هفت خان رستم پیش پای کسب و کارها| مشاغل خانگی التیام بخش بیکاری

بازار؛ گروه استان ها: مشاغل خانگی یکی از راهکارهای برون رفتن از بحران بیکاری به شمار می رود و می تواند به منبع اصلی درآمد خانوار تبدیل شود.

بنا به اعلام جعفر رودری رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کرمان، نرخ بیکاری استان کرمان در تابستان سال ۱۴۰۱، برابر ۸.۱ درصد بوده است این در حالیست که استفاده از ظرفیت مشاغل خانگی می تواند در کاهش این آمار نقش بسزایی داشته باشد.

تنوع مشاغال خانگی بسیار زیاد است و افراد می توانند بنا بر علاقه و مهارتی که دارند در رشته مدنظرشان فعالیت کنند. مشاغل خانگی در زمینه‌هایی مانند صنایع دستی، فرش دستباف و رشته‌های مرتبط به صنایع، تجارت الکترونیک، امور تولیدات دامی، شیلات، صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی، عشایری، امور تولیدات گیاهی، در بخش تولیدی(صنعت و خدمات)، فعالیت‌های فرهنگی و هنری و... گسترش یافته است که می تواند به اشتغالزایی خوبی شود.

اما فعالیت در این زمینه نیازمند حمایت و مساعدت دولت است. فعالان این حوزه از دستمزدهای اندک، هزینه های بالای مواد اولیه و سختی های تامین آن، نبود بیمه، نبود بازار فروش و... گلایه مدند.

مصائب کار در زمین مشاغل خانگی

مریم شاکرمی که در یک فروشگاه مشاغل خانگی مشغول به کار است، به بازار گفت: حدود ۹ ماه است که فعالیتم در این حوزه را آغاز کرده ام. شیوه کارمان به این صورت است که محصولات تولیدی بانوان روستایی را در شهر کرمان به فروش می رسانیم. این تولیدات شامل محصولات غذایی، صنایع دستی و... است.

وی با اشاره به مشکلات فعالان این حوزه افزود: اولین و مهم ترین مساله مربوط به کد بهداشتی است. این کد را به راحتی به ما نمی دهند؛ بعد از اختصاص کد هم خیلی اذیت می کنند و ما نمی توانیم فروش محصول را همه جا داشته باشیم و فقط محدود به منطقه خودمان می شود. محصول دارای کد بهداشتی را نمی توانیم در شهرهای دیگر و فروشگاه های معتبر عرضه کنیم.

این فعال در حوزه مشاغل خانگی استان کرمان ادامه داد: تمامی فروشگاه ها محصولات بدون کد بهداشت را قبول نمی کنند چرا که مسئول بهداشت به آنها تذکر می دهد. فقط در لبنیاتی ها و عطاری های کوچک و خاص که آشنا داشته باشیم، می توانیم محصولات دارای کد بهداشتی را برای فروش بگذاریم.

شاکرمی با اشاره به اینکه باید محصولات را از روستا به کرمان بیاوریم، عنوان کرد: حمل و نقل محصولات برای ما دشوار، زمان بر و هزینه بر است. نیرویی نداریم که مواد اولیه با کیفیت را با قیمت مناسب تهیه کرده و به دست فعالان مشاغل خانگی در روستاها برساند. با وجود تمام این مشکلات کارها در این حوزه در حال انجام است.

مهسا رحیمی هم از دیگر فعالان مشاغل خانگی به بازار گفت: حدود یک سال است که در زمینه تولید محصولات غذایی فعالیت می کنم. تاکنون برای ثبت محصولاتم اقدام نکردم چرا که در کنار هزینه های بالایی که دارد باید مسیر پر پیچ و خمی را طی کنم.

وی با اشاره به اینکه تاکنون حمایتی از آنها نشده است، افزود: شهرداری در برخی روزها مکان هایی را برای برگزاری نمایشگاه در نظر می گیرد اما هزینه های شرکت در این نمایشگاه ها معمولا سنگین است.

این فعال حوزه مشاغل خانگی گفت: مسئولان می گویند که از زنان سرپرست خانوار حمایت می کنند در صورتی که در همین نمایشگاه ها هزینه مکانی که در اختیار ما قرار داده می شود مانند سایر افراد است. هیچ حمایتی از ما نشده است این در حالیست که گاهی در نمایشگاه ها هم فروش خوب نیست و مجبور می شویم از جیبمان هزینه کنیم.

بانوان روستایی به بازار فروش دسترسی ندارند ضمن اینکه برای خرید مواد اولیه مرغوب و با کیفیت هم مجبورند برای دلالان کار کنند

مریم ابراهیمی هم که در حوزه صنایع دستی مشغول به کار است در گفتگو با بازار ضمن اشاره به هزینه های بالای راه اندازی مشاغل خانگی اظهار کرد: زنان قالیباف روستایی سرمایه لازم در این زمینه را ندارند.

وی با اشاره به بافت فرش و گلیم های گران قیمت با طرح های بومی توسط این بانوان افزود: متاسفانه دستمزد واقعی این کار نصیب قالیبافان نمی شود و سود اصلی به جیب دلالان می رود.

ابراهیمی گفت: بانوان روستایی به بازار فروش دسترسی ندارند ضمن اینکه برای خرید مواد اولیه مرغوب و با کیفیت هم مجبورند برای دلالان کار کنند.

سلامت تولیدات مشاغل خانگی مورد تاکید است

مدیر توسعه، کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان در گفتگو با بازار در خصوص تاییده بهداشتی تولیدات فعالان مشاغل خانگی اظهار کرد: مساله بهداشت در حوزه مواد غذایی دغدغه مسئولان است. معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در این حوزه فعالیت دارد و سعی می کند با حداکثر ارفاقی که در حق این افراد دارد، تاییده بهداشتی را صادر کند.

منوچهر اسلامی ادامه داد: در واقع بحث سخت گیری نیست بلکه موضوع سلامت مردم مطرح است که اخیرا صفر تا ۱۰۰ این کار به معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی محول شده است.

وی اضافه کرد: افرادی که به این معاونت مراجعه می کنند علاوه بر اینکه تاییده گرفته و محل فعالیتشان را استاندارد می کنند، کارشناس بهداشت برای آنها تعیین می شود (هر چند نفر یک کارشناس) که با بازدیدهایی که انجام می دهند از وضعیت سلامت تولید محصولات مطمئن می شوند.

اسلامی عنوان کرد: بسیار حیاتی و مهم است که افراد بتوانند از فعالان مشاغل خانگی با اطمینان از رعایت بهداشت محصولاتشان را خریداری کنند.

مدیر توسعه، کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان در خصوص بازارسازی هم گفت: کارهایی در این زمینه انجام شده از جمله آن که در بحث فروش از طریق جهاد دانشگاهی سامانه هایی برای فروش مجازی محصولات تعریف شده است.

وی با بیان اینکه با کمک شهرداری بازارچه های محلی، منطقه ای، مناسبتی و فصلی مهیا شده است، افزود: همچنین فروشگاه هایی هم متقاضی فروش محصولات غذایی مشاغل خانگی هستند.

اسلامی در خصوص محدودیت فروش برای شهرهای دیگر اظهار کرد: به نظر می رسد کد بهداشتی مربوط به سراسر استان است و می توانند محصولاتشان را به شهرهای استان ارسال کنند.

وی در خصوص زنان سرپرست خانوار گفت: سعی شده ارفاقی برای این افراد در نظر گرفته شود و هزینه ها به حداقل تنزل یابد. با شرکت های تجهیزات نمایشگاهی صحبت کرده ایم تا تقسیمات غرفه ها را به گونه ای در نظر بگیرند که افراد بیشتری بتوانند در نمایشگاه شرکت کنند و از این طریق هزینه ها سرشکن شود.

سعی شده است که فقط فعالان بومی حوزه مشاغل خانگی استان کرمان در نمایشگاه ها حضور یابند و سایر استان ها بازار فعالان کرمان را تحت تاثیر قرار ندهند

مدیر توسعه، کارآفرینی و اشتغال اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان عنوان کرد: از طرف دیگر سعی شده است که فقط فعالان بومی حوزه مشاغل خانگی استان کرمان در نمایشگاه ها حضور یابند و سایر استان ها بازار فعالان کرمان را تحت تاثیر قرار ندهند.

وی در خصوص چرایی قرار دادن مغازه داران در کنار فعالان مشاغل خانگی در نمایشگاه ها گفت: یکی از دلایل آن استقبال نکردن افراد از این بازارچه هاست که باعث می شود، شرکت برگزار کننده نتواند تمامی غرفه ها را در موعد مقرر پوشش دهد. ضمن اینکه افرادی که تحت عنوان مغازه دار در نمایشگاه ها شرکت می کنند، پشتیبان هایی هستند که مشاغل خانگی را تحت پوشش دارند در واقع آنها تولیدات را از افراد دریافت کرده و به فروش می رسانند.

اسلامی در خصوص بیمه هم بیان کرد: پی گیریم از محل منابع استان بیمه مشاغل خانگی را برقرار کنیم اکنون بیمه شامل بیمه قالیبافی، بیمه زنان خانه دار، بیمه عشایر و روستاییان است اگر چه طی امسال و سال آینده این قضیه را برقرار کنیم.

اسلامی همچنین گفت: تامین مالی وام های مشاغل خانگی به ویژه قالیبافی در دستور کار است و تعدادی از متقاضیان آن را دریافت کرده اند. مرجع این تسهیلات سازمان صمت است که اگر فردی را معرفی کند ما پرداخت را انجام می دهیم.

ایجاد «بازار روستا» در کرمان

مدیر عامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری کرمان در گفتگو با بازار نگاه شهرداری به این مقوله را حمایتی دانست و اظهار کرد: اخیرا شهرداری کرمان در زمینه عرضه محصولات مشاغل خانگی با همکاری اتحادیه تعاون روستایی نسبت به ایجاد «روستا بازار» در خیابان ابوذر شهر کرمان اقدام کرده است.

امیر هاشمی ادامه داد: قرار است این بازارچه ها در سه یا چهار نقطه دیگر شهر هم راه اندازی شود. برای این منظور باید متقاضی و سرمایه گذار پای کار بیاید.

وی با اشاره به تقاضاهای بخش خصوصی برای برپایی جشنواره عرضه تولیدات محصولات خانگی افزود: شهرداری با توجه به استعلام هایی که از مبادی ذیربط انجام می شود، نسبت به برگزاری این جشنواره به مدت یک یا دو روز در هفته همکاری و اقدام لازم را انجام می دهد.

مدیر عامل سازمان ساماندهی مشاغل شهری شهرداری کرمان گفت: شهرداری در قبال میزهایی که در نمایشگاه در اختیار شرکت کنندگان قرار می دهد به صورت مستقیم مبلغی را دریافت نمی کند.

فروش محصولات معضل حوزه صنایع دستی کرمان

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص اقدامات انجام شده برای فروش صنایع دستی روستاییان و عشایر اظهار کرد: تنوع و گستردگی صنایع دستی در استان کرمان بالاست به گونه ای که بیش از ۱۰۰ رشته و زیررشته در ۱۸ گروه صنایع دستی در کرمان داریم.

کاظم حسین زاده با اشاره به اینکه کرمان دارای ۱۰۱ رشته فعال در صنایع دستی است، افزود: یکی معضلات این حوزه بحث فروش محصولات است. در دوران کرونا شاهد توسعه بازارهای الکترونیک بودیم؛ بسیاری از افراد در محروم ترین نقاط استان توانستند از این ظرفیت برای عرضه محصولاتشان استفاده کنند. در واقع فاصله مصرف کننده و تولیدکننده از این طریق کوتاه شد.

حسین زاده با بیان اینکه مشارکت دادن هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی استان در نمایشگاه های صنایع دستی به صورت یارانه ای و حمایتی در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی قرار دارد، اظهار کرد: هنرمندانی را از سراسر استان به نمایشگاه کشوری (معمولا به صورت رایگان) اعزام می کنیم که این کار با هدف بازاریابی و عرضه محصولات صنایع دستی انجام می شود.

وی گفت: در سال گذشته به کمک کارگروه اشتغال و اداره کار استان کرمان در حوزه صنایع دستی رقمی معادل ۱۸ میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه اعطا شد.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان با اشاره به اینکه شناسایی، احراز هویت و بررسی مهارت فنی این افراد به عهده ماست، افزود: بعد از این مرحله طرح در کارگروه مصوب کرده و سپس فرد متقاضی را به بانک معرفی می کنیم.

سخت ها مربوط به بانک هاست نه دستگاه های اجرایی

حسین زاده با اشاره به اینکه این روند تا مرحله معرفی به بانک بر عهده دستگاه اجرایی است، افزود: سخت گیری هایی که برخی از آن گلایه مندند توسط دستگاه های اجرایی انجام نمی شود بلکه مربوط به بانک هاست. بانک ها باید شرایط را تسهیل کنند تا افرادی کم بضاعت، سرپرست خانوار و... بتوانند این تسهیلات را با شرایط آسان تری دریافت کنند.

وی در خصوص بیمه هم گفت: بحث بیمه در صنایع دستی بسیار پیچیده است؛ در حال حاضر قانون بیمه تامین اجتماعی قالیبافان و صنایع دستی شناسه دار را داریم که هر ساله باید توسط دولت تامین منابع شود تا بتوانیم تعدادی از افراد را معرفی کنیم.

حسین زاده عنوان کرد: هر ساله بر اساس سهیمه ای که وزراتخانه به ما اعلام می کند افراد واجد شرایط را معرفی کرده و این افراد می توانند از مزایای بیمه برخوردار شوند.

وی با اشاره به وجود دو نوع بیمه در حوزه صنایع دستی افزود: یک نوع بیمه تامین اجتماعی است که معمولا تعداد آن بسیار کم است و دیگری بیمه روستاییان و عشایر است.

فعالان حوزه مشاغل خانگی به ویژه در سال های اول فعالیتشان نیازمند حمایت هستند و مسئولان باید در این زمینه برنامه ریزی مشخص و دقیقی داشته باشند. کارشناسان بازار کار معتقدند کسب و کارهای کوچک برای پیشرفت نیاز به زمان و پشتکار دارند، اما پس از رسیدن به موفقیت می‌توانند بسیار قوی‌تر از رقبای بزرگ خود ظاهر شوند. پس باید ضمن حمایت از این مشاغل به آنها فرصت و زمان داد تا به رشد و شکوفایی برسند.

تسهیل ارائه وام ها، ایجاد مکان هایی برای عرضه تولیدات، بازاریابی، بیمه و در نظر گرفتن شرایط ویژه برای شرکت در نمایشگاه ها از جمله خواسته های فعالان این حوزه است.