وحید پورتجریشی؛ بازار: خبر تصمیم بانک مرکزی برای صدور و انتشار رمزارز ملی، چندی است که در رسانه های داخلی کشور منتشر شده و مسئولین مربوط به از بانک مرکزی گرفته تا نمایندگان مجلس، صدور این رمزارز را ایده ای بزرگ برای ایجاد تحول در نظام پولی و بانکی کشور دانسته اند.
به عنوان مثال، در آخرین اظهار نظرهای مطرح شده در این خصوص، محمدرضا پورابراهیمی در گفت و گو با خبرنگار پارلمانی بازار، با اشاره به ایجاد رمز ارز ملی بر پایه ریال و آثار و تبعات آن بیان کرد: رمز ارز ملی به هر حال به عنوان یک ظرفیت قلمداد می شود و می تواند به ورود ما به حوزه رمز پول ها کمک کند.
این نماینده مجلس تاکید کرد: حوزه رمز پول ها یکی از ظرفیت های مهمی است که کمک می کند ما در فرآیندهای ارتباطیمان با واحدهای پولی خارج از کشور به مانند رمز ارزها مسیر درستی را طی کنیم.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بیان کرد: این ظرفیت کمک می کند تا ما در حوزه های اقتصادی از رمز ارزها انتفاع ببریم و از این ابزارها استفاده دقیقی داشته باشیم.
اکنون سوال اینجاست که آیا فعالان بازار رمزارزها می توانند برای سرمایه گذاری و سود آوری روی این رمزارز حساب کنند؟ آیا این رمزارز اساسا بر اساس مدل های مفهومی ارزهای دیجیتال کار میکنند؟ و نهایتا اینکه آیا از این رمزارز استقبال خواهد شد؟
دلیل علاقمندی سرمایه گذاران به ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال رایج در بازار اساسا به دو دسته استیبل کوین ها یا ارزهایی با ارزش برابر با ارزهای فیات مانند دلار (مانند تتر، دای و دلار بایننس) و ارزهایی با ارزش غیر ثابت تقسیم می شوند که هر کدام، کارکرد متفاوتی با یکدیگر دارند.
علاوه بر ویژگی های اساسی و مورد استقبال ارزهای دیجیتال مانند ناشناخته بودن مسیر تراکنش و غیر متمرکز بودن، وجود نوسان لحظه ای در آنها منجر به ایجاد جذابیت برای مشتریان می شود. این مورد حتی در خصوص استیبل کوین هایی چون تتر با نوسان قیمت کم نیز صدق کرده و طی سال های اخیر، شاهد ورود بسیاری از دلالان بازار ارز ایران به صنعت خرید و فروش تتر به جای دلار کاغذی بوده ایم. چراکه تتر و دیگر دلارهای رایج دیجیتال نیز به اندازه دلار عادی دارای نوسان بوده و با تغییر ارزش دلار در بازار، نرخ این رمزارزها نیز در برابر ریال تغییر کرده و همان سود خرید و فروش را نصیب متعاملین می کنند.
این موضوع البته با در نظر گرفتن میزان سود و ضرر بیشتر، در خصوص رمز ارزهای عادی و غیر استیبل صدق کرده و در حقیقت همین نوسان قیمت است که سرمایه گذاران را همچون بازار فارکس، جذب بازار رمزارزهای استیبل یا غیر استیبل می کند.
رمزارز ملی و کاربرد آن در تسویه حساب های بین المللی
با توجه به توضیحات بالا به راحتی می توان متوجه شد که رمزارز ریال، گزینه خوبی برای سرمایه گذاری نبوده و دستکم در این بخش نمی توان حساب خاصی روی آن باز کرد؛ موضوعی که البته بانک مرکزی نیز به آن واقف بوده و بارها اعلام کرده است.
تنها موردی که احتمالا بانک مرکزی را ترغیب به تاسیس و راه اندازی ریال دیجیتال کرده، شکل گیری جریانی بزرگ به ویژه در دو کشور روسیه و چین برای راه اندازی رمزارزهای مشابه دلار تتر است که از آنها برای انجام معاملات بین المللی استفاده می شود. در حقیقت با استفاده از این روش، می توان بدون استفاده از سیستم های جاری در نظام پرداخت های بین المللی مانند سوئیفت، نسبت به مبادله مالی بین المللی اقدام نمود. پس تا به اینجای کار، می توان مصرف رمزارز ریال را تنها در تعاملات بین المللی دانست.
البته موارد دیگری نیز برای مزایای استفاده از این رمزارز یاد شده که مهمترین آنها، امکان استفاده افرادی است که حساب بانکی نداشته و می توانند با استفاده از ریال دیجیتال، تراکنش های خود را انجام دهند؛ و یا موارد دیگر مانند سرعت تراکنش به دلیل بلاکچین محور بودن این رمزارز که در مجموع، چنین مزایایی برای راه اندازی یک پروژه هزینه بر ملی چندان از جذابیت برخوردار نیست. چراکه با توجه به متمرکز بودن این نوع ارزها و در نظر گرفتن بانک مرکزی به عنوان مرجع رسمی صدور آنها، شما نهایتا به احراز هویت خود در شبکه بانکی کشور برای استفاده از ریال دیجیتال نیاز خواهید داشت که در عمل، تفاوتی با سیستم بانکی ایجاد نخواهد کرد.
آیا ریال دیجیتال مورد استقبال قرار خواهد گرفت؟
به لحاظ فنی به این نتیجه رسیدیم که می توان از ریال دیجیتال همچون یوآن یا روبل دیجیتال در تراکنش های بین المللی استفاده نمود. اما در عمل نمی توان روی این گزینه حساب چندانی باز کرد.
باید توجه داشت که روبل و یوآن دیجیتال نیز به عنوان ارزهای رسمی بازار فارکس در همه جای جهان مورد پذیرش نبوده و حتی تجار چینی برای معاملات خود از دلار یا یورو استفاده کرده و در اعلام قیمت محصولات خود نیز دلار را به عنوان مرجع قرار می دهند.
در خصوص ریال نیز همین موضوع صدق می کند. اگرچه می توان از ریال دیجیتال به لحاظ فنی در سیستم بلاکچین استفاده نمود، اما بحث حاضر این است که آیا در عمل نیز از این رمزارز استقبال خواهد شد؟ اگر نگاهی به معاملات بین المللی تجار ایرانی بیندازیم، متوجه خواهیم شد که علاوه بر دلار، از ارزهای دیگر آسیایی مانند یوآن و حتی روپیه نیز استفاده می شود. اما باید پرسید که آیا تجار چینی نیز ریال را به عنوان مرجع معاملات خواهند پذیرفت؟
بعید به نظر می رسد پاسخ به این سوال مثبت به نظر برسد. دستکم تا زمانی که ریال به ثبات ارزش در بازار دست پیدا نکند، کمتر کسی حاضر است ریال را به عنوان مرجع معاملات خود پذیرفته و سرمایه خود را به ریال تبدیل نماید؛ موضوعی که در خصوص تتر یا یوآن دیجیتال اینگونه نبوده و تاکنون استقبال خوبی از این دو ارز صورت پذیرفته است.
از سوی دیگر، امکان تعامل از طریق تتر یا دلار فیات (عادی) با هر نقطه جهان وجود داشته و همچنین تبدیل آن به ارز رسمی و ملی هر کشوری وجود دارد. اما در خصوص ریال وضع به این شکل نیست. به عنوان مثال، شما برای خرید یک محصول به تاجر اروپایی طرف قرارداد خود تتر یا دلار عادی پرداخت می نمایید. این تتر یا دلار فیات در کسری از ثانیه امکان تبدیل به ارز ملی آن کشور را دارد. اما فرض را بر این بگیریم که به جای دلار از ریال استفاده نماییم. آیا طرف تجاری شما در اروپا یا هر نقطه دیگری از جهان آن را به عنوان مرجع و ثمن معامله خواهد پذیرفت؟
با این حساب، تنها کاربرد ریال دیجیتال می تواند نهایتا در سطح معاملات دولتی آن هم میان دولت های همکار ایران مانند روسیه و چین خواهد بود که احتمالا با توجه به بلاکچین بودن سامانه روسی میر، امکان عرضه آن در این سامانه وجود خواهد داشت. اما این نکته که این ریال دیجیتال تا چه حد و با توجه به متمرکز بودن آن بر خلاف سایر ارزهای دیجیتال تحت چه مقرراتی برای استفاده تجار داخلی با شرکت های روسی و چینی (در صورت پذیرش آنها) می تواند مورد استفاده قرار گیرد، باید منتظر راه اندازی کامل آن از سوی بانک مرکزی و تصمیمات مراجع مربوطه بود و دید که چه خواهد شد.
نظر شما