خبرگزاری بازار: دیوارهای کهنه آبی که رنگش به دودی می زند خرابه ای است که از یک امپراطوری از نفس افتاده در خیابان چهارباغ بالا خبر می دهد. ساختمان بزرگی که هنوز هم بخش هایی کهنه و مخروبه آنها پابرجاست با کلی پاره آهن‌هایی که در جلوی آن انبار شده است یا شاید آگهی فروش سرقفلی هایی است که خودنمایی می کند. تنها مشتریهای این سالها، دیوارهای پر از خستگی و تنهایی است که گرد زمان را از ۱۳۰۲ خورشیدی یدک می کشند.
برای تاریخ گذشته نساجی های کهنه دیروز، امروز باید تاریخ را ورق بزنی و به گذشته گام بگذاری. زمانی که اولین کارخانه نساجی در فضایی بی‌رمق و نامعلوم به نام شخصی به نام عطاء‌الملک دهش گره می خورد؛ کسی که دست به کار عجیبی زد و با همکاری یک آلمانی به نام شونمان، کارخانه نساجی را به اصفهان وارد کرد. هفت دست در واقع اولین کارخانه ای بود که نهضت عظیمی را کمتر از یک دهه در اصفهان ایجاد کرد و از همان زمان به بعد بود که اصفهان به قطب نساجی کشور تبدیل شد.
اما این امپراطوری کم کم رو به افول گذاشت زمانی که همسایگان تصمیم گرفتند بر انگشتان زخمی کارگران نساجی نمک بپاشند و کم کم کالاهای خارجی جای پایی در بازارهای ایران باز کردند تا سابقه طولانی این کارخانجات به کما برود.
البته بماند که عقب ماندگی از فناوری، عدم نوسازی و نبود بهره وری از دلایل دیگر بروز بحران در نساجی های اصفهان بود. از آن زمان بود که دیگر چرخ کارخانه ها نچرخید و واقعیتی تلخ، شیرینی تولید داخلی را از بین برد." اینکه اصفهان در چرخه صنعت نساجی جهان حرفی برای گفتن ندارد.
از سوی دیگر با اینکه همه مسئولان دست‌اندرکار نساجی کشور، از حمایت از این صنعت سخن گفته و آینده‌ای روشن را برای آن پیش‌بینی می‌کردند، اما به مرور نساجی‌های ایران در مسیر تولید محصول داخلی، قربانی تعرفه‌های بالای واردات پنبه شدند؛ روی دیگر سکه هم تعرفه‌های پایین واردات پوشاک بود که باعث اشباع شدن بازار از محصولات خارجی شده و طبیعی بود که تنها تولید کننده داخلی ضرر می کرد کسی که منسوجاتش به رقابتی نابرابر با تولیدات دیگر کشورها برخاسته بود.
بسیاری چیزها در خاطره خیابان استانداری ماند. وقتی که کارگران کارخانه سیمین خیابان استانداری را قرق کردند تا از حقوقشان بگویند اما کاری از کارخانه های از نفس افتاده ساخته نبود چون نیروی انسانی متخصص، کارآفرینان مناسب به همراه سرمایه گذاری کلان و پشتکار لازم از الگوهایی بود که صنعت نساجی اصفهان فراموشش کرده بود و پس کارخانه ها ورشکسته شدند.
خیلیها با ۱۸ سال سابقه کار ۲۲ ماه حقوق به تعویق افتاده داشتند . این اتفاقات همینطور ماند تا کارخانه ها بدون سرمایه لازم همچنان سردرگم بمانند و تنها کاری که از دستشان برآمد این بود که هزاران نفر را رهسپار خانه هایشان کنند چون تولید خوابید و هنوز هم بیدار نشده است.
کارخانه ها هنوز هم در اغما به سر می برند
با اینکه مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت چندی پیش از تلاش‌هایی خبر داده است که به منظور ارتقای صنعت نساجی کشور و صنایع پیرامونی با هدف محدود کردن واردات در حال انجام است، کاری از پیش نرفت،جایی که وعده داد: تمام تلاش ما این است که جلوی کاهش تعرفه واردات پوشاک به کشور را بگیریم چون با رونق صنعت پوشاک، چرخه‌های تولیدی دیگر کشور مانند پنبه‌کاری و کارخانه‌های ریسندگی و بافندگی هم رونق می‌گیرد.
اما فعلا آنچه هست اینکه رونق بازار پوشاک ایران با محصولات هندی، پاکستانی، ترکیه‌ای و البته چینی رقم خورده است، چرا که بعد از اینکه چین ۷۰ درصد صنعت نساجی دنیا را در اختیار گرفت و اجناس بی کیفیتش را به بازارهای کشورهای توسعه نیافته فرستاد ، ترکیه وارد عمل شد تا با ارائه منسوجات با کیفیت و زیبا به این بازارها نفوذ کند.
البته خرید لباس تهیه شده با پارچه ترک به مراتب قیمتی بالاتر از تولیدات وطنی دارد، چراکه قیمت پارچه های ترک از تولیدات وطنی بسیار بیشتر است ودست مزد دوخت بالاتری نیز دارد. در این میان، به باور بسیاری از کارشناسان و تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک ، ۷۰درصد نیاز کشور به پوشاک از طریق اجناس و کالاهای خارجی تامین می‌شود؛ اجناسی که عمدتا هم به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. و با اینکه نفوذ این پدیده به صنعت نساجی چنان مهم برآورده می‌شود که مقامات ارشد کشور را نیز به جبهه‌گیری در قبال قاچاق یا واردات بی‌رویه منسوجات خارجی به ایران واداشته است.با تمام اینها کارخانه ها هنوز هم در اغما به سر می برند.
اما رئیس خانه صنعت و معدن احداث شهرک تخصصی نساجی را راهکاری برای رفع مشکل می داند .
رئیس خانه صنعت و معدن وجود برخی مشکلات جزئی در مقوله صادرات را از معضلات این بخش دانسته و معتقداست: ضروری است که از صادرکنندگان حمایت ویژه ای صورت گیرد.
عبدالوهاب سهل آبادی در گفت و گو با خبرنگار بازراز، پنبه را محصولی استراتژیک و به عنوان طلای سفید دانسته و می گوید: می بایست برای تولید پنبه در داخل کشور از کشاورزان در قالب پرداخت یارانه حمایت کرد.
سهل آبادی با اشاره به قدمت و کیفیت صنعت نساجی در اصفهان اظهار می دارد: باتوجه به اینکه شهر منچستر به عنوان قطب نساجی در کشور انگلستان محسوب می شود در گذشته پارچه لباس پلیس انگلیس از اصفهان تأمین می شده است.
زخمهای کهنه سر باز می کند
وقتی سالها پیش اولین زمزمه های مشکلات کارخانجات نساجی در شهر پیچید.کرامت جهانگرد، رئیس وقت سازمان صنایع و معادن استان اصفهان در آن زمان در برنامه ای خبری، اعلام کرد که بحران نساجی‌های استان به‌طور کامل حل و تمامی طرح نوسازی و بازسازی صنایع نساجی استان که از سال ۷۹ شروع شده بود، اجرا شده است.
اما تمام اینها در حالی مطرح شد که بیش از هزارها کارگر از بزرگ‌ترین واحدهای تولیدی و صنعتی کاشانی منتظر حقوق معوقه خود بودند و کارخانه ای که روزگاری، صنعت کشور، به‌طور عام، و نساجی، به‌طور خاص به آن افتخار می‌کردند رو به افول گذاشته بود.
زخمهای کهنه دوباره سر باز کرد چون فقط کاشانیها نبودند. کارگران کارخانه سیمین و بقیه نیز دردهایشان شروع شده بود.بحران شروع شده بود و کارخانه ها در آستانه تعطیلی بودند یا نیمه تعطیل شدند. از آن زمان تا کنون این بحران ادامه دارد بحرانی که معلوم نیست به کجا بیاانجامد.چون بسیاری از کارخانه ها حتی قادر به بازپرداخت بدهی خود به بانک‌ها نیستند.این در حالی است که به گفته دبیر انجمن کارفرمایان نساجی، یک سوم نساجی‌های کشور در اصفهان فعالیت دارند.
تنها ۵۰ درصد از نساجی های اصفهان فعالیت می کنند
در همین رابطه یک فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی اصفهان هم در رابطه با عملکرد صنایعی که رکود داشته اند مانند صنعت نساجی اصفهان گفت:عامل این انحطاط فقط به موضوع مالیات مربوط نمی شود، بلکه مشکل طرز فکر خودمان نیز است و می توان با شناسایی و مکاتبه با سازمان های صنعتی مشکلات واحدها را شناسایی تا قدمی برای حل آنها برداشت.
مجتبی ملا احمدی افزود: گاهی با یک رایزنی و یا یک جلسه میتوان از بروز خیلی از مشکلات و انحطاط بخش های صنعتی جلوگیری کرد.در حقیقت در کنار کار علمی و برنامه ریزی بلند مدت باید مشکل امروز را حل کرد.
به گفته فعالان اقتصادی یکی از عمده ترین مشکلات نساجی ها واردات بی رویه نخ است که باعث می شود ضربه مهلکی به این صنعت وارد شود و این در حالی است که ما نیازمند بخش کوچکی از این واردات هستیم و خودمان می توانیم در کشور این نخ را تولید کنیم.
در عین حال فرسودگی ماشین آلات و به روز نشدن آنها و توام شدن با چاشنی تحریم ها باعث شده که با مشکلات زیادی در رابطه با این صنعت روبرو شویم.
به گفته منصور حلاج زاده که خودش در این رابطه ۳۰ سال است با کارگاه های پارچه بافی در تعامل است، کلید حل مشکلات تنها بازتولید است و تنها به این شکل است که مشکلات این صنعت رفع خواهد شد.
اما در زمانی که شاهد قاچاق ۷۰ درصدی پارچه های موجود در بازار اصفهان هستیم شاید نتوان برای آینده منچستر اصفهان افق روشنی تصور کرد.
بماند که برخی از مسئولان شهری از جمله فریده روشن، رئیس کمسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای اسلامی شهر اصفهان معتقد است با ایجاد شهرک پوشاک می توانیم معضلات مربوط به
اشتغالزایی در زمینه نساجی ها را حل کرد. مساله ای که حدود سه یا چهار سال پیش نیز توسط اعضای اتاق بازرگانی اصفهان مطرح شد، اما تاکنون جامه عمل نپوشیده است.
در حال حاضر ۲۲۰۰ واحد نساجی در استان اصفهان فعالیت می کنند ولی به دلیل مشکلات عدیده ای همچون تامین مواد اولیه و قاچاق منسوجات، واردات بی رویه پارچه ارزان قیمت خارجی، عدم حمایت بانکی در پرداخت تسهیلات بانکی کم بهره، توان رقابت آنها را با رقبای خارجی گرفته است. که از این تعداد ۲ هزار واحد نساجی شناسنامه دار هستند، ولی با وجود رکود زیادی که در اقتصاد این صنعت وجود دارد، تنها ۵۰ درصد از این واحدها فعالیت می کنند.
دریا قدرتی پور
نظر شما