بازار؛ گروه صنعت: شرکت های فعال در حوزه صنایع غذایی نیز مانند دیگر صنایع با یکسری مشکلات و موانع مواجه هستند که از جمله آنها می توان به بالا رفتن نرخ مواد اولیه مورد نیاز اشاره کرد. با این وجود «جواد جوهری» مدیرعامل یک شرکت فعال در حوزه صنایع غذایی کشور معتقد است اصلی ترین چالش این بخش «فروش» است که باعث شده است بسیاری از شرکت ها نتوانند محصولات تولیدی خود را حتی در شرایطی که دارای کیفیت بالایی هستند بفروشند.
در راستای بررسی آنچه که این روزها بر صنعت غذایی کشور می گذرد، آن هم بعد از حذف ارز دولتی که موجب تغییر و تحولات بسیاری در سیاست های شرکتهای تولیدی شده است، خبرنگار بازار گفتگویی با «جواد جوهری» فعال حوزه غذایی انجام داده است.
*در بحث تولید، صنایع غذایی کشور به جز مشکل فروش با چه چالش های دیگری مواجه هستند و بهترین راهکار برای رفع آنها از نگاه شما چیست؟
ما تولید کنندگان صنایع غذایی در بحث تولید و سرمایه در گردش مشکلات زیادی داریم که برای حل آنها نیاز به حمایت بخش دولتی است. همچنین در بحث توسعه ای نیاز به پرداخت تسهیلات هست که متاسفانه اتفاق نمی افتد. یعنی علیرغم اینکه شعار چند سال اخیر کشور حمایت از تولید بوده اما مشکلات زیادی در مسیر تولید وجود دارد که حمایتی در جهت رفع آنها صورت نمی گیرد.
*به طور کلی وضعیت بازار صنایع غذایی الان چگونه است؟ و برای رقابت در این بازار و داشتن سهمی از بازار از چه تکنیک ها یا ترفندهایی استفاده می کنید؟
بازار خوبی است و رقابت در آن سنگین است و برای داشتن سهم از بازار پررقیبی مانند محصولات غذایی، کیفیت محصولات حرف اول را می زند. از سوی دیگر باید فرهنگ سازی شود که شناخت مردم در مورد مواد غذایی صرفا نوع بسته بندی و رنگ و لعاب محصولات نباشد و بیشتر کیفیت و موادی که در آن استفاده شده را مد نظر قرار بدهند.
*با اینکه به گفته شما کیفیت محصول حرف اول را در رقابت بازار می زند اما بسیاری معتقدند در کشور ما اکثر مواد غذایی کیفیت خوبی ندارند. تحلیل شما در این خصوص چیست؟
بله، کیفیت همه محصولات غذایی ایران چندان خوب نیست آن هم به این دلیل که یکسری محصولات غذایی که در کشور داریم به صورت زیرپله ای تولید می شود. یعنی در حالی که ما تولیدکنندگانی که می خواهیم سالم رقابت کنیم مجبور شده ایم کارخانه احداث کنیم، مسئول فنی از بهداشت بگیرم، آزمایشگاه بزنیم و غیره اما هستند افرادی که همین محصولات را به صورت زیرپله ای تولید می کنند و با قیمت پایین تر در بازار ارائه می دهند. جالب اینکه مردم نیز غالبا به دلیل رنگ و لعاب این نوع محصولات زیرپله ای که رنگ های طبیعی هم نیست از خرید آنها بهتر استقبال می کنند؛ یعنی مردم شناخت کافی از محصولات ندارد و شاید تا حدودی نیز خود ما تولید کننده ها مقصر باشیم.
*ارز ۴۲۰۰ تومانی که حذف شد صنایع غذایی نیز در این بین دچار تغییر و تحولاتی شدند. شما چگونه این تغییرات را مدیریت کردید و به طور کلی دیدگاه شما نسبت به این اقدام دولت چیست؟
ما موافق اقتصاد آزاد هستیم اما زمانی که برای این کار انتخاب شد زمان مناسبی نبود؛ به این معنا که شاید اگر قبل از این حذف می شد نتیجه می داد اما با توجه به مشکلات اقتصادی که داشتیم، حذف یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی باعث شد که مشکلات مردم به عنوان مصرف کنندگان نهایی بیشتر شود.
*با توجه به اینکه بحران جهانی در صنایع غذایی داریم این بحران چقدر می تواند موجب قاچاق کالاهای ایرانی شود؟ به ویژه اینکه کشورهایی در اطراف داریم مثل عراق و افغانستان که به دلیل جنگ و دیگر موارد در شرایط خوبی قرار ندارند.
قاچاق که قطعا صورت می گیرد به خصوص اینکه قیمت بسیاری از محصولات حوزه صنایع غذایی کشور نسبت به کشورهای همسایه پایین تر است و لذا قاچاق از مرزها صورت می گیرد. اما باید اقتصاد به مرحله ای برسد که در واقع اختلاف قیمتی بین کشورهای اطراف و کشور ما وجود نداشته باشد تا نگران قاچاق هم نباشیم. با این وجود الان به دلیل بحث تحریم این مشکل قابل حل نیست و در هر شرایطی دولت مجبور است یارانه بدهد تا مواد غذایی در کشور ارزان باشد.
*در پروسه صادرات مواد غذایی به خصوص با سخت گیری ها و استانداردهای بین المللی که وجود دارد آیا صادر کننده های کشور با موانعی مواجه هستند یا صادرات به سهولت انجام می شود؟
در بحث صادرات، اغلب تولید کننده ها دانش لازم و کافی برای صادرات ندارند و از سوی دیگر با بحث های مربوط به تحریم مواجه هستند. همچنین برای دریافت پول خود مشکل دارند و مجبورند جنس را صادر کنند اما گاهی مواقع پول را دریافت نمی کنند.
*بحث بسته بندی نیز در صنایع غذایی همیشه از سوی صادر کنندگان جزو مشکلات صادراتی عنوان می شود. اینکه ما در این حوزه ضعف داریم به نداشتن تکنولوژی برمی گردد یا عدم تمایل به صرف هزینه برای بسته بندی و یا به نداشتن دانش در این حوزه مربوط می شود؟
شاید بتوان گفت بحث های مربوط به بسته بندی از چالش های مهم در حوزه صادرات است. به این معنا که بسته بندی هایی که در کشور داریم در واقع توان رقابت با محصولات خارجی را ندارد و همه اینها باعث شده محصولات ایران حتی در کشورهای منطقه از نظر کیفیت مشکلات خاص خود را داشته باشد مگر چند برند خاص که از سالهای قبل وارد پروسه صادرات شده اند و جای خود را در بازارهای جهانی باز کرده اند.
این ضعف در بسته بندی هم غالبا به توان مالی تولید کننده ها برمیگردد؛ یعنی هیچ تولید کننده ای دوست ندارد محصول اش را با بسته بندی نامرغوب در بازار عرضه کند اما الان موضوع بسته بندی یکی از هزینه های عمده تولید کننده ها است چرا که هم ماشین آلات گران قیمت نیاز دارد و هم مواد اولیه و مواد مربوط به بسته بندی بسیار بسیار در کشور ما گران است و وقتی تولید کننده می خواهد این کار را انجام بدهد کمتر از یک تیراژ قابل سفارش نیست و لذا نیاز به سرمایه بالایی دارد. دولت هم که برای تامین سرمایه در گردش این کار حمایتی نمی کند بنابراین تولید کننده می رود به دنبال اینکه کار خود را با کمترین هزینه راه بیندازد. وگرنه بسیاری از تولید کننده ها راغب به استفاده از بسته بندی های شیک و در سطح بین المللی هستند.
*با این تفاسیر نگاه مصرف کنندگان در بازارهای خارجی به صنایع غذایی ایران چگونه است؟
به دلیل ضعف در بسته بندی شاهد هستیم که بسیاری از کشورها مواد را از ایران می گیرند و در بسته بندی های خودشان ارائه می دهند که بارزترین نمونه آن محصول زعفران است. این امر باعث شده که بسیاری از محصولات ما به صورت خام و فله ای از کشور خارج شود و در واقع بازدهی مالی مورد نظر را برای تولید کننده های کشور نداشته باشد.
نظر شما