بازار؛ گروه استانها: کمبود و گرانی نهاده‌های دامی از جمله مشکلات مهم دامداران است که به دنبال استمرار خشکسالی و کاهش بارندگی و کمبود شدید علوفه در مراتع بر شدت آن افزوده‌شده است به طوری که دامداران در تامین علوفه موردنیاز دامهای سبک و سنگین خود با تنگناهای بسیار مواجه هستند و بسیاری از دامهای خود و حتی دامهای مولد را به دلیل افزایش هزینه‌های دام‌پروری روانه کشتارگاه و باقیمت بسیار اندک به دلالان می‌سپارند.
اگرچه دامداری به عنوان یکی از مشاغلی که توانسته در ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و تولید گوشت، پشم مناسب برای صنایع نساجی، چرم با کیفیت، تولید محصولات لبنی و کود حیوانی نقش اساسی ایفا کند اما این روز ها این حرفه در معرض آسیب جدی قرار دارد.
بدون حمایت دولت قیمت گوشت ۳ برابر می‌شود
قیمت اقلام علوفه‌ای مثل کاه، یونجه و ذرت علوفه‌ای نسبت به مدت مشابه سال گذشته چند برابر افزایش قیمت داشته است.
حسین اعلایی یکی از دارندگان دام سبک در منطقه چناران در گفت‌وگو با بازار می‌گوید: سال های گذشته بخش زیادی از نیاز دام سبک در ۸ ماه اول سال، از طریق مرتع تامین می‌شد و نیازی به جیره دستی نبوده است، اما چون الان مراتع وضعیت اسفناکی دارند، همه دام ها از جیره دستی استفاده می‌کنند.
وی اظهار می‌کند: نهاده‌هایی هم که از طریق سامانه بازار گاه عرضه می‌شود و به‌صورت کنسانتره و جو توزیع می‌شود، افزایش قیمت آن ۴۰ درصد بوده اما میزان توزیع آن تامین کننده نیاز دامداران نیست.
وی بابیان اینکه اگر دامدار بخواهد با نهاده آزاد دام خود را تعلیف کند آنوقت باید قیمت گوشت ازآنچه در بازار است به بیش از سه برابر افزایش پیدا کند می افزاید: وضع دام به شدت خراب است، حجم نقدینگی در گردش بالا رفته و خیلی از دامداران مجبور شده اند دام های خود را بفروشند و به همین دلیل هم الان فروش و کشتار دام مولد شروع‌شده است.
وی ابراز می‌کند: در حال حاضر دامدار مجبور است دام جوان را نگه و دام پیرتر را به کشتارگاه ببرند و در وضعیت پرواری هم، اصلا شرایطی برای پرواربندی وجود ندارد.
اعلایی بیان کرد: اکنون حتی در واحدهای صنعتی هم میزان کنسانتره ای که به گاو شیری اختصاص داده می شود، بسیار کم است که این موضوع باعث افت تولید شیر شده است. در این شرایط دامدار مجبور است کنسانتره را به قیمت آزاد بخرد و اگر هم خریداری نکند، با افت تولید همراه خواهد بود. اما با توجه به اینکه قیمت تمام شیر برای دامدار اقتصادی نیست، بسیاری ترجیح می‌دهند که افت تولید داشته باشند.
این دامدار می افزاید: پیشنهاد بنده این است که دولت هزینه و خسارتی را که می‌خواهد در خرید و کشتار دام متحمل شود، همین هزینه و خسارت را در قالب علوفه و نهاده در بین دامداران توزیع کند تا دامدار با داشتن علوفه بتواند دام خودش را نگه دارد که این موضوع قطعا تأثیرگذارتر خواهد بود.
این تولید کننده ابراز می کند: همچنین بهتر است دولت خرید دام امانی را در تعداد بالا شروع کند تا مجددا این دام به چرخه تولید برگردد. در این طرح دولت دام را از کسی که توان نگه‌داری ندارد، خریداری کرده و به دامداری که نقدینگی و توان نگه‌داری دارد، می‌دهد و دامدار باید در مدت زمان تعیین‌شده، یا خود دام و یا پول آن را به دولت برگرداند.
خرید امانی برای دامدار اورژانسی است
مدیر عامل اتحادیه دامداران خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: طرح‌هایی مانند خرید امانی در حال حاضر و با شرایط امروز برای دامداران بسیار ضروری و اورژانسی است.
مجید مهدوی اظهار می‌کند: در حال حاضر که دام های سبک و مولد آبستن هستند لذا نیاز است تا سرانه مصرف دامدار مشخص شود یعنی با توجه به تعداد میش آبستن، سرانه مصرف تا هنگام زایش مشخص‌شده و همچنین نیاز بره به کنسانتره در سه الی چهار ماه پرواری نیز مشخص شود تا دولت تامین نهاده را متقبل شده و در ازاء هزینه آن شهریور سال آینده از دامدار گوشت تحویل گیرد.
وی بیان می‌کند: با انجام این طرح از پایداری در تولید، تامین استفاده از ذخایر استراتژیک کشور و استفاده دامدار از یک تسهیلات کارآمد، اطمینان حاصل می‌شود.
مدیر عامل اتحادیه دامداران خراسان رضوی بیان می‌کند: در صورت پیشروی در این طرح نیز قیمت تغییر نخواهد کرد چرا که دامدار از وجود بازار برای مصرف مطمئن می‌باشد اما به طور قطع بخشی از دام مولد از بین می‌رود، یعنی راهی کشتارگاه شده چه در زمانی که امکان کشتار دام ماده به صورت رسمی بر طبق پارامتر های وزارتخانه، دامپزشکی و سازمان های جهاد کشاورزی استان ها اعلام کردند و چه دام مولدی که به طور زیر زمینی کشته‌شده است.
مهدوی می‌افزاید: به‌هرحال بخشی از دام به ناچار توسط دامدار، راهی بازار می‌شود و به طور قطع ما با کمبود بره نر برای رفتن به پروار و تولید گوشت مواجه خواهیم بود.
این کارشناس دامداری تاکید می کند: اگر دولت طرحی که پیش تر، بیان کرد را انجام دهد، دامدار برای تامین نقدینگی برای خرید نهاده‌های دامی ،مجبور به فروش بخشی از دام مولد خود نخواهد شد.
وی ادامه می دهد: قیمتی که دولت برای خرید هر رأس دام زنده پرداخت می‌کند ۹۵ هزار تومان بابت هر کیلو است و در بازار حدود ۷۵ هزار تومان است و این به نفع دامدار است اما بازهم به دلیل جهشی که در نرخ‌های نهاده‌های دامی داشتیم هزینه‌های تحمیل‌شده بر دامدار بسیار زیاد است، یعنی یک دام برای این که یک کیلو گوشت اضافه کند باید ۹ کیلوگرم نهاده مصرف کند که با در نظر گرفتن قیمت جو خواهیم دید قیمت تمام‌شده برای دامدار بالاست.
مهدوی با بیان اینکه دولت برای حمایت از دامدار باید تهاتر گوشت قرمز با نهاده را اجرایی کند توضیح می‌دهد: دولت بر اساس تعداد رأس دام خوراک یک‌ساله را تحویل دامدار دهد و در موعد مقرر به‌جای پول نهاده گوشت قرمز از دامدار تحویل بگیرد که هم دامدار مجبور به کشتار دامش نشود و هم دولت در تأمین گوشت قرمز کشور با مشکل مواجه نشود.
قیمت‌ها غیر کارشناسی است
مدیر عامل اتحادیه دامداران خراسان رضوی در رابطه با قیمت شیر نیز گفت: به دلیل افزایش قیمت اعلام‌شده که این قیمت از شش هزار و چهارصد تومان به دوازده هزار تومان رسید شرایط بهتر شد اما نرخ دوازده هزار تومان نیز غیر کارشناسی است.
وی عنوان می کند: به طور مثال برای نرخ گوشت سفید و یا تخم‌مرغ نیز دولت اجازه میزان مشخصی افزایش قیمت را صادر کرد که آن نرخ کاملا غیر کارشناسی بود اما به طور قطع نسبت به نرخ گذشته بهتر بوده است.
مهدوی با بیان اینکه متاسفانه در رابطه با نرخ گوشت قرمز این اتفاق نیفتاده است افزود: این در حالی است که نفس صریح ماده ٢٠ قانون نظام جامع دام‌پروری بر مبنای قانون تنظیم خرید محصولات اساسی تکلیف کرده است که گوشت قرمز نیز مشمول خرید تضمینی خواهد شد.
وی عنوان می کند: همچنین در این قانون سازوکار مشخص‌شده است و با ایجاد شورای قیمت‌گذاری فضای مناسب‌تری برای دستیابی به هدف‌های دقیق و کارشناسی‌تر فراهم‌شده است اما متاسفانه این راه حل‌ها وارد دستور کار نمی شود.
دام بدقولی
از ابتدای امسال حوزه کشاورزی و دامداری کشور با دو چالش اساسی مواجه شد؛ خشکسالی و حذف نهاده‌های حمایتی. طبیعی است که در شرایط خشکسالی کشاورزان و دامداران انتظار حمایت بیشتری از سوی دولت دارند اما وقتی دولت در اردیبهشت‌ماه اقدام به حذف ارز دولتی نهاده‌های دامی کرد، آن‌هم در شرایطی که کشاورزان برای تأمین علوفه و نهاده دامی ناچار بودند به بازار آزاد متوسل شوند و حتی به‌ناچار اقدام به کشتار دام «مولد» خود کردند ،خروجی آن تهدید ثبات و خودکفایی کشور در تأمین کالاهای اساسی کشور است.
این موضوع سبب شد تا دولت از ابتدای امسال در حمایت از کشاورزان و دامداران دو اقدام اساسی را در دستور کار قرار دهد نخست خرید امانی دام و دوم خرید گوشت، مرغ و تخم‌مرغ که البته واگذاری تسهیلات ارزان‌قیمت به کشاورزان هم دیگر راهکار دولت برای حمایت از دامداران بود.
تیر ماه امسال شرکت پشتیبانی امور دام خراسان رضوی به‌عنوان متولی اجرای سیاست‌های خرید تضمینی دولت، بیش از ۱۶ هزار راس دام سبک از عشایر استان خریداری کرد که ۱۱ هزار رأس آن کشتار شده اما بعد از گذشت دو ماه حتی یک ریال از مطالبات ۴۴ میلیاردی دامداران پرداخت نشد!
البته دولتی ها در این راستا می گویند طبق قرارداد اولیه هنگام خرید دام بنا بود طی دو ماه مطالبات دامداران تسویه شود اما تأکید شده از زمانی که دام کشتار شده تحویل سردخانه می‌شود مهلت دوماهه در نظر گرفته می‌شود بنابراین درست است که از کشتار دام دو ماه گذشته اما از زمانی که دام کشتار شده در سردخانه‌های پشتیبانی امور دام و سامانه می‌نشیند، این دو ماه در نظر گرفته می‌شود!این موضوع موجب شده تا بسیاری از دامداران حالا با مشکلات بیشتری مواجه شوند و چشم به دست دولت داشته باشند.
وعده‌های دولت
مشکلات دامداران در تهیه و خرید نهاده‌های دامی موضوعی است که وزیر جهاد کشاورزی به آن اعتراف داشته و در این رابطه گفت: دولت برای کاهش مشکلات دامداران با توجه به اینکه سال سختی را در پیش داریم، خرید تضمینی دام را در دستور کار قرار دارد.
سید «جواد ساداتی نژاد»در سخنرانی بین خطبه‌های نماز جمعه دامغان هفته گذشته به مشکلات دامداران به خصوص در تأمین نهاده‌های دامی اشاره کرد و گفت: تأمین نهاده‌های دامی به صورت امانی برای کمک به دامداران دیگر اقدامی است که صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: دامداران پس از تحویل امانی نهاده و پروار دام می‌توانند به صورت تهاتر و یا خرید تضمینی دام را تحویل شرکت پشتیبانی دام دهند و لذا سعی شده تا شرایط برای دامداران در این ارتباط تسهیل شود.
وی با تأکید براینکه برای شیر تولیدی دامداران نیز سیاست‌هایی در نظر گرفته‌شده است،ادامه داد: قرار است مازاد تولید شیر کشور به شیر خشک تبدیل و از کشور، صادر شود.
ساداتی نژاد با اشاره به کاهش قیمت شیر خشک در بازارهای جهانی، اظهار کرد: این موضوع نگرانی‌هایی را به دنبال داشت اما ستاد تنظیم بازار تصمیم گرفت تا برای رفع نگرانی تولیدکنندگان، تعهد ارزی صادرکنندگان شیر به مدت چهار ماه صفر شود که با تصمیم گرفته‌شده مشکلی برای خرید شیر دامداران از سوی شرکت‌ها وجود نخواهد داشت.
تفاوت در سیاست ها
سیاست‌های کلان دولت در حمایت از دامداران و کشاورزان، ثبات و خودکفایی در تولیدات است، راهبردهای اجرایی این سیاست‌ها در سال گذشته متفاوت بوده است.
خرید تضمینی و تأمین نهاده با ارز دولتی مهم‌ترین راهکار اجرایی بوده که سالانه هزینه‌های زیادی را بر دولت تحمیل کرده و البته تأمین منابع آن جزو وظایف ذاتی دولت است.
تأخیر در پرداخت مطالبات و نرخ‌های خرید تضمینی مهم‌ترین چالش و گلایه دامداران و کشاورزان کشور و به‌تبع آن استان خراسان رضوی طی سال‌های گذشته بود.
زمانی که دولت نرخ خرید تضمینی را در سطح بازار یا بالاتر از آن تعیین می‌کند، کشاورزان و دامداران تمایل بیشتری به فروش محصولات و تولیدات خود به دولت دارند و زمانی که دولت نرخ کمتری را برای محصولات تعیین کرده، تمایل برای فروش از سوی کشاورزان و دامداران کمتر بوده و حتی گاه خروجی آن کاهش تولیدات هم بود که نمونه بارز آن نرخ‌گذاری‌های صورت گرفته در خرید تضمینی گندم بود لذا به نظر می‌رسد باید سیاست قوی‌تر و منظم‌تری را در این راستا به کار گرفت.
نظر شما