بازار؛ گروه راه و مسکن: در حالیکه ایران بعد از کره جنوبی بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده قیر در آسیا محسوب می شود که به دلایل مختلفی برخی بازارهای مهم مثل ترکیه را از دست داده و کشور عراق جایگزین و تامین کننده نیاز این کشور محسوب می شود.
ایران با تولید بیش از ۶ میلیون تن قیر در سال ۱۳۹۹ و ۵.۴ میلیون تن در سال ۱۴۰۰ رتبه چهارم جهان را از نظر تولید قیر دارد و بیش از ۸ درصد از کل نیاز جهانی را تامین می کند. نکته ای که حائز اهمیت است این است که ایران در آسیا بعد از کره جنوبی بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده محسوب می شود.
بنابراین گزارش، با توجه به اینکه نیاز جهانی قیر به بیش از ۱۰۰ میلیون تن در سال رسیده است نشان می دهد که این محصول در بازارهای جهانی انرژی دارای چه اهمیت ویژه ای است و تامین نیاز به این محصول تا چه حد می تواند برای کشورها ارزآوری داشته باشد.
حال ایران نیز به عنوان دومین کشور بزرگ تولیدکننده قیر در آسیا از این قاعده مستثنی نبوده و می تواند با صادرات مناسب و طولانی خود از این بازار صادراتی بهره مند شود.
بر اساس آمارهای استخراج شده سال گذشته حدود چهار میلیون و ۳۴۶ هزار تن صادرات قیر در کشور انجام شده است که بیش از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار درآمدزایی و ارزآوری داشته است
بررسی اجمالی حوزه صنعت قیر ایران حاکی از آن است که با وجود تحریم های ظالمانه، فعالان عرصه تولید طلای سیاه ایران تولیدات خود را کاهش نداده و فرصت های سازی تجاری و صادراتی خود را کاهش نداده اند. به طوریکه بر اساس آمارهای استخراج شده سال گذشته حدود چهار میلیون و ۳۴۶ هزار تن صادرات قیر در کشور انجام شده است که بیش از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار درآمدزایی و ارزآوری داشته است.
این آمار نشان می دهد که بازار صادراتی قیر برای کشوری که دومین تولیدکننده قیر در آسیا محسوب می شود تا چه حد می تواند ارزآوری داشته باشد. البته در نتیجه صادرات چهار میلیون و ۳۴۶ هزار تن و یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار درآمدزایی، رتبه نهم صادرات کشور به صنعت قیر اختصاص یافت که نشان از اهمیت اقتصادی این محصول برای کشور خواهد بود.
اما سوال این است که آیا ایران از این ظرفیت توانسته استفاده کند که میزان صادرات کمتر نشود و بازارهای صادراتی را از دست ندهد؟ برای پاسخ به این موضوع باید به مواردی که در ادامه مطرح خواهد شد دقت و توجه کنیم.
تقویت شبکه مویرگی بازاریابی صادراتی، امکان سنجی بازارهای منطقه ای، عدمن تمرکز بر خام فروشی نفتی و از سوی دیگر تلاش برای حضور در بازارهای جدید صادراتی به ویژه حوزه آفریقا و اقیانوسیه از جمله مولفه های اثر بخشی است که می تواند به کمک کارآفرینان و فعالان حوزه صنعت قیر بیاید.
بهره مندی از دانش روز صنعت پالایشگاهی در کنار به روز رسانی فنی، از جمله مزیت هایی است که می تواند به کمک صنعت قیر ایران بیاید. به عنوان مثال بهره گیری از پالایشگاه مدرن، ضریب تبدیل نفت خام به سایر فرآورده ها از جمله قیر را افزایش خواهد داد.
یکی از مولفه های حضور در بازارهای جهانی بی شک ارتقای دانش تولید در پالایشگاه ها است. اما متاسفانه نبود پالایشگاه مدرن سبب شده تا تنها ۳۰ درصد نفت خام ایران به فرآورده تبدیل شود
پس باید این نکته را مدنظر قرار داد که یکی از مولفه های حضور در بازارهای جهانی بی شک ارتقای دانش تولید در پالایشگاه ها است. اما متاسفانه نبود پالایشگاه مدرن سبب شده تا تنها ۳۰ درصد نفت خام ایران به فرآورده تبدیل شود.
ظرفیت پالایشی دنیا متناسب با نیاز آن نیست و بسیاری از پالایشگاهها در دنیا تعطیل شده اند. افزایش مصرف جهانی در حوزه قیر، سالی ۳ درصد است و اکنون نیاز به استفاده از تمام ظرفیت ها پالایشی دنیا احساس می شود.
حال اگر نیم نگاهی به ارزیابی صادراتی در حوزه صنعت قیر داشته باشیم در خواهیم یافت که به رغم تنگناهای موجود برای صادرات، فعالان و کارآفرینان ایرانی، قیر ایران را با وجود مشکلات مختلف به بازار کشورهای مختلف رساندند. اما باید با نگاهی موشکافانه تر افق صادرات قیر را در دوران پسا تحریم مد نظر قرار داد.
در یک کلام می توان گفت کشورهای آسیایی به خصوص امارات متحده عربی، عمان و هند مهم ترین مشتریان و مقصد مناسبی برای حضور محصول با کیفیت ایران هستند. به طوریکه آمارها می گویند ۴۰ درصد قیر دنیا در آسیا به مصرف می رسد.
اما نکته ای که حائز اهمیت است و باید فعالان این صنعت به آن توجه ویژه ای داشته باشند این است که با توجه به ظرفیت های موجود در آفریقا و نیاز این قاره به واردات قیر، لازم است برنامه ریزی های جدی تری برای حضور تولیدکنندگان ایرانی فراهم شود. که این موضوع در این دوران و دوران پساتحریم اهمیت ویژه ای دارد.
البته آنطور که آمارها و گزارش های تحقیقی نشان می دهد آمریکا و ایتالیا دسترسی خوبی به بازار آفریقا دارند و در این باره رقیب ایران محسوب می شوند.
قیر یونان راه خود را به قطر پیدا کرده است و بازار کویت و ترکیه را در اختیار گرفته است. اما چون بحرین و عربستان ظرفیت تولید پایینی دارند در میان کشورهای خاورمیانه رقیب قدرتمندی برای ایران در بازار نیستند.
ایران بازار قیر ترکیه را از دست داده است. این امر به دلیل مشکلات قرارداد تعرفه ترجیحی بوده است. البته بازار گرجستان هم همین شرایط را دارد
اما باید در این گزارش به نکته مهمی اشاره کرد و آن هم این است که ایران بازار قیر ترکیه را از دست داده است. این امر به دلیل مشکلات قرارداد تعرفه ترجیحی بوده است. البته بازار گرجستان هم همین شرایط را دارد.
ترکیه قیر خود را از عراق تامین و وارد می کند. و این نشان می دهد که پاشنه آشیل این روزهای صنعت قیر ایران، معضلی به نام قیر عراق است
گزارش ها نشان می دهد که ترکیه قیر خود را از عراق تامین و وارد می کند. و این نشان می دهد که پاشنه آشیل این روزهای صنعت قیر ایران، معضلی به نام قیر عراق است.
بر اساس گزارش ها، عراق تا سال ۲۰۱۶ در بازار بین المللی به عنوان یک کشور خام بدون تولید سایر فرآورده های نفتی به ویژه قیر شناخته می شد. با این حال اکنون صادرات قیر عراق حدود ۴۰۰ هزار تن است. یعنی تقریبا ۳۵۰ درصد افزایش داشته است.
یکی از مهم ترین آثار مخرب ورود قیر عراق به بازار داخلی، کاهش میزان رقابت تولیدکنندگان است و نمود واقعی آن حضور محصول عراق در کشورهای همسایه با قیمتی به مراتب پایین تر از ایران است.
پس تولیدکنندگان داخلی برای بقای حیات اقتصادی از یک سو و حضوری منسجم تر در بازارهای خارجی از سوی دیگر باید از رقابت کاذب بپرهیزند و با اتحاد و انسجام راه را برای ورود قیر با کیفیت ایران به کشورهای همسایه از جمله بازار ترکیه هموار کنند.
البته اخیرا برخی از مقامات دولتی و بخش خصوصی از ورود قیرهای بی کیفیت از کشورهای همسایه و استفاده آن در پروژه های راهسازی اظهار گلایه کرده بودند.
نظر شما