بازار؛ گروه بین الملل: گروه ۷ در تلاش برای دستیابی به دو هدف غیرقابل تطبیق یعنی حفظ عرضه نفت روسیه به بازارهای بین المللی و کاهش درآمدهای نفتی این کشور به دنبال اعمال سیاست تعیین سقف قیمتی خرید نفت روسیه است.
به گفته اوپک، تحریم اتحادیه اروپا اختلال‌های بیشتری در تامین انرژی ایجاد و به کندی رشد اقتصادی در این اتحادیه کمک می‌کند. در عین حال، سقف قیمت G۷ نیز مانند تحریم اتحادیه اروپا از ۵ دسامبر به اجرا در می‌آید و بسیاری از سؤالات پیرامون آن هنوز بدون پاسخ هستند، مانند نحوه اعمال سقف و نظارت بر رعایت.
از زمان آغاز جنگ در اوکراین، روسیه به دلیل تحریم‌های غرب، چرخش خود به شرق را سرعت بخشیده است. در این میان، گروه هفت نیز روی سقف قیمتی نفت صادراتی روسیه کار می‌کند تا درآمدهای نفتی مسکو که برای تامین مالی جنگ استفاده می‌شود را کاهش دهد. البته این سقف در سطحی تعیین می‌شود که ورود جریان نفت روسیه به بازار ادامه داشته باشد تا از بحران امنیت انرژی جلوگیری شود. این تصمیم در دسامبر و با ممنوعیت واردات نفت روسیه از سوی اتحادیه اروپا عملیاتی خواهد شد.
پس از چندین ماه بحث، بالاخره طرح سقف قیمت نفت در حال آغاز است. در ۶ اکتبر ۲۰۲۲، اتحادیه اروپا هشتمین بسته تحریمی خود را با جزئیات بیشتر در مورد چگونگی محدود کردن قیمت نفت منتشر کرد. به طور ویژه این تحریم‌ها، کشتی‌هایی را که نفت خام روسیه را با قیمت بالاتر از سقف تعیین شده حمل کنند، از دریافت خدمات کشتیرانی از جمله بیمه، تامین مالی، کارگزاری، و بانکرینگ از شرکت‌های اتحادیه اروپا منع می‌کند.
در ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲، جانت یلن، وزیر خزانه‌داری آمریکا سقف قیمت نفت را ۶۰ دلار در هر بشکه اعلام کرد. فرض محوری تصمیم فوق، مبتنی بر این است که چون ناوگان نفتکش روسیه برای انتقال حجم عظیم نفت خام صادراتی بسیار کوچک است، بنابراین مدت زمان زیادی طول خواهد کشید تا روسیه ناوگان نفتکش خود را گسترش دهد و از این رو تولید نفت و درآمد آن کاهش می‌یابد. از همین روی، اگر روسیه از فروش در سقف تعیین شده خودداری کند، احتمالاً مجبور می‌شود تولید خود را کاهش داده و هزینه‌های بلندمدت را در میادین نفتی خود اعمال کند.
به نظر می رسد که این اقدامات چشم انداز بخش انرژی روسیه را تضعیف خواهد کرد. با این حال، سقف قیمت هنوز یک مکانیسم آزمایش نشده با پرسش‌های زیادی در مورد کارایی آن و همچنین پیامدهای بالقوه برای همکاری انرژی روسیه و آسیا دارد.
سقف قیمت موثر گروه هفت به مشارکت کشورهای بزرگ در حال ظهور و کشورهای در حال توسعه، به ویژه از آسیا نیاز دارد، چون بدون تایید آنها، روسیه می‌تواند براحتی به انتقال صادرات خود به خریداران آسیایی ادامه دهد و تا حدی درآمدهای از دست رفته خود را به دلیل تحریم‌های غرب حفظ کند
دلایل شکست تعیین سقف قیمت
اجرای سقف قیمت گروه هفت در بازار جهانی کالا می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. اگر سقف بسیار پایین باشد، خریداران بیشتری را به روسیه جذب کرده که به دنبال «تخفیف» هستند و اگر کمتر از هزینه تولید تعیین شود، روسیه با فروش در این سطح مخالفت می‌کند. سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه که توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده اعلام شده است، نزدیک به میانگین تاریخی و حدود ۲۰ درصد کمتر از نرخ فروش کنونی است. البته وزارت خزانه‌داری ایالات متحده باور دارد که این قیمت نیز برای کاهش درآمد نفتی روسیه کافی است، هرچند به دلایل زیر احتمالا واشنگتن به هدف خود نخواهد رسید.
نخست، سقف قیمت نفت بالاتر از هزینه تولید نفت روسیه است، بنابراین به روسیه اجازه می‌دهد ظرفیت صادراتی نفت خود را حفظ کند. دوم، با در نظر گرفتن جنگ قیمتی روسیه و عربستان در سال ۲۰۲۰، منابع انرژی به مسکو اجازه می‌دهد تا نوسانات بازار را بهتر اداره کند. از این رو، روسیه حاضر است بخشی از درآمد صادراتی خود را قربانی کند تا غرب را از منابع انرژی محروم کند.
سوم، در سال‌های آینده، رکود بالقوه در سراسر جهان احتمالاً قیمت نفت را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین سقف ۶۰ دلاری چندان معنی‌دار نخواهد بود. چهارم و مهمتر از همه، سقف قیمت موثر گروه هفت به مشارکت کشورهای بزرگ در حال ظهور و کشورهای در حال توسعه، به ویژه از آسیا نیاز دارد، چون بدون تایید آنها، روسیه می‌تواند براحتی به انتقال صادرات خود به خریداران آسیایی ادامه دهد و تا حدی درآمدهای از دست رفته خود را به دلیل تحریم‌های غرب حفظ کند. علاوه بر این، برای خریداران نیز چشمپوشی از تحریم‌ها و سقف قیمت چشم دشوار نخواهد بود، چون آنها می‌توانند به ناوگان و شرکت‌های بیمه غیرغربی تکیه کنند.
اگر سقف قیمتی برای نفت روسیه اعلام شود، کشورهای آسیایی احتمالا قراردادهای خود را با روسیه امضا کنند و به خرید نفت روسیه با نرخ تخفیفی ادامه خواهند داد.
واکنش آسیا به سقف قیمت
به نظر می‌رسد که سقف قیمت برای پیوستن خریداران آسیایی مانند چین و هند ضروری نباشد، چون آنها نفت خام روسیه را با تخفیف خریداری می‌کنند. هرچند تعیین سقف قیمتی می‌تواند قدرت چانه زنی روسیه را در فروش نفت به آسیا تضعیف کند. همچنین با پیوستن به سقف قیمت، خریداران آسیایی می‌توانند تجارت کالا و روابط خود با روسیه را به خطر بیندازند.
با توجه به اینکه چین و هند به بزرگترین خریداران جدید نفت روسیه تبدیل شده‌اند، به نظر می‌رسد تحریم‌های ثانویه نیز محدودیت‌های خاص خود را دارند. باید توجه داشت که این تصمیم سختی برای ایالات متحده است که همزمان روسیه، چین و هند را تحریم کند. در واقع، با توجه به تأثیرات آن بر بازار جهانی و زنجیره تأمین، احتمالاً ایالات متحده از شروع جنگ‌های تجاری در چندین جبهه اجتناب خواهد کرد. چنین نگرانی تنها فضای بیشتری را برای همکاری روسیه و آسیا در انرژی باقی می‌گذارد. بنابراین، اگر سقف قیمتی برای نفت روسیه اعلام شود، کشورهای آسیایی احتمالا قراردادهای خود را با روسیه امضا کنند و به خرید نفت روسیه با نرخ تخفیفی ادامه خواهند داد.
بنابراین کشورهای درحال توسعه ذینفعان اصلی قیمت ارزان نفت روسیه خواهند بود و منافع اقتصادی و امنیت انرژی باعث افزایش اتکای آنها به روسیه خواهد شد. این کشورها هر چه مدت بیشتری به عرضه با تخفیف روسیه متکی باشند، حذف روسیه از زنجیره تامین برای آنها سخت‌تر خواهد بود.
روابط اقتصادی نزدیکتر در نهایت می‌تواند آنها را بیشتر به مدار و منظومه سیاسی روسیه سوق دهد. علاوه بر این، نفت ارزان‌تر، آنها را از حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی منع و در نتیجه مانع از انتقال انرژی به سوخت‌های پاک‌تر می‌شود. بنابراین با در نظرگرفتن احتمال تداوم جنگ اقتصادی غرب و روسیه، آسیا به ذینفع اصلی تجاری در این بازی ژئوپلیتیک تبدیل شود.
در مجموع، در حالی که سقف قیمت ممکن است به چالشی کوچکتر از آنچه انتظار می‌‍رفت برای عرضه جهانی نفت تبدیل شود، مطمئناً به عدم اطمینان بازار نفت کمک می‌کند. برای برخی، این ابهامات آنقدر مهم است، بطوریکه بر نفت ۲۰۰ دلار در هر بشکه شرط بندی می‌کنند. به گزارش اویل پرایس، خرید نفت خام برنت به قیمت ۲۰۰ دلار در هر بشکه برای مارس ۲۰۲۳ در مقطعی از هفته گذشته به پرمعامله‌ترین قرارداد در بازار تبدیل شد که نشان می‌دهد با وجود نگرانی در مورد تقاضای چین، انتظارات برای کاهش عرضه همچنان قوی است.
نظر شما