به گزارش بازار، مهدی صالح‌دوست، کارشناس مرکز شماره گذاری کالا و خدمات ایران نوشت: کلید شناسایی یا شماره جهانی قلم تجاری GITEN-Global Trade Item Number شماره‌ای است که برای شناسایی منحصربه‌فرد و یکتای اقلام تجاری در سراسر جهان استفاده می‌شود. قلم تجاری می‌تواند هر نوع محصول یا خدمت را شامل شود و در هر نقطه از هر زنجیره تأمین برای دادوستد بین طرف‌های تجاری؛ قیمت‌گذاری، سفارش یا صورت‌حساب مورد استفاده قرار گیرد. به‌طورکلی مدیریت هر کالا یا خدمت قابل دادوستد در زنجیره تامین در چرخه تولید و تجارت نیاز به تخصیص کلید شناسایی دارد و زمانیکه ویژگی¬های اولیه کمی و کیفی آنها (مانند وزن، طول، نوع بسته¬بندی و غیره) دستخوش تغییر گردد، نیاز به تخصیص کلید شناسایی جدید نیز وجود خواهد داشت. این امر امروزه از طریق استانداردهای سازمان جهانی GS۱ با سهولت قابل انجام است.
براساس استانداردهای این سازمان جهانی، از مهمترین ویژگی¬های کلید شناسایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• جهانی بودن: تخصیص کد واحد براساس استاندارد جهانی که در سراسر جهان قابل استفاده است؛
• منحصربه‌فرد بودن: یکتا بودن کلیدهای شناسایی براساس ساختار استاندارد و قوانین تخصیص آنها؛
• چندبخشی بودن: کاربرد کدهای شناسایی یکتا در تمام بخش¬های تولیدی و تجاری؛
• سلسله‌مراتب بسته‌بندی: طبقه‌بندی مختلف در GITEN (از سطح ۸ تا ۱۴) برحسب نوع بهره‌برداری و کاربرد؛
• یکپارچگی داده: لحاظ کردن رقم کنترل در ساختار کلیدهای شناسایی برای پشتیبانی از یکپارچگی داده‌های مورد استفاده.
باید توجه داشت که کاربرد اصلی سیستم کلیدشناسایی، ردگیری و پیگیری اقلام مختلف در سطوح زنجیره تامین است. در این ارتباط، در مجموع ساختارهای GTIN-۸، GTIN-۱۲، GTIN-۱۳ و GTIN-۱۴ حسب ماهیت اقلام و قلمرو کاربرد آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکات کلیدی:
۱- تشریح ساختار کدینگ کلید شناسایی. کلید شناسایی از سه بخش پیش‌شماره شرکتی، شماره مرجع کالا و رقم کنترل تشکیل شده است. پیش‌شماره شرکتی معمولاً بین ۶ تا ۱۰ رقم، بسته به نیاز شرکت متقاضی است که از طریق دفتر جهانی GS۱ به هر عضو این سازمان تخصیص داده می‌شود. شماره مرجع کالا (Item Reference) معمولاً از یک تا شش رقم تشکیل‌شده است. رقم کنترل (Check Digit) آخرین رقم (سمت راست) کلید شناسایی است. این عدد از طریق همه ارقام دیگر محاسبه می‌شود و به‌منظور اطمینان از صحت بارکد به‌کار می‌رود.
۲- نحوه شناسایی قلم تجاری اندازه ثابت. اقلام تجاری اندازه ثابت، آن دسته از اقلامی هستند که همیشه در یک قالب و ترکیب تولید می‌شوند (مثلا نوع، سایز، وزن، محتوا، طرح). در این اقلام، یک شماره به‌صورت روشن و بی‌ابهام قلم را شناسایی می‌کند. هر قلم تولیدی و تجاری که به هر نحو با قلم دیگر تفاوت داشته باشد، یک شماره GTIN مجزا دریافت می‌کند. یکی از پرکاربردترین بخش‌ها در این ارتباط، اقلام مصرفی خرده‌فروشی عمومی هستند که در نقطه فروش و در تعداد بسیار زیاد اسکن می‌شوند. هر قلم تجاری مصرفی خرده‌فروشی عمومی باید یک بارکد از خانواده نمادهای EAN/UPC و در وضعیت محدود یک نماد از خانواده دیتا بار GS۱ داشته باشد؛ بنابراین، هر قلم تجاری مصرفی عمومی تنها با GTIN-۸، GTIN-۱۲ یا GTIN-۱۳ شناسه‌گذاری می‌شود.
۳- نحوه شناسایی اقلام دارای فضای محدود برای درج شناسه و درج شناسه بسته. در مواردی که فضای کافی برای درج نمادهای GTIN-۱۳ و GTIN-۱۴ روی قلم و یا بسته‌بندی وجود نداشته باشد، از نماد GTIN-۸ استفاده می‌شود. علاوه بر این، کد GTIN-۱۴ مربوط به بسته‌بندی کالایی است و برای بسته‌ها صادر می‌شود و در آن چند عدد از یک کالای یکسان قرار می‌گیرد. درواقع برای هر محصول می‌توان ۹ کد GTIN-۱۴ برای بسته‌بندی‌ها با تعداد متفاوت از یک محصول یکسان صادر کرد. کد GTIN-۱۴ همان‌گونه که مشخص است از ۱۴ رقم تشکیل‌شده که ۱۲ رقم وسط آن بر اساس کد کشور و کد عضویت شرکت و سریال شرکتی محصول شکل‌گرفته است و در ابتدای آن‌یک رقم شاخص و در انتهای آن یک رقم کنترلی قرار دارد. کد GTIN-۱۴ سبب مدیریت صحیح انبارها و دارایی‌ها و همچنین ایجاد نظم در بارکددهی محصولات می‌شود.
۴- رشته داده‌های کلید شناسایی. همان‌گونه که بیان شد شماره کلید شناسایی بسته به شرایط از ۸، ۱۲، ۱۳ یا ۱۴ رقم تشکیل می‌شود. اگر بخواهیم همیشه این ارقام را به‌عنوان رشته داده اعداد به انضمام رقم کنترل نهایی درنظر بگیریم، لازم است با استفاده از پیش‌شماره GS۱، پیش‌شماره GS۱-۸ یا پیش‌شماره شرکتی GS۱ ساخته می‌شوند و به این ترتیب کلید شناسایی ایجادشده به‌صورت یکتا در می‌آید. تأییدیه این شناسه‌ها زمانیکه به‌صورت خودکار توسط اسکنر قرائت می‌شود، ما را از صحت ساختار اعداد مطمئن می‌کنند.
۵- تخصیص کلیدشناسایی به اقلام دارای نشان تجاری و مسئولیت آن. مالک نشان تجاری (برند)، سازمان یا شخصی (تولیدکننده یا تأمین‌کننده، واردکننده یا عمده‌فروش و خرده‌فروش) است که مشخصات کالای تجاری را بدون توجه به مکان تولید و سازنده آن تعیین می¬کند. این سازمان یا شخص مسئول تخصیص شماره جهانی قلم تجاری (GTIN) است. با پیوستن یک سازمان به عضویت GS۱، مالک نشان تجاری یک پیش‌شماره شرکتی GS۱ دریافت می¬کند که برای استفاده انحصاری آن شرکت تعیین‌شده است. امکان فروختن یا واگذاری پیش‌شماره شرکتی GS۱ به شرکت‌های دیگر وجود ندارد. مالک نشان تجاری، سازمان یا شخص تعیین‌کننده و مسئول خصوصیات قلم تجاری است.
باید توجه داشت که در ارتباط با مسئولیت توصیف‌شده در بند قبل، استثنائاتی وجود دارد که از مهمترین آن می‌توان به اقلام فاقد نشان تجاری، اقلام عمومی (بدون برچسب اختصاصی) و اقلام خاص مشتری (اقلام تولیدی براساس سفارش مشتری) اشاره کرد. در برخی از موارد نیز امکان استفاده از کلید شناسایی موقت و شماره¬های داخلی در سطح خرده فروشی پیش از تخصیص کلید شناسایی اصلی به اقلام وجود دارد.
کلام پایانی آنکه کلید شناسایی امروزه به یکی از الزامات مهم برای پیگیری، ردیابی و حتی سیاست‌گذاری در حوزه مدیریت زنجیره تامین کالاها و خدمات تبدیل شده است. صرف نظر از استثنائات، در سایر موارد استفاده از ساختارهای چهارگانه کلید شناسایی GTIN زیرساخت اولیه مورد نیاز برای مدیریت زنجیره تامین در تمامی سازمان‌ها، بنگاه‌ها و موسسات مختلف تلقی می‌شود. مرکز شماره‌گذاری کالا و خدمات ایران به‌عنوان نماینده انحصاری سازمان جهانی GS۱ در کشور بهترین فرصت و امکان برای بهره‌برداری از این ظرفیت قابل توجه در کشور به‌شمار می‌رود.
نظر شما