بازار؛ گروه راه و مسکن: عدم تخصیص بودجه لازم و مطالبات انباشته شده پیمانکاران حوزه راهسازی باعث شده تا در حوزه راهسازی این روزها پیمانکاران زیادی با مشکل نبود اعتبار و آغاز پروژه های جدید مواجه شوند.
سیدحسین میرشفیع مشاور و نماینده وزیر راه و شهرسازی در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه اقتصادی و مدیر عامل انجمن خیرین راه و ترابری در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری «بازار» می گوید: متاسفانه دولت برخی از وظایف قانونی خود را به موقع انجام نمی دهد. از جمله قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ماده ۲۳ این قانون که می گوید باید کل دریافت جرایم رانندگی صرف ایمنی شود. این مبلغ حدود ۵ هزار میلیارد تومان در سال هست اما متاسفانه رقم ناچیزی از آن دولت به این موضوع اختصاص می دهد که این موضوع از تخلفاتی است که به کمیسیون اصل ۹۰ شکایت کرده ایم.
او در خصوص میزان مطالبات پیمانکاران بخش خصوصی در حوزه راهسازی می گوید: در حوزه راه روستایی، دولت مبلغی بالغ بر ۳ هزار میلیارد تومان به پیمانکاران بخش خصوصی بدهکار است.
میرشفیع همچنان در مورد وضعیت این روزهای پیمانکاران حوزه راهسازی می گوید: پیمانکارانی که از سال های ۹۳ و ۹۴ از دولت طلب دارند و هنوز مطالبات باقی مانده است. اسناد خزانه ای که اختصاص پیدا می کند بر خلاف قانون که اشاره کرده است که اسناد خزانه باید معادل قیمت بازاری مطالبات باشند نیست و این اختلاف وجود دارد و پیمانکاران مجبور هستند این اسناد خزانه را با قیمت تنزیل در بازار نقد کنند و این یک ضرری به مجموعه پیمانکار خواهد بود.
متن کامل گفتگوی خبرگزاری «بازار» با سیدحسین میرشفیع مشاور و نماینده وزیر راه و شهرسازی در امور زیربنایی و طرح‌های ویژه اقتصادی و مدیر عامل انجمن خیرین راه و ترابری را با هم می خوانیم:
با توجه به اینکه ۱۶ هزار هموطن ایرانی در سال بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می دهند یکی از وظایف مهم انجمن خیرین راه و ترابری این است که در این زمینه فعالیت داشته باشیم
* برای ورود به بحث، سوال ما از شما به عنوان مدیر عامل انجمن خیرین راه و ترابری این است که این انجمن از چه زمانی تاسیس شد و تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟
انجمن خیرین راه و ترابری از سال ۹۳ تاسیس شده و تاکنون ۸ هزار کیلومتر راه را با مشارکت خیرین در مناطق و استان های مختلف در توسعه، آسفالت و احداث آن کمک کرده است. حدود ۵۰۰ پل بزرگ در مناطق محروم با مشارکت خیرین احداث شده است و الان هم همین روند ادامه دارد و در سال گذشته بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان کمک خیرین در این حوزه جذب شده بود. الان تمرکزی که خیرین دارند کاهش تلفات رانندگی است. با توجه به اینکه ۱۶ هزار هموطن ایرانی در سال بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست می دهند یکی از وظایف مهم انجمن خیرین راه و ترابری این است که در این زمینه فعالیت داشته باشیم و خیرین هم در این زمینه علاقمند هستند که فعالیت کنند.
دولت به برخی از وظایف قانونی خود عمل نمی کند. از جمله قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ماده ۲۳ که می گوید باید کل دریافت جرایم رانندگی صرف ایمنی شود. این مبلغ حدود ۵ هزار میلیارد تومان در سال هست اما متاسفانه رقم ناچیزی از آن را دولت به این موضوع اختصاص می دهد که این موضوع از تخلفاتی است که به کمیسیون اصل ۹۰ شکایت کرده ایم
* چالشی که دولت در حوزه راه با آن مواجه هست خیرین چه کمکی می توانند به دولت داشته باشند. آیا ظرفیت آنها تا این حد بالا هست؟
شبکه راه های کشور ۲۲۰ هزار کیلومتر راه آسفالت شده دارد. شبکه راه های روستایی کشور فقط بالای ۲۰۷ هزار کیلومتر است که ۱۱۳ هزار کیلومتر آن آسفالت است. این شبکه راه های کشور در اثر سیل و گذشت زمان دچار تخریب می شوند و نگهداری از آنها هزینه های زیادی را می طلبد. بودجه ای که الان دولت برای نگهداری راه ها هزینه می کند و تخصیص می دهد تقریبا یک دهم بودجه مورد نیاز نگهداری راه ها است. خیرین عمدتا می توانند در توسعه راه ها مناطق محروم و دور افتاده کشور همینطور در نگهداری راه ها و رفع نقاط حادثه خیز کمک کنند. موضوعی که می توانیم به آن توجه کنیم این است که متاسفانه دولت به برخی از وظایف قانونی خود را به موقع انجام نمی دهد. از جمله قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ماده ۲۳ این قانون که می گوید باید کل دریافت جرایم رانندگی صرف ایمنی شود. این مبلغ حدود ۵ هزار میلیارد تومان در سال هست اما متاسفانه رقم ناچیزی از آن دولت به این موضوع اختصاص می دهد که این موضوع از تخلفاتی است که به کمیسیون اصل ۹۰ شکایت کرده ایم تا به این موضوع رسیدگی شود. جرایم رانندگی صرفا برای فرهنگ سازی ترافیک و رفع نقاط حادثه خیز و ایمنی باید هزینه شود. و اینکه این مبلغ اختصاص پیدا نمی کند تخلفاتی است که از سوی دولت در چند سال گذشته جاری بوده است.
طبیعتا انتظاری که خیرین از دولت دارند این است که اگر تعهد دو جانبه ای وجود دارد و چون اقدامات انجمن خیرین راه و ترابری مشارکتی و با مشارکت خیرین است، تعهدات به موقع انجام شود و اینکه تعهدات قانونی دولت به موقع انجام شود.
* وضعیت توجه به راه ها در برنامه هفتم توسعه به چه شکل است؟ آیا مورد توجه ویژه قرار گرفته است؟ یا در بودجه ۱۴۰۲ برای توسعه راه ها ردیف بودجه ای در نظر گرفته شده است؟
برنامه هفتم توسعه فعلا در مراحل اصول کلی و سیاست کلی در حال رسیدگی و بهره برداری است. چند موضوعی که ما داریم سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی است. در بخش های مختلف هم بحث سیاستهای توسعه حمل و نقل است. اولین مورد محرومیت زدایی است و اینکه به صورت عادلانه آحاد مردم از ظرفیتهای حمل و نقل بهره مند شوند. در روستاها ما سیستم حمل و نقلی مناسبی نداریم. یعنی اگر بخواهیم در روستاها از سیستم حمل و نقل عمومی استفاده کنیم ساختاری برای آن وجود ندارد. یکی از کمبودهایی است که به نظر می رسد در برنامه هفتم توسعه به آن بابد توجه شود. بحث مردمی سازی اقتصاد است که خیرین و نهادهای عمومی غیر دولتی می توانند مشارکت جدی داشته باشند و با توجه به اینکه قطعا منفعت شخصی هم ندارند و عمده کار آنها این است که منافع عمومی و اقدامات عام المنفعه توسعه پیدا کند. مشارکت بخش دولتی با انجمن ها می تواند بسیار موثر و مفید باشد.
* آماری وجود دارد که چه تعداد پیمانکار در حوزه راهسازی به مشکل خورده اند و تعطیل شده اند؟
نکته ای که وجود دارد این است که ظرفیت های اجرایی بسیاری از پیمانکاران دارد از دست می رود. اولا مطالبات آنها را دولت به موقع پرداخت نمی کند.
پیمانکاران مجبور هستند این اسناد خزانه را با قیمت تنزیل در بازار نقد کنند و این یک ضرری به مجموعه پیمانکار خواهد بود. ماشین آلات راهسازی سال های زیادی است که وارد کشور نشده است و تقریبا می توان گفت که تمام ماشین آلات راهسازی چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی همه فرسوده هستند
* مطالبات چه میزان است؟
رقم مطالبات زیاد است مخصوصا در حوزه راهسازی این مطالبات بسیار عقب افتاده است. فقط در حوزه راه روستایی بنده اطلاع دارم که ۳۰۰۰ هزار میلیارد تومان، دولت به پیمانکاران بدهکار است. پیمانکارانی که از سال های ۹۳ و ۹۴ از دولت طلب دارند و هنوز مطالبات باقی مانده است. اسناد خزانه ای که اختصاص پیدا می کند بر خلاف قانون که اشاره کرده است که اسناد خزانه باید معادل قیمت بازاری مطالبات باشند نیست و این اختلاف وجود دارد و پیمانکاران مجبور هستند این اسناد خزانه را با قیمت تنزیل در بازار نقد کنند و این یک ضرری به مجموعه پیمانکار خواهد بود. ماشین آلات راهسازی سال های زیادی است که وارد کشور نشده است و تقریبا می توان گفت که تمام ماشین آلات راهسازی چه بخش دولتی و چه بخش خصوصی همه فرسوده هستند. ظاهر آن این است که ما یک درآمد گمرکی یا اشتغال برای چند کارخانه ماشین آلات داخلی داریم اما خسارت هنگفتی بر کیفیت پروژه های راهسازی وارد می کند. همینطور هزینه های تمام شده پروژه ها که بیشتر هزینه های احداث جاده ها الان هزینه تعمیرات ماشین آلات می شود. در صورتی که با توسعه و واردات ماشین آلات راهسازی مناسب می توانیم بسیاری از نواقص را برطرف کنیم. و متاسفانه بودجه لازم در این زمینه نیز به سازمان راهداری اختصاص پیدا نمی کند که یکی از نقاط برجسته و مهم است.
نکته ای که بسیار حائز اهمیت است این است که پروژه های راهسازی کشور حتما باید به صورت LC (اعتبار اسنادی) بر اساس مصوباتی که ما ۱۰ سال تا ۱۲ سال پیش این مصوبات بوده است، اعتبار اسنادی برای آن ها باز شود تا پروژه را به تخصیص اعتبارات وصل کنیم
* اینکه اعلام می کنید سالهاست ماشین آلات راهسازی وارد کشور نمی شود آیا می توانید از میزان هزینه های راهسازی آماری اعلام بفرمایید که چقدر این هزینه ها رشد داشته است؟
اتفاقا یکی از نکات مهم این است. به هر حال در دورهای قیر بسیار ارزان بود و هزینه های جاری نیز بسیار پایین بود. وقتی جاده خراب می شد آن خسارت، خسارت قابل توجهی نبود اما الان کیفیت آسفالت بسیار موثر است. مثلا اگر عمر عادی آسفالت را ۷ سال در نظر بگیریم اگر به عمر آسفالت ۳ سال اضافه شود و کیفیت آن ارتقاء پیدا کند می توانیم ۳۰ تا ۴۰ درصد در هزینه های نگهداری راه ها صرفه جویی کنیم. این ۳۰ تا ۴۰ درصد رقم های بسیار هنگفتی در اقتصاد ملی است. اما متاسفانه داریم زیان هنگفتی به لحاظ کیفیت راه ها و آسفالت می دهیم. نکته ای که بسیار حائز اهمیت است این است که پروژه های راهسازی کشور حتما باید به صورت LC (اعتبار اسنادی) بر اساس مصوباتی که ما ۱۰ سال تا ۱۲ سال پیش این مصوبات بوده است، اعتبار اسنادی برای آن ها باز شود تا پروژه را به تخصیص اعتبارات وصل کنیم. و یک بخش از اعتبارات در طول سال توزیع شود و عمده اعتبارات تامین نشود و پروژه ها نیمه تمام رها شود این قابل قبول نیست. ما بزرگترین پروژه ها را در سطح کشور می توانیم سه ساله یا چهار ساله تمام کنیم. راه آهنی که ۵۰۰ کیلومتر طول داشته باشند را می توانیم در سه سال به اتمام برسانیم. الان متاسفانه برخی از پروژه های عادی می بینیم که ۱۰ تا ۱۲ سال به طول انجامیده است و نیمه تمام مانده است که این یکی از نقاط ضعف است که باعث خسارت به کشور می شود.
* آماری داریم که در چند سال گذشته چه تعداد شرکت و پیمانکار بخش خصوصی در حوزه راهسازی ورشکست شده و یا تعطیل شده اند؟
متاسفانه از این موضوع اطلاع و آماری ندارم.
* اصلا چنین موضوعی صحت دارد؟
بعید است. چون ضعفی هم داریم در کشور که شرکتهای زیادی صرفا کاغذی تاسیس می شوند و منحل می شوند چندان این آمارها قابل اتکا نیست. اما به هر حال قطعا بدانید که ما الان زیر ۳۰ درصد توان اجرایی، شرکت ها در حال فعالیت هستند. یک بحث مهمی را که باید پیگیری می کردیم و هنوز به صورت جدی روی آن کار نشده است صدور خدمات فنی مهندسی بوده است که ما ظرفیت بالایی داریم. سفری که به افغانستان داشتیم کشوری است که ۲۰ سال است درگیر جنگ بوده و زیرساختهای آن آماده نشده است بازار خوبی است. حتی کشورهای آسیای میانه و کشورهای آفریقایی ظرفیت بالایی دارند. برخی از کشورها نظام دیپلماسی آنها و نظام اقتصادی آنها حمایت خوبی از صادرات خدمات مهندسی می کند. اما در ایران متاسفانه در خیلی از موارد ابتدایی نیز از جمله ضمانت های سیاسی و صدور ضمانت نامه ها مشکل داریم. به هر حال در این خصوص ضعف هایی داریم و صدور خدمات فنی مهندسی با مشکلات زیادی همراه است.
* به افغانستان اشاره کردید آیا توانستیم در بازار این کشور در حوزه راهسازی حضور پیدا کنیم؟
جلسات خوبی در افغانستان با وزرای مربوطه داشتیم و علاقمندی دو کشور برای فعالیت در این زمینه وجود دارد. امید است که اقدامات مناسبی برای دو کشور و مردم داشته باشیم.
نظر شما