بازار؛گروه بانک و بیمه: احمد اشتیاقی تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با بازار، درباره اینکه بیشتر دولت‌های که روی کار آمدند بحث اصلاحات اقتصادی را مطرح کردند ولی شاهد هستیم فقط کارهای دولت قبل را پیش می‌برند و اصلاحات اقتصادی صورت نمی‌گرفت.
وی در پاسخ به این سئوال که دلیل اصلی اینکه تاکنون نتوانستیم اصلاحات اقتصادی صورت بگیرد، چیست؟ گفت: اصولا ایراد اصلاحات اقتصادی یا به عبارتی جراحی اقتصادی که دوستان می خواهند انجام دهند، نداشتن یک استراتژی مدون از متغیرهای کلان اقتصادی که همین موضوع باعث بهم ریختگی آیتم‌های متغیر کلان ما می شود.
وی تصریح کرد: در دوره‌های گذشته به دلیل رفتارهای پوپولیستی که دولتمردان ما داشتند و کاهش تورم هدفشان بوده با ابزارهای مناسبی این کاهش تورم را ایجاد نمی کردند بلکه می خواستند با سرکوب نرخ این ثبات قیمت‌ها را ایجاد کنند.
او افزود: از طرف دیگر سیاست‌های انبساطی یا تسهیلات تکلیفی که به بانک‌ها خصوصا در این ۱۰ ساله اخیر ایجاد می کردند، باعث اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی می شد و متعاقب آن ما با افزایش حجم نقدینگی مواجه می شدیم فلذا افزایش حجم نقدینگی هم تورم ایجاد می کرد. این وضع به واسطه تورم انباشته شده و افزایش حجم نقدینگی دوباره با جهش‌های ارزی مواجه می شد که در خصوص نرخ سود سپرده هم ما هیچ وقت رفتار مناسبی متناسب با تورم موجود نداشتیم.
سه ضلعی که می تواند اقتصاد را به یک نوعی مدیریت کند، نداشتن قیمت گذاری دستوری، مدیریت نرخ ارز و مدیریت نرخ سود سپرده است. این سه ضلع هم زمان کارکردهای خودش را هیچ وقت در اقتصاد ایران انجام نمی داد
وی ادامه داد: سه ضلعی که می تواند اقتصاد را به یک نوعی مدیریت کند، نداشتن قیمت گذاری دستوری، مدیریت نرخ ارز و مدیریت نرخ سود سپرده است. این سه ضلع هم زمان کارکردهای خودش را هیچ وقت در اقتصاد ایران انجام نمی داد و متناسب با آن دولتمردان ما هیچ وقت آن شرایط کافی برای اصلاحات اقتصادی را نداشتند.
اشتیاقی تصریح کرد: از زمان آقای احمدی نژاد تا مدیریت آقای روحانی و همچنین دولت آقای رئیسی اصولا رفتار مناسب و سیاست مدون برای کارکردهایی که این سه ابزار می تواند برای اقتصاد کلان ایجاد کند را نداشتیم و به نوعی باعث بهم ریختگی اقتصاد شدیم که این بهم ریختگی هیچ وقت توانایی اصلاحات را به دولت‌ها نداد. لذا اصلاحات واقعی برای اقتصاد ایران متاسفانه اجرایی نشد.
اشتیاقی مطرح کرد: بعنوان مثال، وقتی دلار را در دولت احمدی نژاد نگاه می کنید (یعنی از سال ۸۴ ) قیمت دلار تقریبا ۹۰۰ تومان بود و در سال ۹۰ یعنی ۶ سال متوالی دلار هزار تومان شد. یعنی مجموعا با ۱۲ درصد رشد مواجه شد. ولی در همین مدت ۶ ساله تقریبا بالغ بر ۱۰۰ درصد تورم و ۱۵۰ درصد افزایش حجم نقدینگی داشتیم که باعث جهش ارزی یکباره شد و متعاقب آن یک تورم شدید و دوباره قیمت گذاری دستوری را در پی داشتیم و با یک عامل خارجی که تحریم‌ها تشدید شد کل ساز و کار ما از بین رفت. مضافا بر اینکه ما خروج سرمایه عظیمی داشتیم و تقریبا در دو دولت آقای احمدی نژاد بالغ بر ۸۰۰ هزار میلیاد دلار درآمد ارزی داشتیم که هیچ آثار خروجی نداشت و بعد از آن هم به همین شکل بود.
این تحلیلگر تصریح کرد: اگر به عملکرد دولت آقای روحانی نگاه کنید، در سال ۹۲ قیمت دلار چیزی در حدود ۳ هزار تومان بود و از سال ۹۲ تا ۹۶ دلار ۳ هزار تومانی تقریبا ۳ هزار و ۸۰۰ تومان شد یعنی طی ۴ سال کلا ۱۵ درصد با افزایش قیمت مواجه شده بود. از آن طرف با افزایش نرخ سود سپرده بانکی یک ناترازی زیادی برای بانک‌ها ایجاد کردند و توانستند با افزایش نرخ سود تا ۲۶ درصد تورم را کنترل کنند ولی از آن طرف به دلیل ناترازی که در سیستم بانکی ایجاد شده بود بانک‌ها اضافه برداشت زیادی از بانک مرکزی داشتند که باعث افزایش حجم نقدینگی شدند.
رانت و فسادی که از محل دلار ۴۲۰۰ ایجاد شد و عملا دولت نتوانست کاری کند و برای همین آن اقتصاد دستوری را تشدید کرد و ما هیچ وقت نتوانستیم اصلاحات اقتصادی درستی را پیش بگیریم
او ادامه داد: در آن دوره ۴ ساله درست است که تورم ما تقریبا بالغ بر ۶۰ درصد بود ولی نقدینگی تقریبا در همان دوره ۴ سال، سالی ۲۵ درصد افزایش یافت یعنی در یک دوره ۴ ساله ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرد و نرخ ارز کلا ۱۵ درصد افزایش داشت و بعد ما آن جهش ارزی را دیدیم و بعد دلار ۴۲۰۰ را دیدیم که برای اقتصاد ایران یک سم بود و رانت و فسادی که از محل دلار ۴۲۰۰ ایجاد شد و عملا دولت نتوانست کاری کند و برای همین آن اقتصاد دستوری را تشدید کرد و ما هیچ وقت نتوانستیم اصلاحات اقتصادی درستی را پیش بگیریم.
اشتیاقی گفت: به نظر من، دولت آقای رئیسی در خصوص برداشتن دلار ۴۲۰۰ برای بخشی از کالاهای اساسی به غیر از نان و بخشی از دارو، کار خوبی کرد و این افتخاری که آقای رئیسی می کند که دولت مرغ و روغن و .. را به دلار نیما می آورد که یک عملکرد مثبتی بود و برای این نوع تصمیمات خیلی شجاعتی در بدنه دولت‌ها نیست که این تصمیمات را بگیرند و این تصمیم را هم بیشتر از سر ناچاری و کاهش درآمدهای ارزی و کسری بودجه شدید گرفتند. اگر ما در تحریم شدید نبودیم شاید این تصمیم را هم نمی گرفتند.
واگذاری قیمت‌ها با عرضه و تقاضا و با تسهیلاتی که بورس کالا جدیدا ایجاد کرده و امکاناتی که دارد داشته باشیم که اقتصاد ما یک اقتصاد پویا باشد
او خاطرنشان کرد: بنابراین، برای اصلاحات اقتصادی یک نقشه راه داشته باشیم و باید مدیریت نرخ ارز، مدیریت نرخ سود و برداشتن قیمت گذاری دستوری برنامه داشته باشیم. همچنین باید واگذاری قیمت‌ها با عرضه و تقاضا و با تسهیلاتی که بورس کالا جدیدا ایجاد کرده و امکاناتی که دارد داشته باشیم که اقتصاد ما یک اقتصاد پویا باشد. اقتصادی باشد که هر ساله با کسری بودجه شدید مواجه نشود. اصولا این مدل اقتصادی که ما داریم، هیچ وقت منجر به ایجاد یک فضای رقابتی در ایران نمی شود.
نظر شما