بازار؛ گروه کشاورزی: یکی از مشکلاتی که صنعت دام و طیور کشور این روزها با آن مواجه است بحث تامین خوراک و به اصطلاح دان است. اگرچه در حال حاضر بسیاری از واحدهای پرورشی خود تبدیل مواد خام را به دان انجام می دهند اما کارشناسان می گویند استفاده از خوراک آماده ضریب تبدیل را تا حدود قابل توجهی کاهش می دهد. این در شرایطی است که تولیدکنندگان این حوزه نیز در وضعیت چندان خوبی به سر نمی برند. در راستای بررسی آنچه در این حوزه می گذرد بازار گفتگویی با «شاهین ماکویی، مدیرعامل یک شرکت تولید کننده کنستانتره، مکمل و خوراک دام و طیور» انجام داده است.
*اصلی ترین چالش ها در فرایند تولید خوراک دام و طیور چه مواردی است؟
مشکل نقدینگی به دلیل افزایش قیمت ارز از مهمترین مشکلات ما است؛ یعنی در حالی که قبلا یک کانتینر جنس را با قیمت ۳ میلیارد تومان وارد می کردیم الان به ۱۵ میلیارد تومان رسیده است بنابراین نیاز مالی ما بالا رفته است. از سوی دیگر عدم ثبات قوانین مشکل ساز است چون دائما قوانین عوض می شود.
دیگر مشکل ما در این حوزه بحث تامین کالا است، به خصوص اینکه عمده کالاهای ما به سامانه بازارگاه رفته است و بازارگاه هم الان نمی تواند سرویس های مناسب و کافی به مشتریان بدهد لذا تامین کالا از بازارگاه سخت است. علاوه بر این در ارگانهای نظارتی مثل دامپزشکی و وزارت جهاد مقررارت روز به روز سخت تر و دست پاگیرتر می شود. به عبارت بهتر جهت گیری مقررات در کشور ما به این سمت نیست که کار بخصوص در بخش تولید ساده تر شود بلکه کارها هرروز سخت تر و پیچیده تر می شود.
*با توجه به اینکه تولید خوراک آماده کاری تخصصی و کاربردی است آیا شرایط دسترسی به مواد اولیه داخلی را دارید یا وابسته به وارداتی هستید؟
به طور کلی بیش از ۸۰ درصد از مواد مصرفی برای تولید کالای ما خارجی است و مابقی در داخل است؛ به این معنا که حجم زیادی از ذرت، کنجاله سویا و جو که برای تولید خوراک استفاده می شود از خارج می آید. در مورد ریزمغذی ها و افزودنی های خوراک نیز بیش از ۹۰درصد از خارج می آید و ویتامین ها نیز همگی خارجی است.
*با این تفاسیر قیمت تمام شده محصولات شما نیز بالا می رود، پس راهکار شما برای حفظ بازار داخلی چیست؟
کار خاصی نمی توان انجام داد چون در نهایت قیمت محصولات ما نیز بالا می رود به عنوان مثال تا قبل از اردیبهشت ماه میانگین قیمت خوراک طیور حدود ۴۷۰۰ تا ۴۸۰۰ تومان بود چون ذرت و سویای دولتی استفاده می شد اما الان میانگین حدود ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان است، بنابراین ما نمی توانیم قیمت ها را پایین نگه داریم. از سوی دیگر قدرت خرید بسیاری از مرغداران از بین رفته است به طوری که گفته می شود حداقل ۴۰ درصد از مرغداری های کشور الان خالی است و تولید را کاهش داده اند؛ یعنی مرغداری که در گذشته ۶ دوره جوجه ریزی می کرد الان ۳ دوره جوجه ریزی می کند.
*از مزایای استفاده از خوراک آماده نسبت به خوراک خام اصولا به پایین آوردن ضریب تبدیل اشاره می شود. این میزان کاهش چقدر است؟
در ابتدا باید بدانید که الان تمام دنیا به سمت استفاده از خوراک آماده رفته است چون مصرف خوراک به صورت فراوری نشده یا خام اشکالات زیادی دارد؛ از جمله اینکه مثلا ضریب تبدیل در ایران بین ۱.۶ تا ۱.۸ درصد است؛ (یعنی یک کیلو و ۶۰۰ گرم دان بدهید یک کیلو گوشت بگیرید)، این در شرایطی است که پرورش دهنده خوراک خام استفاده می کند؛ یعنی مواد اولیه میکس شود و در اختیار مرغ قرار بگیرد حداقل باید انتظار ضریب تبدیل یک تا ۰.۲ بالاتر داشته باشید. پس به طور خلاصه می توان گفت ما این امکان را داریم که با توجه به نرم افزارها و آنالیزهایی که داریم نیاز مرغ را محاسبه و فرموله کنیم و این ادعا را داریم که ضریب تبدیل حداقل ۰.۱ درصد کمتر می شود.
در عین حال ریخت و پاش دان در واحدهای پرورشی بیشتر است و شرایط بهداشتی پایین تر است. اما در واحدهای صنعتی تولید خوراک دام و طیور، اولا کلیه مواد به محض ورود آزمایش می شود و مواد نامناسب بازگردانده می شود و محصول در حین تولید پایش بهداشتی می شود؛ یعنی ماهی یک بار نمونه برداری می شود و آزمایشات قارچی روی آن صورت می گیرد اما این مراحل در واحدهای پرورشی که خود دان را میکس و به دام یا طیور خود می دهند صورت نمی گیرد. از سوی دیگر خوراک تولیدی ما به صورت پلت می شود و با حرارت ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتیگراد حرارت و بخار می بیند لذا هم قابلیت هضم و جذب اش بالا می رود و هم بار میکروبی پایین می آید. اما در واحدهای پرورشی دان فقط خُردمی شود و در اختیار حیوان قرار می گیرد. به این ترتیب پایش های بهداشتی حذف می شود در عین حال فراوری هایی که در فرایند حرارت و فشار انجام می شود را نمی توانند انجام بدهند.
*با همه این مزایایی که عنوان کردید، نگاه دامدار و مرغدار به خوراک آماده چندان خوب نیست این از چه چیزی ناشی می شود؟
ما به تولیدکنندگان این حوزه حق می دهیم که نگران باشند چون تا پیش از شروع جنگ حدود ۹۵ درصد از واحدهای پرورشی دام و طیور کشور خوراک آماده مصرف می کردند. اما بعد از جنگ و ایجاد یکسری محدودیت ها، مواد اولیه سهیمه ای شد و متاسفانه بسیاری از تخلفات در این زمان رخ داد و بنا بر همین تخلفات به تدریج بسیاری از دامداری ها و مرغداری ها خود تبدیل به خوراک ساز شدند و با میکسر شروع به خوراک سازی کردند. الان نیز قطعا تخلفاتی هست اما نه به اندازه قبل آن هم به این دلیل که پایش ها و کنترل هایی که از سمت مراجع قانونی (دامپزشکی و وزارت جهاد) انجام می شود بسیار بیشتر از قبل است.
از سوی دیگر مهمترین عامل در این حوزه رقابت است؛ طبق آماری که ارائه می شود بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ کارخانه ثبت شده رسمی داریم که زیر نظر سازمان دامپزشکی کار می کنند و الان دیگر شرایط مثل سابق نیست؛ یعنی دامدار و مرغدار به تولیدکننده خوراک مراجعه می کند و اگر از محصول نتیجه نگیرد سریعا کارخانه دیگری را انتخاب می کند بنابراین چون کارخانجات با هم رقابت می کنند شرایط به گونه ای شده که اگر کار بد ارائه بدهیم بلافاصله مشتری را از دست می دهیم و مشتری ده ها حق انتخاب دارد که برود و از جای دیگری محصول تامین کند. به همین دلیل مدعی هستیم که ۹۰ تا ۹۵ درصد از واحدهای تولید خوراک آماده بسیار خوب و فنی کار می کنند، از مشاوران دانشگاهی برخوردارند و روی ماشین آلات خود سرمایه گذاری کرده اند. لذا الان رقابت برای کاهش هزینه ها و افزایش کیفیت است.
نظر شما