تهمینه غمخوار؛ بازار: رهبران جهان از روز سه‌شنبه ۲۰ سپتامبر(۲۹ شهریور) در مقر سازمان ملل متحد واقع در شهر نیویورک گردهم آمده اند تا در با شرکت در هفتاد وهفتمین نشست مجمع عمومی این سازمان دیدگاه‌های خود را در خصوص مسائل و چالش‌های جهانی با هم در میان بگذارند.
این نشست در حالی برگزاری می‌شود که تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین و نیز بحران انرژی و غذا که در پی این تحول نظامی در اروپا و جهان تشدید شده بر نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد سایه انداخته است.
برنامه هسته‌ای ایران که قدرت‌های بزرگ جهان مدت‌ها است برای مهار آن از طریق احیای توافق بین‌المللی سال ۲۰۱۵ وین تلاش می‌کنند به همراه چالش نگران‌کننده گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی از دیگر بحران‌هایی است که همزمان با برپایی این نشست در زمره دغدغه‌های بزرگ جهانی قرار گرفته است.
بر همین اساس، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به همراه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، علی باقری معاون سیاسی وزیر خارجه، محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر ریاست جمهوری و وحید جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز قرار است تا به منظور شرکت و سخنرانی در هفتاد و هفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و در راستای تامین منافع ملت ایران و تلاش برای تحقق «نظم عادلانه بین‌المللی از طریق چندجانبه گرایی اقتصادی» با تعدادی از سران کشورهای شرکت کننده در این نشست نیز دیدار و گفتگو کرده و به سخنرانی در این نشست بپردازد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع سفر رئیس جمهور به نیویورک و هفتاد وهفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، خبرنگار بازار گفتگویی را با «امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل آمریکا ترتیب داده که در ادامه می خوانیم:
* ایران احتمال گفت‌وگوها در خصوص موضوع هسته ای و مذاکرات رفع تحریم ها در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک را رد نمی‌کند. به نظر شما ممکن است در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان توافقی حاصل شود؟
توافق ممکن است حاصل شود و حصول توافق نفی نشده است. اگر منظور توافق است، بله در صورتی که امریکاییها از مواضع خود عبور کرده و طرفین به نقطه مشترک برسند، احتمال دستیابی به توافق وجود دارد. اما مذاکراتی میان مقامات ایرانی و امریکایی صورت نخواهد گرفت.
رئیس جمهور به عنوان عالی ترین مقام دولت به همراه وزیر امور خارجه اعلام کرده اند که هیچ مذاکره ای در هیچ سطحی میان ایران و امریکا انجام نخواهد شد و مذاکرات در خصوص برجام از طریق اتحادیه اروپا صورت خواهد گرفت؛ درست به همان صورت که اتفاق افتاده، زین پس به همین منوال خواهد بود.
* برخی معتقد هستند که احتمال توافق تا قبل از انتخابات کنگره آمریکا منتفی است؛ چرا که دولت بایدن ترجیح می دهد که ریسک تبلیغات مخالفان برجام در آمریکا را کم کند و به انتخابات کنگره تسری نیابد. ارزیابی شما چیست؟
مشکل به هبچ وجه انتخابات نیست. طبیعی است که به هر حال هر دولتی در امریکا که قصد ورود به انتخابات را دارد تلاش می کند تا به موضوعات تنش آلود و شکاف انگیز مانند موضوعات داخلی و خارجی از جمله موضوع ایران، مالیات و غیره میان رای دهندگان نزدیک نشده و ترجیح می دهند که وارد مباحث دردسر ساز نشوند.
تا زمانی که رویکرد ایران و امریکا نسبت به هم دچار تغییر نشود، رسیدن به توافق در دسترس نیست در حالی که توافق می تواند پیش یا پس از انتخابات رخ دهد
پیروزی جمهوری خواهان در انتخابات کنگره امریکا حتما شرایط را برای توافق بر سر برجام دشوارتر خواهد کرد. ما نباید تصور کنیم که به دلیل وقوع انتخابات توافقی صورت نمی گیرد و پس از انتخابات، توافق حاصل می شود. در صورتی که دموکراتها یا جمهوری خواهان هر کدام در انتخابات پیروز شوند، احتمال حصول توافق ضعیف است؛ چرا رویکرد ایالات متحده نسبت به ایران و دید ایران نسبت به امریکا، تغییری نکرده است و به هیچ وجه به انتخابات مرتبط نیست.
تا زمانی که این رویکردها دچار تغییر نشود، رسیدن به توافق در دسترس نیست در حالی که می تواند پیش یا پس از انتخابات باشد. زمانی که ترامپ از توافق هسته ای خارج شد، انواع و اقسام انتخابات اعم از انتخابات ریاست جمهوری و کنگره در امریکا و ایران و جا به جایی دولتها صورت گرفت، در حالی که گره ای هنوز باز نشده زیرا حاکمیت ایران و امریکا هنوز به نقطه مشترکی دست نیفتاده است. این نقطه مشترک می تواند طی هفته های آینده محقق شود و یا طی سالهای آینده حاصل نشود.
* آیا تصور می کنید موضوعات پادمانی ایران با آژانس مبتنی بر اسناد نتانیاهو با توافق برجام خاتمه می یابد یا طرف مقابل برای حفظ آن اصرار خواهد داشت؟
این موضوع را خودشان باید پاسخ دهند. ظاهر امر این است که امریکاییها در حال حاضر این دو موضوع را به یکدیگر لینک نکرده اند. آنها تمایل دارند که این گونه بیان کنند که موضوع پادمانی یک موضوع و برجام مسئله ای دیگر است. ایران اصرار دارد این دو موضوع را باهم مرتبط سازد. اما اینکه امریکاییها در قبال این موضوع کوتاه بیایند یا خیر، مشخص نیست.
* به طور مشخص تاکنون تضمینهای ایران چه بوده است و طرف مقابل کدام تضمینها را قبول کرده است؟
حقیقت این است که طرف مقابل هیچ تضمینی را مورد پذیرش قرار نداده و اعلام کرده که هیچ تضمینی ارائه نمی دهد. خواسته های ایران نیز مشخص است. یکی از نکات مشکل ساز که موجب شده تا توافق حاصل نشود، همین بحث تضمین است.
به لحاظ حقوق داخلی در ایالات متحده و حقوق بین الملل هیچ ابزاری وجود ندارد که امریکا را وادار کرد که نسبت به اجرای یک توافقنامه متعهد باشد
متاسفانه هیچ راه حلی برای این مسئله وجود ندارد؛ یعنی به لحاظ حقوق داخلی در ایالات متحده و حقوق بین الملل هیچ ابزاری وجود ندارد که امریکا را وادار کرد که نسبت به اجرای یک توافقنامه متعهد باشد.
از طرف دولتی که آن توافق را امضا کرده است که اصلا هیچ تضمینی وجود ندارد، چه برسد به اینکه دولت مستقر بخواهد برای دولت بعدی تعیین تکلیف نماید. بنابراین، هیچ ما به ازای مشخصی بر مبنای ارائه تضمین موجود نیست، در حالی که نه ایران و نه امریکا موضوعی را مطرح نکرده اند. لذا، مشخص نیست که چه موضوعی می تواند تضمین کننده باشد و آیا این موضوع موجب توقف مذاکرات شده یا موضوعات دیگری نیز وجود دارد که گفتگوها را فعلا در حالت بن بست قرار داده است.
نظر شما