بازار؛ گروه استانها: اهمیت گردشگری برای دستیابی به اقتصاد پایدار به یکی از موضوعات اساسی در حوزه اقتصادی تبدیل شده است و گردشگری کشاورزی می‌تواند یکی از شاهراه‌های دسترسی به این هدف باشد و علاوه بر رونق بخشیدن به اقتصاد کشور کمک کننده به قشر روستانشین و کشاورز نیز باشد.
استان خراسان جنوبی با محصولات کشاورزی خاص و بکر خود در زمینه کشاورزی می‌تواند به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری کشاورزی مطرح شود و رونق بخش اقتصاد روستانشینان استان باشد اما تاکنون اقدام کارسازی در این زمینه انجام نشده است.
خراسان جنوبی مزیت‌هایی در بخش گردشگری و گردشگری کشاورزی دارد که اگر با برنامه‌ریزی به گردشگران معرفی شود، می‌تواند در رونق بخشیدن این رشته از گردشگری در استان بسیار مؤثر باشد.
در همین راستا با (احمد کاشانی) مدیر انجمن گردشگری پایدار استان خراسان جنوبی گفت‌وگو کردیم تا از مزیت‌ها و مشکلات استان در این مسیر بیشتر آگاه شویم.
ظرفیت خراسان جنوبی در بخش گردشگری چگونه است؟
خراسان جنوبی با داشتن ۹۵۰ اثر ثبت شده ملی و ۳ اثر ثبت شده جهانی و یک روستای ثبت شده در شورای جهانی صنایع دستی، جایگاه ویژه‌ای در کمربند شرق کشور دارد.
در کنار این موارد وجود محصولات کشاورزی خاص استان خراسان جنوبی نیز از بهترین ظرفیت‌ها در حوزه گردشگری کشاورزی است.
در زمینه گردشگری کشاورزی استان توضیح دهید؟
گردشگری کشاورزی زیرمجموعه گردشگری روستایی است و در جهان بسیار پرطرفدار است که گردشگران با بیان خاطرات هیجان انگیز خود باعث توسعه این بخش می‌شوند. به عنوان نمونه می‌توان به مزارع قهوه در کنیا اشاره کرد که برای برداشت، فرآوری و موضوعات دیگر گردشگران بسیاری را جذب کرده است.
در خراسان جنوبی نیز به واسطه محصولات خاص کشاورزی مانند زرشک، زعفران، عناب، خرما و پنبه ظرفیت بالایی در این زمینه دارد.
مزارع پهناور زعفران، نخلستان دهسلم با ۶۰ هزار درخت نخل و ۱۰ نوع خرما، مزارع گل نرگس در خوسف، مزارع پنبه به خصوص پنبه مله (پنبه رنگین) و مزارع پهناور زرشک و باغات عناب ظرفیت بسیار منحصر به فردی را به برای خراسان جنوبی ایجاد کرده است.
گردشگری کشاورزی چه منافعی برای استان دارد؟
از آنجایی که علاوه بر محصولات کشاورزی خاص، بسیاری از آثار ثبت شده ملی و جهانی و صنایع دستی نیز در روستاها قرار دارند، می‌توان گفت که توسعه اقتصادی روستایی مبتنی بر توسعه گردشگری در خراسان جنوبی می‌شود، اگر به دنبال توسعه اقتصاد روستاها هستیم گردشگری بیشترین تأثیر را بر این موضوع خواهد داشت.
گردشگری مزرعه در دنیا و برخی استان‌های ایران به صورت علمی به آن توجه شده است که از نظر اقتصادی برای کشاورز درآمد جانبی محسوب می‌شود چرا که کشاورز علاوه بر فروش محصول از بازدید مزارع و فروش محصولات جانبی هم کسب درآمد می‌کند.
چه مزایایی در خراسان جنوبی به جذب گردشگر کشاورزی کمک می‌کند؟
یکی از موضوعات مهم وجود آثار تاریخی، مذهبی، طبیعی و صنایع دستی است که در جوار روستاها و مزارع کشاورزی قرار دارند. وجود مجموع این جاذبه‌های گردشگری در کنار هم یک پکیج کامل برای تورگردانان است که فقط تور آنها شامل بازدید از حوزه کشاورزی خلاصه نمی‌شود بلکه جنبه‌های فراوان دیگری را نیز نشان می‌دهند که خود مشوق جذب گردشگر هستند.
در کنار تمام این موارد وجود اقامتگاه‌های بوم گردی که در این مناطق وجود دارد از دیگر مزایایی است که در استان وجود دارد.
برای توسعه گردشگری کشاورزی در استان چه کارهایی لازم است انجام شود؟
لازم است در بخش محصولات کشاورزی برندسازی داشته باشیم تا جهان و گردشگران آن محصول و تور گردشگری در راستای آن محصول را با نام استان خراسان جنوبی فقط بشناسند. به عنوان نمونه اکنون اگر نام گلاب گیری را در جهان بیاوریم با کاشان عجین شده است با وجود اینکه گلاب محصول خاصی نیست و در تمام مغازه‌ها نیز یافت می‌شود ولی به دلیل برندسازی و برنامه‌ریزی و اطلاع رسانی‌ها این موضوع برای کاشان برند شده و هر ساله گردشگران بیشماری را جذب می‌کند و این در حالی است که شمال کرمان کوهستانی با مزارع گل محمدی از باکیفیت‌ترین ارقام وجود دارد ولی کسی از آن اطلاع ندارد.
خراسان جنوبی نیز به همین صورت است ما با کیفیت‌ترین نوع زعفران، گل نرگس، زرشک، خرما و پنبه و مصحولات دیگری داریم که اگر بر روی برندسازی آنها کار شود می‌تواند به این صنعت کمک مهمی کند.
لازم است که برای توسعه گردشگری کشاورزی، در بخش فرآوری محصولات نیز کار انجام شود چرا که چرخه تولید محصولات جانبی نیز برای گردشگران جذاب است.
به نظر شما مهمترین مشکل در این مسیر چیست؟
همانگونه که گفته شد در بخش جاذبه کمبودی نداریم ولی اینکه گردشگر، شهری مانند یزد را انتخاب ولی به خراسان جنوبی نمی‌آید مشکل در آمد و شد است.
خراسان جنوبی وضعیت جاده‌ای خوبی ندارد، حتی جاده‌های مواصلاتی استان نیز باکیفیت نیست به عنوان نمونه جاده نهبندان به دهسلم خیلی خطرناک است و لازم است که شاهد بهبود وضعیت جاده‌ای استان باشیم.
همچنین خراسان جنوبی راه‌آهن ندارد و در مسیر ریلی طبس هم واگن مناسب نیست که راه‌آهن طبس نیاز است به این موضوع رسیدگی کند.
در بخش پروازها نیز که همیشه بیان شده و مشکلات فراوانی دارد از کمبود پروازها و مهمتر از آن اینکه مردم همواره در تعطیلات رسمی مانند نوروز برنامه‌ریزی برای سفر می‌کنند ولی حتی در نوروز ۱۴۰۱ ما شاهد لغو تمامی پروازهای تهران از ۲۸ اسفند الی ۱۳ فروردین بودیم و قلب فرودگاه استان در نوروز امسال ایستاد در زمانی که بیشترین استفاده را در بخش گردشگری دارد.
این موضوع مهمترین مشکل خراسان جنوبی است در حالیکه استان‌های همجوار مانند کرمان، یزد و حتی زاهدان پروازهای بسیاری دارند و گردشگران هم این مناطق را انتخاب می‌کنند.
به نظر من تا زمانی که این مشکلات در بخش آمد و شد به خراسان جنوبی رفع نشود هر چه ما در زمینه گردشگری صحبت کنیم آب در هاون کوبیدن است.
جایگاه خراسان جنوبی در حوزه گردشگری کشور و فرهنگ گردشگری چگونه است؟
جایگاه مناسبی خراسان جنوبی دارا نیست و هنوز زیر سایه خراسان رضوی قرار دارد.
اکنون خوشبختانه در فرهنگ گردشگری مشکلی نداریم و دیگر موضوع تهاجم فرهنگی مطرح نیست و مردم روستاها نیز می‌دانند که با ارائه محصولات بومی، پوشش و آداب و رسوم آنها فرهنگ خود را صادر می‌کنند.
نگاه مسئولان هم به این موضوع باز شده و مزایای توجه گردشگری را می‌دانند ولی نکته مهم اینجاست که این موضوع فرابخشی است و نباید تمام برنامه‌ها فقط معطوف به یک سازمان متولی باشد بلکه برای توسعه این بخش سازمان‌ها و نهادهای مختلف از معاونت عمرانی استانداری، راهداری، فرهنگ و ارشاد، سازمان تبلیغات، اوقاف، حمل و نقل، محیط زیست و منابع طبیعی و موارد دیگر با هم کار کنند.
درخواست و توصیه شما در این مسیر چیست؟
یک زمانی کارگروه گردشگری در استان با ریاست استاندار برگزار می‌شد و حدود ۲۰ دستگاه اجرایی عضو این کارگروه بودند که همه به این حوزه مرتبط هستند ولی اکنون با کارگروه زیربنایی تلفیق شده و کارایی چندانی ندارد و درخواست ما این است که باری دیگر این کارگروه احیا شود تا مشکلات و چالش‌ها به خوبی بررسی و رفع شود.
نکته مهم دیگر که باید در معرفی استان برای حوزه گردشگری توجه کرد تنوع جاذبه‌های گردشگری آن است که می‌تواند تحول خاصی در خراسان جنوبی ایجاد کند چرا که کم‌تر استانی وجود دارد که تمام جنبه‌ها را در کنار هم داشته باشد.
مهم این است که از زمان به درستی استفاده شود و زمان را از دست نداد ما همین الان نیز در بخش گردشگری و گردشگری کشاورزی عقب هستیم و تا زمانی که جاذبه‌های خاص را در این محصولات داریم باید استفاده شود و با برنامه‌یزی کوتاه مدت و میان مدت برای این حوزه کارهایی انجام شود.
نظر شما