بازار؛ گروه استانها: قیمت مرغ مصوب بنا بر اظهارات شهروندان خراسانی به ازای هر کیلو ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان ظاهراً یک نرخ تشریفاتی است زیرا بسیاری از فروشگاه‌های مشهد به طرق مختلف از فروش مرغ با این قیمت خودداری می کنند.
به گزارش خبرنگار بازار در حال حاضر فروشگاه‌های عرضه مرغ در سطح مشهد برای افزایش سود مرغ‌های تکه کاری شده را ۳۰ تا ۶۰ درصد افزایش قیمت داده‌اند.
مشاهدات خبرنگار ما از سطح بازار حاکی است که سینه مرغ در بسیاری از فروشگاه‌ها به کیلویی ۹۸ هزار تومان و «پاچین» نیز به ازای هر کیلو ۷۸ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است که این گرانی لجام‌گسیخته و سکوت مأموران سازمان تعزیرات در برابر این هرج‌ومرج برای تمامی شهروندان غیرقابل‌باور است.
قیمت تخم‌مرغ نیز که بر اساس قیمت مصوب باید هر کیلو ۳۹ هزار تومان و ۸۰۰ تومان عرضه شود در حال حاضر در فروشگاه‌های عرضه مواد پروتئینی در سطح شهر مشهد به کیلویی ۴۶ هزار تومان رسیده است.
چراغ سبز دستگاه‌های نظارتی
در همین راستا بسیاری از شهروندان مشهدی ضمن گلایه از دستگاه‌های نظارتی مانند تعزیرات حکومتی در قبال این گران‌فروشی‌های آشکار این سؤال را مطرح می‌کنند که وظیفه دستگاه‌های نظارتی در این رابطه چیست؟
طی چند سال اخیر در پی تورم و چالش‌های تأمین نهاده و خوراک دام و طیور، صنعت مرغ تخم‌گذار نیز دچار مشکلات و افت‌وخیزهای فراوانی شده است، چالش‌هایی که با آزادسازی قیمت‌ها در اردیبهشت‌ماه امسال به سر حد خود رسید و موجب کاهش میزان سرمایه در گردش مرغداران، افزایش دوباره هزینه‌های تولید و ... در کنار مشکلات تکراری کمبود و نبود نهاده و تورم همیشگی در بازار، به تولیدکنندگان این بخش و البته مردم به‌عنوان مصرف‌کنندگان این محصول پروتئینی شد.
افزایش تصاعدی
در جریان نوسان بازار مرغ، قیمت این کالای مصرفی مردم با افزایش بیش از ۳۰۰ درصد همراه بوده است.
از نیمه دوم سال ۱۳۹۹ بازار مرغ دچار نوسان شد و لذا تاکنون هیچ‌گاه دستگاهی مسئولیت این افزایش شدید قیمت گوشت مرغ را بر عهده نگرفته و همچنان هم نوسان قیمت این کالا در بازار ملموس است و ظاهراً پایانی برای آن نیست.
قیمت هر کیلو مرغ در خردادماه سال ۱۳۹۹ تنها ۱۲ هزار و ۴۰۰ تومان بود درحالی‌که سال بعد یعنی ۱۴۰۰ به دو برابر و قیمت ۲۵ هزار و ۸۰۰ تومان و در خردادماه سال ۱۴۰۱ به ۵۸ هزار و ۹۰۰ تومان رسید!
هم‌زمان باثباتی بازار و مشکل تأمین نهاده‌های دام و طیور قیمت مرغ نیز از سال ۱۳۹۹ هرماه با فزایش تصاعدی همراه شد به‌گونه‌ای که قیمت مرغ در تیرماه ۱۷ هزار و ۲۰۰ تیرماه، در مرداد ماه۱۸ هزار و ۱۰۰؛ در شهریور ۱۹ هزار و ۲۰۰ ؛ در ماه مهر ۲۴ هزار و ۲۰۰؛ در آبان ماه ۲۷ هزار و ۳۰۰؛ در آذرماه ۲۱ هزار تومان؛ در دی‌ماه ۲۳ هزار تومان؛ در بهمن‌ماه به ۲۵ هزار و ۸۰۰ و درنهایت در اسفندماه به کیلویی ۲۷ هزار تومان رسید.
در سال ۱۴۰۱ نیز قیمت مرغ به‌طور متوسط از ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان در فروردین‌ماه آغاز و درنهایت با رشد بیش از ۱۰۰ درصد به نرخ ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان رسید!
هزار راه نرفته
پس از افزایش قیمت مرغ دلایل متعددی برای افزایش قیمت و کمبود عنوان شد؛ از کمبود نهاده‌ها گرفته تا قاچاق و دلالی به‌عنوان عوامل گرانی آن عنوان شد.
یکی از دلایلی که تا پیش‌ازاین توسط بسیاری از مسئولان در خصوص علت کمبود مرغ عنوان می‌شود؛ نبود نظارت کافی بود این موضوع به‌جایی رسید که نظارت هرروزه از تولید تا مصرف تنها راه‌حل برای حل مشکل مرغ عنوان شد.
با شدت گرفتن افزایش قیمت و کمبود مرغ، صادرات این محصول نیز ممنوع شد؛ موضوعی که نه‌تنها در روزهای اخیر و برای مرغ، بلکه در برهه‌های مختلف و برای کالاهای مختلف مشهود است و بنا بر اظهارات بسیاری از کارشناسان این امر نیز به‌نوبه خود همواره یکی از مشکلات اصلی تولیدکنندگان بود؛ چراکه تصمیمات ناگهانی دولت در خصوص ممنوعیت صادرات در برهه‌های گوناگون سبب می‌شد تا تولیدکننده نتواند برای تولید امنیت خاطر داشته باشد؛ با همه این اوصاف ممنوعیت صادرات نیز نتوانست این بازار پرتلاطم را آرام کند.
علاوه بر این دو موضوع ممنوعیت قطعه فروشی و اعلام قیمت مرغ از دیگر مسائل پرحاشیه در این رابطه بود که راهکارها نیز هیچ‌یک نتوانست مشکل گرانی مرغ را حل کند.
چرا بازار تنظیم نمی‌شود؟
احسان طوسی کارشناس اقتصادی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: یکی از مشکلاتی که در طی سالیان دور با آن درگیر بودیم و همواره به ضرر مصرف‌کننده تمام‌شده است تعیین قیمت‌های دستوری از طرف دولت بوده که تجربه نشان داده این شیوه تنظیم بازار هیچ‌گاه جواب نداده و همیشه تولیدکنندگان از روی این قیمت‌های مصوب عبور کرده‌اند.
وی معتقد است وقتی کالاهای اساسی قیمت‌گذاری می‌شود افزایش قیمت رخ می‌دهد لذا از همین رو شاهد بیشترین افزایش قیمت روی کالاهای اساسی که قیمت‌گذاری شده‌اند هستیم و به همین دلیل است که معتقدم بین تنظیم بازار و قیمت‌گذاری دستوری تفاوت وجود دارد.
وی با تأکید بر این موضوع که تنظیم بازار باید مدیریت شود می‌افزاید: نرخ بهره، نقدینگی و نرخ تورم بر تنظیم بازار تأثیرگذار است و لذا از بعد اقتصاد خرد هم دولت باید رفتارهای جانشین و کالاهای مکمل را شناسایی کند چون بین کالاها پیوستگی وجود دارد و مداخله در هر کالایی بر کالای دیگر تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم دارد.
وی با اشاره به قیمت نهاده‌ها اذعان می‌کند: قیمت نهاده‌ها یک‌شبه از قیمت ۱۵۰۰ تومان به ۱۲ هزار تومان افزایش یافت و لذا این افزایش قیمت یک‌شبه بدون اینکه از قبل آمادگی برای تولیدکننده در نظر گرفته شود چه انتظاری می‌تواند ایجاد کند؟
طوسی ابراز می کند: ازآنجاکه انتقال قیمت نهاده‌ها و محصول در زنجیره تولید بسیار مهم است، تهیه و اجرای برنامه‌ای که منافع تولیدکنندگان نهاده‌ها و محصول نهایی را در یک راستا قرار دهد، بسیار حائز اهمیت است.
وی می گوید: تولید گوشت مرغ زنجیره‌های مختلفی دارد که در این صنعت پیوستگی خاصی ایجاد کرده است لذا با تعامل میان این زنجیره می‌توان شاهد کاهش هزینه‌ها و درنتیجه قیمت تمام‌شده بود.
وی با اشاره به اینکه مشکل بازار ایران عدم ارتباط و تعامل بین حلقه‌های این زنجیره است می افزاید: بنابراین هر یک از حلقه‌های تولید به دنبال افزایش سود خود هستند و این امر مشکلات زیادی برای صنعت طیور کشور ایجاد کرده است.
این مدرس دانشگاه عنوان می کند: در این وضعیت تولید ، حلقه‌هایی که توان مالی کم و اطلاعات کمی از بازار دارند و یا به دلیل تعداد زیاد آن‌ها امکان تبانی برایشان فراهم نیست و لذا کم‌ترین منافع تولید را به دست می‌آورند.
طوسی می گوید: در بخش طیور فقط تولیدکنندگان مرغ زنده در این گروه مشاهده می‌شوند و لذا تولیدکنندگان نهاده‌ها مانند جوجه یک‌روزه و دان و کشتارگاه‌ها حلقه‌های دیگر این صنعت هستند.
وی اذعان می کند: اول اینکه تعداد این حلقه‌ها در بازار کم است و دوم اینکه از توان مالی بیشتری برخوردارند لذا امکان تبانی بین آن‌ها وجود دارد .
وی حمایت از تولیدکنندگان ؛ اعطای تسهیلات وام‌های کم‌بهره برای توانمندسازی تولیدکننده؛ بازسازی و هم‌چنین تأمین نهاده را ازجمله راهکارهایی عنوان می کند که باید برای حمایت از این صنعت و تعادل بخشی به قیمت‌ها باید از آن بهره برد.
تهدید صادرات
روند افزایشی قیمت مرغ و شدت گرفتن نوسانات نه‌تنها بازارهای داخلی و مصرف خانواده‌ها را تحت‌الشعاع خود قرار داده است بلکه بازارهای خارجی و حوزه صادرات را نیز تهدید می‌کند.
گرانی مرغ موجب شده تا توزیع روزانه در خراسان رضوی از ۶۰۰ تن در روزبه ۴۰۰ تن کاهش یابد و مصرف آن در تابستان امسال با روند کاهشی روبرو شود.
مدیر امور طیور، زنبورعسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این رابطه اعلام کرد: بر اساس آمارها میزان تولید مرغ در خراسان رضوی نسبت مدت مشابه به سال گذشته ۳۵ درصد کاهش‌یافته است.
محمدمهدی یعقوب زاده دلیل این موضوع را افزایش قیمت نهاده، تغییر قیمت و کاهش مصرف مرغ در بازار عنوان کرد و افزود: در حال حاضر مصرف‌کننده عمدتاً به مصرف گوشت قرمز تمایل دارد.
وی در خصوص تأثیرگذاری قیمت‌ها بر روند تولید و صادرات نیز افزود: صادرات مرغ توسط ترکیه به عراق باقیمت مناسب انجام می‌شود در مقطعی هم که مرغ و تخم‌مرغ با ارز دولتی تولید می‌شد، بازهم ترکیه باقیمت کمتری مرغ را صادر می‌کرد لذا این وضعیت و نبود توان رقابت برای در دست گرفتن بازار و بدون حمایت دولت و مشوق‌های صادراتی موجب می‌شود تا بازارهای صادراتی را از دست بدهیم.
نظر شما