بازار؛ گروه بین الملل: در جلسه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۵۶ کشور که ۲۳ طرف آن عضو شورای حکام آژانس بودند بیانیه‌ای علیه ایران صادر شد و تهران را به عدم همکاری با نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متهم کردند.
این بیانیه توسط آمریکا و سه کشور اروپایی پیشنهاد شده بود و ایران را به عدم همکاری در موضوعات پادمانی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم می‌کند. بیانیه مورد نظر توسط نماینده آلمان قرائت شد.
وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عمانی صدور بیانیه غیرسازنده در نشست شورای حکام آژانس انرژی اتمی را بی ثمر خوانده بود و گفته بود: رمز رسیدن به نقطه مطلوب توافق، تمرکز آمریکا بر واقع بینی و نشان دادن اراده لازم است.
با وجود قرائت این بیانیه ضدایرانی جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران بدون صدور قطعنامه پایان یافت.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «فرانک فن هیپل» معاون اسبق کاخ سفید و استاد دانشگاه پرینستون به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
*روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال در گزارشی به نقل از مقام‌های آمریکایی خبر داد که دولت بایدن هیچ تصمیمی برای تعلیق تلاش‌ها برای دستیابی به توافق با ایران درباره موضوع هسته‌ای نگرفته است. بر اساس گفته این مقام‌های آمریکایی، مشغول بودن دولت بایدن در موضوعات داخلی سبب شده تا زمان کمی برای دستیابی به توافق نهایی با ایران باقی بگذارد. معنای حرف اخیر چیست؟
البته، مذاکره‌کننده آمریکایی زمان دارد تا در نظر بگیرد که آیا امتیازات بیشتری را به ایران پیشنهاد کند یا خیر. با این حال، او تحت نظارت افرادی است که در این دوره درست قبل از انتخابات میان دوره ای نگران استفاده جمهوری خواهان از هرگونه امتیازی به عنوان مبنایی برای حمله به دولت بایدن به عنوان «ضعف مقابل ایران» هستند. این بدیهی است که روند تصمیم گیری ایالات متحده را کند می کند.
*آیا امکان احیای برجام قبل از انتخابات کنگره آمریکا وجود دارد؟
من نمی دانم مذاکرات در کجای کار قرار دارد. با این حال، اگر ایران مایل به موافقت با پیشنهاد اتحادیه اروپا باشد، فکر می‌کنم پاسخ «بله» خواهد بود.
*ایران اعلام کرده ایران در خصوص سه مکان ادعایی آژانس، کمال همکاری را داشته و اطلاعات و پاسخ به سؤالات آژانس را ارسال کرده و جلسات گفت‌وگو برای رفع ابهام را نیز برگزار کرده است. ارزیابی شما چیست؟
جدیدترین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد این موضوع که من دیده ام (GOV/2022/26 تاریخ: 30 مه 2022، https://www.iaea.org/sites/default/files/22/06/gov2022-26.pdf) از واکنش های ایران ابراز نارضایتی می کند. با این اوصاف، من فکر نمی‌کنم این موضوع درباره فعالیتهای ایران که هنوز به طور کامل توضیح داده نشده است، در زمینه اورانیوم باید با مذاکرات بر سر ایران و از سرگیری پایبندی آمریکا به برجام مرتبط باشد. اسرائیل در حال ایجاد این ارتباط است، اما من معتقدم که ایران در حال حاضر ممکن است با اصرار بر بسته شدن موضوعات به عنوان شرط ورود مجدد خود به برجام، این کار را انجام دهد.
*اسرائیل عضو NPT نیست و دارای سلاح هسته ای است و در مورد مساله هسته ای ایران کماکان نظر می دهد. این در حالی است که طبقه اعلام آژانس، همکاری ایران ذیل NPT است. ارزیابی شما از تحریکات اسرائیل چیست؟
من ترجیح می دهم که دولت اسرائیل در مذاکرات دخالت نکند. با این حال، دولت بایدن را تحت فشار قرار داده است تا شرایط بیشتری را برای ورود مجدد خود به برجام اعمال کند. کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل (آیپک) تا حد زیادی خود را با مواضع اسرائیل هماهنگ کرده است و بر این اساس در حال لابی کردن در کنگره امریکا است. من با مواضع آیپک مخالفم، اما فکر نمی‌کنم فعالیتهای آن نقض قوانین ایالات متحده باشد.
*با وجود اینکه ایران از برخی تعهدات برجامی خود متعاقب نقض برجام توسط آمریکا، عقب نشینی کرده است ولی آن تعهدات ذیل برجام بود که طرف مقابل به آن عمل نکرد و اروپا نیز هیچ تلاشی برای بهره مندی اقتصادی ایران انجام نداد و کانال مالی اینستکس را هم عملیاتی نکرد. بنابراین حتی اگر برجام احیا نشود نیز فعالیتهای هسته ای ایران مغایر با NPT نبوده است. ارزیابی شما چیست؟
من معتقدم این درست است که ایران تا حد زیادی به توافق پادمانی خود تحت NPT پایبند بوده است. با این حال، نقطه ضعف NPT در این زمینه این است که به کشورها اجازه می دهد تا زمانی که تحت پادمان هستند، مواد تسلیحاتی را جمع آوری کنند. کشورهایی که سلاح هسته ای ندارند استدلال می‌کنند که تا زمانی که کشورهای دارای سلاح هسته‌ای به سمت خلع سلاح هسته‌ای پیشرفت بیشتری نکنند، نمی‌خواهند تعهدات بیشتری تحت معاهده NPT بپذیرند. بنابراین یک نقطه ضعف NPT برای توجیه دیگری استفاده می شود. بهتر است در هر دو جبهه پیشرفت کنیم!
نظر شما