بازار؛ گروه کشاورزی: در حالی که تاکید بر افزایش تولیدات بخش های مختلف در راستای تامین امنیت غذایی کشور وجود دارد، بخش پرورش آبزیان کشور با موانع و چالشهایی مواجه است که بر توسعه تولید و رونق بازار تاثیر گذار است. بسیاری این کمبودها و موانع را ناشی از کم کاری سازمان شیلات کشور می دانند و معتقدند دغدغه شیلات هیچگاه پرورش دهندگان نیست. با این وجود علی اکبر خدایی دبیر کل اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران معتقد است این سازمان دیگر اقتدار سابق را ندارد و گلایه پرورش دهندگان به حق است.
آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی خبرنگار بازار با «علی اکبر خدایی» است.
*پرورش دهندگان غالبا نسبت به عملکرد سازمان شیلات کشور انتقاد دارند. تحلیل شما در این خصوص چیست؟
ما به تولید کننده ها حق می دهیم از عملکرد شیلات گلایه داشته باشند چون شیلات دیگر اقتدار سابق را ندارد و به تبع مانند گذشته نمی تواند وظایف خود را ایفا کند. در واقع بر خلاف گذشته که رئیس این سازمان مستقیما با رئیس جمهور ارتباط داشت و مسائل پیرامون صنعت را رفع می کرد الان رویه تغییر کرده است و دیگر اقتدار سابق را ندارند. از سوی دیگر در گذشته پرسنل شیلات آموزش می دیدند و حتی بخش خصوصی همراه اینها برای آموزش راهی می شد اما سالهای سال است یک کارشناسان بین المللی جهت آموزش به ایران نیامده و توسط بخش دولتی دوره های آموزشی در دیگر کشورها برگزار نشده است. در عوض بخش خصوصی کار خود را می کند بنابریان ما این ضعف شیلات را با توانی که در بخش خصوصی ایجاد شده پوشش می دهیم.
*به طور کلی وضعیت فعلی صنعت شیلات و آبزیان را چگونه ارزیابی و تحلیل می کنید و این بخش به کدام سمت پیش می رود؟
فعالیتهای شیلاتی یک بخش رو به رشد در اقتصاد کشاورزی کشور است و سهم ما از صادرات غیرنفتی هر سال رو به افزایش است. در واقع آمارهای کلی صادرات بخش کشاورزی حدود ۵میلیارد دلار است و صادرات آبزیان حدود ۵۰۰ میلیون دلار است به این ترتیب سهم ما حدود ۱۰درصد است. البته از نظر مقداری سهم ما یک میلیون تن از مقدار تولیدات است در حالی که مقدار تولیدات کشاورزی سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تن است. به عبارت دیگر در سال ما یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰هزار تن تولید داریم. به این ترتیب ما یک درصد تولید را داریم و ۱۰درصد سهم صادرات را داریم و این نشان می دهد بخش آبزیان جایگاه خوبی در اقتصاد کشاورزی ایران دارد.
خوشبختانه میزان تولید هر سال افزایش می یابد البته با توجه به محدودیت های آبی و محدودیت علوفه و خوراک که برای بخش کشاورزی وجود دارد بیش از این تولید افزایش نمی یابد. اما در آبزیان بخصوص در آبزیان آب شور مثل ماهی در قفس، میگو و تیلاپیا امکان توسعه زیاد داریم؛ یعنی هرچه در حوزه های دیگر تامین پروتئین محدودیت وجود دارد در این بخش ما محدودیت نداریم بنابراین بر اساس آمارها هم تولید و هم صادرات این بخش در حال افزایش است. به طوری که در سال ۱۳۹۹ ما ۱۲۰هزار تن صادرات داشتیم و در سال ۱۴۰۰ به ۱۵۴هزار تن رسید و امسال در شش ماهه اول حجم صادرات بخش آبزیان ۷۲هزار تن بوده است. لذا پیش بینی می شود تا پایان سال نسبت به سال قبل رشد قابل توجهی از نظر میزان صادرات کل آبزیان کشور داشته باشیم و اینها نشانه این است که صنعت رو به رشد است.
*آیا در بحث صادرات هنوز هم مشکلات سابق را دارید؟
برای انجام صادرات شما به چند آیتم نیاز دارید؛ از جمله اینکه مقررات صادراتی کشورهای هدف را رعایت کنید. در این قصه خوشبختانه در تمام بازارهای جهان به روی ما باز است و ما کد اتحادیه اروپا را داریم در حالی که هیچ بخش دیگری از کشاورزی ما اینگونه نیست که بدون محدودیت بتواند محصول اش را به اروپا صادر کند. در بخش کشورهای اوراسیا هم مجوز صادرات را داریم؛ یعنی بازار برای ما باز است و لذا در این جهت چالشی نداریم.
با این وجود مشکل ما بیشتر مباحث عمده ای که همه صادر کننده ها دارند است مثل بحث انتقال ارز و تحریم ها، حمل و نقل و غیره. از سوی دیگر بیشترین مشکل ما چالش داخلی است به این معنا که بخش عمده ای از ابزیان ما چون با هدف بازار داخل تولید می شود قابلیت صادرات ندارد. به جز «میگو و خاویار» که از ابتدا رویکرد صادراتی داشته، در ماهیان سردابی و گرم آبی و بقیه بخش ها این فرهنگ تولید صادراتی جا نیفتاده است. لذا باید ساختار داخلی را برای صادرات مناسب تر کنیم طبیعتا این اثر در بازار داخل هم میگذارد و کیفیت ها بالاتر می رود.
*برای توسعه بازارهای صادرات محصولات آبزیان کشور چه اقداماتی انجام داده اید؟
ما در حال حاضر به ۵۷ کشور دنیا صادرات داریم. از سوی دیگر بازارهای جدیدی نیز پیش رو داریم به طوری که به عنوان مثال امسال برای اولین بار به کشور کنیا صادرات کنسرو ماهی تن داشتیم علاوه بر این امسال به کشورهای آفریقایی از جمله کامبوج و همچنین به فیلیپین خاویار ارسال شده است بنابراین روز توسعه بازارهای صادراتی بسیار کار شده است. جالب است بدانید یکی زمانی ۵۰درصد میگوی تولیدی کشور به اروپا می رفت اما الان کمتر از ۱۰درصد می رود و این نشان می دهد به بازارهای دیگری که برای حضور در آنجا بازارسازی های لازم صورت گرفته ارسال می شود. مساله مهم این است که وقتی تولید مطلوب بوده از نظر قیمتی و کیفیتی توانسته ایم با بقیه رقبا رقابت کنیم و بازارهای جدید را گرفته ایم.
*در حال حاضر کدام تولیدات بخش آبزیان کشور بیشتر صادر می شود؟
در واقع ماهیان دریایی، ماهیان حرام گوشت مثل مارماهی و یال اسبی بیشترین صادرات را دارد که اصولا مصرف داخلی ندارد. این در حالی است که تا پیش از این، این بخش از ماهیان پودر می شد اما الان صادر می شود. بعد از آن بیشترین صادرات از نظر حجم مربوط به میگو است. با این وجود از نظر ارزشی بیشترین صادرات مربوط به میگو است. علاوه بر این بقیه ماهی ها هم صادر می شود به طوری که در بخش ماهیان گرمابی حدود ۱۷هزار تن به عراق صادر می شود. در کنار آن ماهیان زینتی ما نیز به اروپا صادر می گردد.
نظر شما