کشت علوفه به روش هیدروپونیک یک اشتباه بزرگ| اصرار بر مسیر نادرست

بازار، گروه استان‌ها: هیدروپونیک و آیروپونیک روش های نوینی برای کشت محسوب می‌شوند که در واقع در آن آب و خاک حذف می شود به عبارت دیگر کشت در محیط گلخانه به شما این امکان را می‌دهد که در بدترین اقلیم و کم آب ترین نقاط نیز تولیدات کشاورزی و گلخانه ای و حتی صیفی جات داشته باشید.

روشی که مدت‌ها است کشورهای دیگر نیز از آن بهره‌گیری کرده و تولیدات کشاورزی شان را ارتقا بخشیده‌اند در ایران اسلامی و استان سمنان نیز این نوع کشت در حالی در دست کاشت است که مزیت‌های بسیاری برای آن شمارده می‌شود که البته تمام آنها درست هستند از جمله کاهش مصرف آب، ارتقای کیفی تولید، تولیدات کشاورزی در تمام طول سال و ... که در نوع خود، کمک‌های شایانی را به استان می‌کنند.

مشکلات کشت

اما مشکل اینجا است که این نوع کشت محدودیت هایی نیز دارد که از جمله آنها می‌توان به عدم جواب دهی بر روی انواع کشت است مثلاً کشت هیدروپونیک حتی برای پیاز زعفران نیز عالی است اما برای علوفه دامی نه تنها مسیری اشتباه است بلکه به زعم کارشناسان هزینه و انرژی بسیاری را نیز تلف می‌کند و دست آخر هم چیزی را عاید دامداران نخواهد کرد.

هیدروپونیک امکانات بسیاری دارد

کارشناسان اعتقاد دارند که این نوع کشت برای همه نوع محصول کشاورزی عالی است به جز علوفه و نهاده‌های دامی مانند ذرت و جو؛ زیرا اولاً بسیار هزینه بر بوده و قیمت تمام شده نهاده ها را بالا می برد و ثانیاً ارزش غذایی محصولات تولیدی در مقایسه با انواع دیگر کشت، بسیار پائین تر است.

کاشتی که از نظر علمی رد شد

دکترای تغذیه دام و پژوهشگر دام استان سمنان در گفتگو با بازار، ضمن بیان اینکه کشت هیدروپونیک علوفه دامی مصداق تبدیل کردن طلای ۲۴ عیار به طلای ۱۸ عیار است، گفت: اگرچه کشت هیدروپونیک در مواردی مثل تولید سبزیجات، شوک های تغذیه ای در پیاز زعفران و مواردی از این دست موفق بوده اما تحقیقات انجام شده توسط محققان علوم دامی داخل و خارج کشور به طور متفق القول تولید علوفه دامی با این سیستم را به طور قطع رد کرده است چرا که استفاده از این شیوه تولید علوفه نه به نفع اقتصاد دامدار و نه کشور است.

رضا خداوردی بیان کرد: ما در خوراک دام همه چیز را بر اساس ماده خشک حساب می‌کنیم چرا که دام خودش تمام مایحتاج مورد نیازش را بر اساس ماده خشک تنظیم می کند لذا ما یک هزار گرم دانه جو خشک را وارد سیستم هیدروپونیک می کنیم ظرف هفت روز زمان و انرژی، کارگر و سوخت و ... هفت کیلوگرم علوفه تر برداشت می‌کنیم که وقتی برای مصرف دام خشک می شود، از مقدار اولیه کمتر خواهد شد به این موضوع بیلان منفی ماده خشک می گویند که این کاهش در سطح وسیع موجب هدر رفت هزاران تن غله دامی می شود که خود فاجعه ای است ناگوار!

کاهش ماده خشک مورد نیاز دام

وی با بیان اینکه وقتی شما دانه جو یا ذرت را در سیستم هیدروپونیک وارد می کنید، جوانه فعال شده و تا چندین روز با مصرف اندوخته غذایی دانه از جمله نشاسته به رشد خود ادامه می دهد که در این زمان گیاه هنوز توانایی فتوسنتز را نداشته و نمی تواند از هوا و آب مواد غذایی دریافت کند و این یک بیلان منفی در نشاسته و انرژی به حساب می آید. لذا ماده خشک و انرژی که از این علوفه به دام می رسد ناچیز خواهد بود .

رد ادعای ارتقای غذایی

این کارشناس تغذیه دام با بیان اینکه پروتئینی که در جو اولیه وجود دارد حدود ۱۱ الی ۱۲ درصد است و بیش از ۷۰ درصد آن، پروتئین حقیقی بل کیفیت محسوب میشود در علوفه تولیدی این پروتئین به بالای ۱۵ درصد افزایش پیدا می کند و طرفداران این طرح اعلام می کنند که ما با ارتقای پروتئین روبرو هستیم در صورتی که وقتی این پروتئین در آنالیز ترکیبات شیمیایی بررسی می شود متوجه می شویم که ۶۰ درصد از این میزان پروتئین به NPN یا همان نیتروژن غیر پروتئینی و در واقع پروتئین کم کیفیت بدل شده است، که از ارزش غذایی پایینی برای تغذیه دام برخوردار است.

خداوردی با بیان اینکه اگر قرار باشد NPN یا همان نیتروژن غیر پروتئینی را با این همه دردسر تولید کنیم، همان را می توانیم از اوره بدست آوریم! بیان کرد: بحث چهارم در این روش ویتامین ها هستند که اتفاقاً عمده آن، ویتامین های محلول در آب و گروه B است که اصلاً نیاز نیست به جیره نشخوارکنندگان افزوده شود چرا که باکتری های مقیم شکمبه آنها را خواهند ساخت پس این توجیه هم رد می شود.

وی با بیان اینکه این موضوع باید شفاف سازی شود چرا که اشتباهی بزرگ در حال وقوع است، تاکید کرد: برخی اعتقاد دارند که در کشورهای خارجی این نوع کشت صورت گرفته و مورد قبول است در حالی که ما چند ماه قبل از یک استاد آمریکایی نیز دعوت کردیم که نظر خود را در این باره بگوید که اتفاقاً او هم همین موضوع را عنوان و اعلام کرد که این روش مقرون به صرفه نیست.

هزینه‌ها هم کاهش نمی‌یابد

برخی البته به موضوع هزینه های کشت و همچنین خشکسالی اشاره دارند در حالی که یک کارشناس کشاورزی در گفتگو با بازار، ضمن بیان اینکه علوفه هیئدروپونیک اتفاقاً هزینه دامداران و تولید علوفه را افزایش نیز می‌دهد چه برسد به کاهش، می گوید: فاوری جوانه جو و ذرت هزینه را برای دامداران بالا می برد.

محمد تقی رضوانی با بیان اینکه هر دو هزار و ۵۰۰ تومان دانه فرآوری شده به روش هیدروپونیک ۱۳۰ گرم ماده خشک دارد لذا برای هر کیلوگرم ماده خشک باید ۱۹ هزار تومان هزینه شود، ابراز کرد: جو به صورت خشک به طور کلی می تواند بهترین وایحتاج مورد نیاز دام را تامین کند چرا که دام در شکم خود، تمام نیازهایش را از جوی خشک تامین می کند و نیازی به تولید هیدروپونیک نیست.

هزینه ها افزایش نیز می یابد

وی با بیان اینکه به نظر می رسد گروهی بر روی تجهیزات هیدروپونیک سرمایه گذاری وسیع کرده و برای سود بیشتر این نوع کشت را ترویج می دهند و اصلا به فکر دام و دامداران نیستند، ابراز کرد: متاسفانه دامداران ما اسیر تبلیغات سوء شده اند در حالی که واقعیت علوفه هیدروپونیک اصلاً آن چیزی نیست که می گویند.

انواع کشت عالی علوفه هرگز

جالب اینجا است که یک کارشناس دیگر حوزه جهاد کشاورزی نیز نظری مشابه داشته و اعلام می کند که علوفه تولیدی از این روش مواد غذایی کمتری را نسبت به جوی تولیدی در روش های دیگر دارد محمد باقری به خبرنگار بازار، می گوید: کشت هیدروپونیک برای تمام انواع کشت عالی است اما برای علوفه اصلا چنین چیزی نیست.

باقری با بیان اینکه بهتر است کسانی که به دنبال سودها و رانت های هنگفت هستند پا از گلوی دامداران بردارند، ابراز کرد: برای کسانی که بر روی هیدروپونیک سرمایه‌گذاری کرده اند نیز کشت‌های دیگر مانند پیاز زعفران توصیه می شود تا سود خوبی هم داشته باشند.

وی با بیان اینکه در کشت هیدروپونیک در محیط کنترل شده شوکی به پیاز زعفران داده می شود تا عملکرد و راندمان بالاتری در سطح کشت داشته باشد و لذا به نظر می رسد، ترویج این نوع کشت بهترین شیوه برای راضی کردن کسانی باشد که میلیارد ها تومان هزینه در این ارتباط کرده اند، افزود: شگفت آور این است که مسئولان جهاد کشاورزی به جای اینکه جلوی این هدر رفت هزینه ها را بگیرند، به دنبال ترویج این نوع کشت هستند.

تلاش سیاسیون

در نهایت باید گفت با این همه معایبی که کشت علوفه هیدروپونیک دارد از جمله کاهش ارزش غذایی خوراک دام، هزینه بالا، رانتی که ایجاد شده و ... چرا همچنان مسئولان اصرار به ترویج این نوع کشت دارند تا جایی که قرار است در دامغان یک گلخانه هیدروپونیک کاشت علوفه ایجاد شود تا هزینه های این مرز و بوم را بر باد بدهد آن هم تنها به واسطه اینکه مسئولان در برابر داده های علمی، بی تفاوت هستند.

کشت هیدروپونیک برای تمام انواع کشت عالی است اما برای علوفه اصلا چنین چیزی نیست

از سوی دیگر در کشت هیدروپونیک نهاده‌های دامی در استان سمنان رد پای سیاسیون نیز دیده می شود که به نظر می‌رسد برای ایام بعد از دوران کاری شان به دنبال مفری برای درآمد و تفرج می‌گردند لذا کارشناسان امیدوارند که این نوع کشت هزینه های هنگفتی را بر جامعه دامداران تحمیل نکند. کارشناسان اما داده‌های آنالیزی را نیز در اختیار خبرگزاری بازار قرار داده اند که در گفتگو ها یا گزارش های بعدی آنها را نیز منتشر خواهیم کرد.