سمیه گلابگیران، بازار؛ یزد ششمین استان صنعتی کشور است که بالغ بر سه هزار و ۶۰۰ واحد دارای پروانه دارد اما همه این واحدها در شهرک های صنعتی مستقر نیستند علاوه بر این برخی صنایع مدت‌هاست وارد فاز تخصصی شده اند و نیاز است شهرک‌های صنعتی تخصصی برای آنها ایجاد شود.
از سوی دیگر ظرفیت های منطقه ویژه اقتصادی یزد، آنچنان وسیع قلمداد می شود که می تواند نقش بسزایی در توسعه اقتصادی استان ایفا کرده و توان تولیدی یزد را ارتقا ببخشد اما نیاز است که به این منطقه توجه بیشتری شود تا بتوانیم شاهد تحقق تبدیل شدن آن به هاب و یا زون دانش بنیان ها در کشور باشیم. در ادامه، گفتگوی خبرگزاری بازار با محمد دهقان بنادکی، مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان یزد درباره رویکرد شرکت شهرک های صنعتی استان یزد را می خوانید.
* درباره برنامه‌های توسعه ای شهرک صنعتی یزد توضیح دهید؟
رویکرد توسعه شهرک ها استقرار صنایع پاک و دانش بنیان همچنین ایجاد شهرک های تخصصی است و در این راستا شهرک طلا و جواهر، به عنوان یکی از مزیت های اقتصادی استان و به عنوان صنعتی پاک در دستور کار است آماده‌سازی زون دانش بنیان با توجه به سیاست‌های کشور مبنی بر توسعه اقتصاد دانش بنیان در منطقه اقتصادی ویژه یزد دستور کار قرار دارد.
ظرفیت های منطقه ویژه اقتصادی یزد، آنچنان وسیع قلمداد می شود که می تواند نقش بسزایی در توسعه اقتصادی استان ایفا کند
ما باید برای آیندگان البته به صورت اصولی و با رعایت ملاحظات زیست محیطی به فکر توسعه شهرک ها و نواحی صنعتی باشیم. در مکان یابی و تملک اراضی با موقعیت مناسب با چالش مواجه هستیم و زمین هایی که در اختیار قرار می گیرد، تقاضا محور نیستند. البته باید این را هم گفت که دستورالعمل و آئین نامه ایجاد شهرک الکترونیک و فناوری اطلاعات برای امسال برای تصویب ارائه می شود و پروژه خوشه گردشگری با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان، خوشه زیورآلات به عنوان یکی از ظرفیت های پاک استان و خوشه صنعتی نایلون و پلاستیک نیز به پروژه های توسعه خوشه ای استان اضافه خواهد شد.
* مشکلات پیش روی توسعه شهرک های صنعتی استان را بیان کنید.
تامین زمین یکی از مشکلات است. برای هر نقطه مناسبی که پیشنهاد تخصیص زمین داده می‌شود، قبلا واگذاری صورت گرفته است در حالی که زمین هایی که تخصیص می یابد مورد استقبال سرمایه گذار نیست و در این مورد دست ما بسته است چرا که باید زیرساخت را در جایی فراهم کنیم که متقاضی داشته باشد.
برخی توقع واگذاری زمین ارزان در شهرک ها را دارند اما با توجه به محدودیت منابع داخلی و تورم حاکم مجبور هستیم بهای تمام شده که پیمانکار از ما می گیرد را مطالبه کنیم که این موضوع چالش ایجاد کرده است. حمایت برای جلوگیری از حبس سرمایه و زیرساخت های گران قیمت در شهرک های صنعتی یکی دیگر از مشکلات محسوب می شود لذا باید سریعتر این منابع و زمین‌ها را از طرح های راکد پس بگیریم و در اختیار سرمایه گذاران جدید قرار دهیم.
* بسیاری از صنعتگران به ویژه سرمایه گذاران نوپا توانایی خرید زمین برای استقرار در شهرک صنعتی را ندارند، برای آنها چه برنامه ای دارید؟
با توجه به قیمت زمین در شهرک ها و نواحی صنعتی اجرای طرح کارگاه های استیجاری برای کارآفرینان دانش بنیان به صورت پایلوت در یزد را پیشنهاد می شود به این ترتیب این افراد می توانند با اندک اجاره، فرصت رشد پیدا کنند و بعد از جان گرفتن و وارد شدن به عرصه تولید و بازار از این کارگاه ها خارج شوند.
* وضعیت توسعه شهرک صنعتی یزد چگونه است؟
هشت هزار و ۸۰۰ هکتار زمین در اختیار شرکت شهرک های صنعتی یزد قرار دارد که پنج هزار و ۴۰۰ هکتار آن از بابت استقرار کارخانه ها عملیاتی و آماده شده است و بقیه نیاز به توسعه زیرساخت ها برای آینده دارد و نکته مهم، درخواست بحث تامین منابع مالی در ایجاد این زیرساخت ها است.
شرکت شهرک های صنعتی تنها یک درصد از منابع مالی دولتی و استانی برخوردار است و عمده منابع تامین مالی از منابع داخلی و حق انتفاعی است از مردم می گیرد. پس اصلا نمی توانیم روی منابع استانی و ملی حساب کنیم و یکی از دلایلی که با افزایش حق انتفاع شهرک های صنعتی مواجه هستیم این است که منابع در اختیاز نیست.
* ادعاهایی درباره صدور مجوزهای بی رویه واگذاری زمین در شهرک ها وجود دارد، نظر شما چیست؟
چهار هزار و ۵۰۰ قرارداد سرمایه گذاران در شهرک های صنعتی استان منعقد شده که یک هزار و ۷۰۰ مورد آن مربوط به دو سال گذشته است و تنها دلیل آن قیمت پایین حق انتفاع شهرک های صنعتی محسوب می شود که متناسب با تورم این سال‌ها است اما برخی از مردم به تصور اینکه زمین شهرک صنعتی کالایی برای سرمایه‌گذاری است، به این سمت روی آورده اند.
فیلتری برای سنجش توان سرمایه‌گذار متاسفانه نیست و جوازها هم قانونی صادر می شود. میزان واگذاری زمین در این سال‌ها نشان می دهد که واگذاری ها تا قبل از سال ۹۴، حدود ۳۲ هکتار بوده و ظرف پنج سال به ۶۵۰ هکتار افزایش یافته که بیشتر با هدف ارزش افزوده زمین است البته ممکن است که بخشی هم برای سرمایه گذاری مجدد باشد.
این وضعیت باعث ایجاد طرح های راکد و نیمه تمام در شهرک های صنعتی است که به حال خود رها شده اند و در سه سال اخیر اقدام جهشی برای بازپس گیری طرح های راکد انجام شده و مراحل قضایی و حقوقی را طی می کند و سیستم قضایی باید کمک کند که این پرونده هایی که به سمت آن می رویم و ثابت شده است که متقاضی اهلیت ندارد، زودتر به سرانجام برسد. این افراد به محض اقدام حقوقی دلالی و واسطه‌گری می کنند و با فروش زمین به سرمایه گذاران واقعی از خلع ید جلوگیری می کنند.
* جایگاه شهرک های صنعتی استان در کشور چگونه است؟
استان یزد رتبه اول و برتر کشور در حوزه تملک اراضی به منظور ایجاد و توسعه شهرک ها در کشور را دارد. تا سال گذشته ۶۶۰۰ هکتار از اراضی صنعتی از سوی شرکت تملک شده بود که سال ۱۴۰۰ حدود دو هزار هکتار دیگر اضافه شد و امسال در برنامه است که ۲ هزار هکتار دیگر اضافه شود این امر نشان می دهد از حالا باید برای توسعه آینده استان که یکی از جنبه های آن توسعه صنعت است، کار کنیم .
چهار هزار و ۵۰۰ قرارداد سرمایه گذاران در شهرک های صنعتی استان منعقد شده که یک هزار و ۷۰۰ مورد آن مربوط به دو سال گذشته است
یزد رتبه اول یزد را در شهرک سازی کشور دارد. در دو سه سال گذشته بیشترین حجم پروژه های عمرانی کشور را در شرکت شهرک های استان یزد داشتیم. ۵۵۰ هکتار از اراضی شرکت شهرک های صنعتی را سال گذشته از غیرقابل واگذاری به قابل واگذاری تبدیل کردیم این در حالی است که یک سوم نرمال نیروی انسانی کشور را در مقایسه با سایر استان ها در اختیار داریم و بهره وری بالای نیروی انسانی در شرکت شهرک ها با این حجم از کار بسیار بالا است.
* عمده رسالت شما حمایت از صنایع کوچک است، در این زمینه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
این واحدها به لحاظ فراوانی کسب و کارهای صنعتی در استان ، ۹۰ تا ۹۵ درصد صنایع، کوچک و متوسط هستند که تعریف کوچک ها بر مبنای شاخص اشتغال زیر ۵۰ نفر و متوسط ۵۰ تا ۱۰۰ نفر است. در استان یزد از نزدیک به سه هزار واحد صنعتی و دارای پروانه بهره برداری صنعتی توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت ۹۴ درصد صنایع کوچک و متوسط است و شش درصد از لحاظ تعداد و فروانی در زمره صنایع بزرگ و بسیار بزرگ هستند.
توانمندسازی صنایع کوچک و متوسط، نیازمند اقداماتی است و یکی از مسیرها، صادراتی شدن است. صنایع عمدتا از صنایع کوچک شکل می گیرند و در طول مسیر اگر موفق عمل کنند به صنایع بزرگ تبدیل می شوند البته از مزایای صنایع کوچک حجم سرمایه گذاری اولیه پایین تر و سرعت ورود به بازار بیشتر و نوآورتر و انعطاف پذیرتر بودن آن است. این صنایع سریعتر با شرایط بازار منطبق می شوند و ضریب اشتغالزایی ببیشتری دارند اما محدودیت ها و چالش های ذاتی از جمله مشکل تامین منابع مالی دارند.
قدرت چانه زنی این واحدها با بانک ها برای دریافت تسهیلات کمتر است و سیستم مدیرینی آنها مالکی است و قدرت به کار گیری افراد متخصص را ندارند و قدرت چانه زنی در تشکل ها پایین تر است و این چالش ها و نقطه ضعف ها می طلبد که دولت در طول مسیر سیاست گذاری وزن و اهمیت ویژه ای برای این بخش از اقتصاد در نظر بگیرد.
*وضعیت کلی نواحی صنعتی یزد را در آخر بیان کنید
در حال حاضر ۳۵ شهرک و ناحیه صنعتی و دو منطقه افتصادی در استان فعال هستند که ۲۹ شهرک و نواحی عملیاتی و شش مورد دیگر شهرک ها و نواحی محسوب می‌شود که یکی دو سال اخیر راه اندازی شده است. رسالت این شرکت تامین زیرساخت ها از یک سو و تسهیل ارائه خدمات در راستای توانمندسازی واحدهای کوچک و متوسط به عنوان تنها متولی این واحدها در مسیر بزرگ شدن این صنایع است.
نظر شما