازم‌یدکی را در این کلان‌شهر با چالش مواجه ساخته است.
علیرضا اردکانی مقدم به بازار می‌گوید: طرح شناسه دار کردن کالاها، بازار لوازم‌یدکی را جوابگو نیست و نمی‌تواند همه آن را پوشش دهد.
وی با اشاره به این موضوع که ۵۰ میلیون قلم کالا در رسته لوازم‌یدکی قابلیت دریافت شناسه را دارند ادامه می‌دهد: این در حالی است که تاکنون فقط ۲۵۰ هزار قلم یعنی نیم درصد از بازار لوازم‌یدکی شناسه دار شده‌اند.
اردکانی برای اجرای این طرح زمان بیشتری را لازم می‌داند و از مسئولان و ناظران این طرح نیز می‌خواهد تا فرصت بیشتری برای این طرح قائل شوند.
وی یادآورمی شود: یکی از مشکلات مهم این طرح وجود حجم بالای کالاهای مانده لوازم‌یدکی در انبار مغازه‌ها است که مربوط به سال‌های قبل می‌شود و کد رهگیری برای آن‌ها به‌منظور مشخصات فنی کالا صادر نمی‌شود.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم‌یدکی خودرو مشهد می گوید: از سال‌ها قبل کالاهای زیادی در انبارها مانده که فاقد شناسه کالا هستند، دولت گفته است برای آن‌ها شناسه عمومی در نظر گرفته شود اما این شناسه نمی‌تواند جنس تقلبی را از اصل آن تمیز دهد و مشکلات بسیاری دیگری نیز دارد.
اردکانی اصل اجرای طرح شناسه دار کردن کالاها را حمایت از حقوق مصرف‌کننده و جلوگیری از قاچاق ضروری دانسته و ابراز می کند: با این‌حال این طرح باید برای کالاهایی که در سال جاری تولید می‌شوند، اجرایی می‌شد، کالاهایی که در انبارها مانده است را نمی‌توان شناسه دار کرد.
اردکانی مقدم اضافه می کند: شرایط به وجود آمده از اجرای طرح شناسه دار کردن کالاها باعث شده است که صاحبان صنوف جرات خرید جنس جدید نداشته باشند.
دریافت کد رهگیری الزامی است
مسئول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: بر اساس این طرح هم تولیدکننده، هم واردکننده و هم فروشنده ملزم شده‌اند کالاهای خود را با کد رهگیری و کد شناسه در بازار عرضه کنند.
علی بیاتی افزود: با این‌حال برخی افراد برای فرار مالیاتی از دریافت « کد نقش» و کد پیگیری سر باز می‌زنند.
وی ادامه داد: کد شناسه، وضعیت عمومی یک‌قلم کالا را نشان می‌دهد تا نوع تقلبی یا قاچاق آن در بازار عرضه نشود لذا مقررشده است تا واحدهای تولیدی نسبت به صدور کد شناسه و کد رهگیری آن‌ها اقدام کنند.
کارشناس مسئول بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: هنگامی‌که تولیدکننده یا کارخانه‌دار نسبت به دریافت کد نقش اقدام می‌کند این کالا پس از عرضه در بازار قابل رهگیری خواهد بود و لذا مصرف‌کننده قادر است برای دریافت ضمانت‌نامه کالا و تائید اصالت ؛ کد کالای ضمانت دار را همراه با کد ملی خود در سامانه جامع تجارت ثبت کند تا ضمانت‌نامه یا گارانتی کالا برای وی برقرار شود.
وی بابیان اینکه برای کالاهایی که مربوط به قبل از اجرای طرح بوده و در سطح بازار عرضه‌شده بود نیز شناسایی شرکت‌های واردکننده این اقلام در دستور کار قرار گرفت ادامه داد: تمامی واحدهای عرضه‌کننده ۵۳ گروه کالایی لوازم‌یدکی برای خریدوفروششان اعم از خرده‌فروش، عمده‌فروش، تولیدکننده یا واردکننده در سامانه جامع تجارت باید«کد نقش» بگیرند.
بیاتی اضافه کرد: اینکه فروشندگان می‌گویند چندین نوع و برند از یک قطعه خودرو وجود دارد، سخن درستی است اما اگر این کالاها از محل تولیدات داخلی باشد، باید تولیدکنندگان کد رهگیری و کد شناسه را برای قطعات تولیدی خود بگیرند تا بتوانند کالایشان را عرضه کنند، در این بخش متأسفانه تولیدکنندگان جزئی که از قدیم این کالاها رادارند، رغبتی ندارند که برای کالای خود کد رهگیری و کد شناسه بگیرند.
قانون چه می‌گوید؟
بر اساس بخشنامه معاونت صنایع عمومی وزارت صمت بستری مهیا شده تا واحدهای تلید یو صنفی بتوانند همچنان به ثبت کالاهایشان در سامانه جامع تجارت و اخذ شناسه کالا بپردازند.
پیش‌ازاین پانزدهم مهرماه آخرین‌مهلت قانونی به‌منظور ثبت شناسه کالا و کد رهگیری برای ۵۵ قلم لوازم‌یدکی خودرو اعلام‌شده بود تا کدهای شناسه قطعات در راستای اصالت‌سنجی بر روی آن‌ها درج می‌شود.
از نیمه مردادماه تعداد ۵۵ گروه قطعه باید با کد رهگیری به بازار عرضه شود و تولیدکنندگان موظف‌اند این گروه تولیداتشان را با کد رهگیری تولید و به بازار عرضه کنند، البته برای قطعاتی که در بازار بدون کد موجود است نیز فرصت داده‌شده تا کد رهگیری دریافت کنند.
نظر شما