توحید ورستان؛ بازار: پیامدهای منفی اپیدمی کرونا، اهمیت انبارهای ذخیره‌سازی نفت را به‌ویژه در دوره‌ای که با شروع و تشدید بحران کاهش تقاضا برای نفت خام بود، برجسته کرد.
ریزش تقاضا و مازاد عرضه باعث شد که مقادیر زیادی نفت خام ذخیره شود و همچنین بسیاری از شرکت‌ها به دنبال فضای ذخیره سازی در سراسر جهان باشند. کشورهای عربی دارای مناطقی برای ذخیره سازی تجاری نفت است که مهمترین آنها در امارات متحده عربی واقع شده است، همچنین عمان در حال پیگیری عملیات رسمی ذخیره سازی نفت در «راس مرکز» است که این کشور عربی آن را بزرگترین ایستگاه در خاورمیانه توصیف می‌کند. ذخیره سازی تجاری به این معنی است که شرکت‌های صاحب مخازن، آن را به طرفی که نیاز به ذخیره نفت یا فرآورده‌های نفتی دارد اجاره می‌دهند و با مخازن متعلق به شرکت‌های نفتی ملی در عربستان سعودی، امارات و دیگران متفاوت است.
ذخیره سازی نفت در فجیره
امارت فجیره در امارات متحده عربی یکی از بزرگترین مراکز ذخیره و صادرات نفت و خدمات لجستیکی و مشهورترین در جهان عرب است و به دلیل موقعیت استراتژیک خود در خلیج عمان و اقیانوس هند جایگاه متمایزی دارد.
بندر چندمنظوره امارت فجیره تنها در فاصله ۷۰ مایلی دریایی از تنگه هرمز قرار دارد که امکان اتصال بازارهای کشورهای عربی خلیج فارس، شبه قاره هند، خاورمیانه و اروپا را فراهم می‌کند و تنها بندر امارات به اقیانوس هند است. همچنین فجیره در جایگاه سوم ذخیره سازی نفت و مشتقات آن در جهان قرار دارد و پس از سنگاپور دومین بندر بزرگ جهانی برای سوخت رسانی به کشتی‌هاست.
بندر فجیره شامل اولین اسکله برای ابر نفتکش‌هاست که عمیق‌ترین اسکله در جهان به حساب می‌آید و هزینه‌ای بالغ بر ۶۵۰ میلیون درهم (۱۷۶.۹۷ دلار) دارد. بندر فجیره در سال ۱۹۹۴ ذخیره سازی نفت را با ظرفیت تخمینی ۵۵۰۰۰۰ مترمکعب آغاز کرد و امروزه این رقم به ۱۰ میلیون متر مکعب معادل ۶۴ میلیون بشکه رسیده است.
شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) با همکاری SK Engineering و Construction مستقر در کره جنوبی، قرار است بزرگترین پروژه ذخیره سازی زیرزمینی نفت جهان را در امارت فجیره به ارزش ۴.۴ میلیارد درهم (۱.۲ میلیارد دلار) بسازد.
این پروژه همچنین برنامه ریزی شده است تا ۴۲ میلیون بشکه دیگر (۶.۷۲ میلیون متر مکعب) ظرفیت ذخیره‌سازی در فجیره را تا سال ۲۰۲۲ اضافه کند. این شرکت کره‌ای ۳ مخزن ذخیره سازی زیرزمینی، هر یک با ظرفیت ذخیره سازی ۱۴ میلیون بشکه خواهد ساخت. شایان ذکر است که کار بر روی تاسیسات ذخیره سازی زیرزمینی نفت فجیره در سال ۲۰۱۸ آغاز شد و کار فاز اول این پروژه که شامل ساخت تونل تردد بود به پایان رسید، در حالی که ADNOC در سال ۲۰۱۹ با شرکت کره‌ای قرارداد امضا کرد.
دورخیز مسقط
ایستگاه ذخیره سازی نفت راس مرکز در سلطان نشین عمان و در منطقه ویژه اقتصادی شهر دقم در استان الوسطا واقع شده است و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کند. هدف این است که عمان به بزرگترین منطقه ذخیره سازی نفت خارج از تنگه هرمز تبدیل شود.
سلطان نشین عمان به دنبال تبدیل ایستگاه راس مرکز به بزرگترین پارک ذخیره سازی نفت در خاورمیانه است که پیش بینی می‌شود با تکمیل این پروژه، این ایستگاه قادر به ذخیره ۲۰۰ میلیون بشکه نفت خام باشد. آنچه ایستگاه راس مرکز را متمایز می‌کند موقعیت استراتژیک آن در دریای عرب مشرف به اقیانوس هند و نزدیکی آن به بازارهای نوظهور است، زیرا این ایستگاه به عنوان رابطی به بازارهای جنوب آسیا، خاور دور و آفریقا عمل می‌کند.
فاز اول پروژه ایستگاه راس مرکز شامل دریافت نفت از طریق دریا از طریق کشتی‌های مملو از نفت، از طریق خطوط لوله به طول ۷ کیلومتر در دریا و ۳.۵ کیلومتر در خشکی است و مساحت پروژه فعلی حدود ۱۰ کیلومتر مربع از کل مساحت است.
مخازن غول پیکر پروژه راس مرکز در ارتفاع ۱۱۰ متری از سطح دریا واقع شده‌اند که باعث می‌شود نفت به راحتی به کشتی‌ها در دریا سرازیر شود و بر خلاف نفتی که ایستگاه از کشتی‌ها دریافت می‌کند، نیازی به پمپ برای رانش نخواهد داشت. سلطان نشین عمان در حال بررسی ارتباط ایستگاه راس مرکز با میادین نفتی در مرکز سلطنت عمان با هدف تامین نفت خام مورد نیاز آن و ایجاد سایت جایگزین صادرات نفت است.
در واقع، مسقط در حال آمادگی برای تبدیل شدن به یکی از مراکز اصلی ذخیره سازی استراتژیک و تجاری نفت در جهان است تا به اهداف چشم انداز آینده اقتصاد عمان در راستای تنوع بخشیدن به منابع درآمد ملی دست یابد. عمان قصد دارد پروژه پایانه «راس مرکز» را برای ذخیره نفت خام در خارج از تنگه هرمز در سال ۲۰۲۲ راه اندازی کند، چون به دنبال تلاش برای جذب شرکت‌های نفتی بین المللی به سرزمین خود است.
مخزن نفت خام راس مرکز می‌تواند جایگزینی برای بازرگانان و صادرکنندگان انرژی باشد که می‌خواهند از تنگه هرمز دوری کنند، به ویژه با حوادثی که در خلیج فارس بوده و اهمیت این پروژه را برای سلطان‌نشین عمان و کل جهان افزایش می دهد.
عمان با فرمان پادشاه خود در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۱۶، نخستین گام‌های توسعه ایستگاه راس مرکز را برداشت که در آن مقرر شد منطقه راس مرکز در منطقه ویژه اقتصادی دقم قرار گیرد و مکان و مرزهای منطقه اقتصادی اصلاح شود
سلطان نشین عمان با فرمان پادشاه خود در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۱۶، نخستین گام‌های توسعه ایستگاه راس مرکز را برداشت که در آن مقرر شد منطقه راس مرکز در منطقه ویژه اقتصادی دقم قرار گیرد و مکان و مرزهای منطقه اقتصادی اصلاح شود. سازمان منطقه ویژه اقتصادی دقم به شرکت نفتکش عمان «OTCO» حق استفاده از زمین برای ساخت ایستگاه ذخیره سازی نفت در «راس مرکز» را اعطا کرد. این شرکت نفت عمان؛ بازوی سرمایه گذاری دولت در بخش نفت و گاز است.
راس مرکز در حدود ۷۰ کیلومتری و در نقطه باریکی در دهانه خلیج فارس که در سال‌های اخیر شاهد فوران‌های گازهای متعدد بوده، واقع شده است. بر اساس توافق در ایجاد این ایستگاه، ظرفیت ذخیره‌سازی در فاز نخست آن حدود ۲۶ میلیون بشکه است و در مدت ۱۰ سال از تاریخ عقد قرارداد اجرایی می‌شود. البته شرکت متناسب با رشد تقاضا ظرفیت خود را افزایش می‌دهد. همچنین پیش‌بینی می‌شود کل سرمایه‌گذاری در فاز اول به یک میلیارد و ۷۵۶ میلیون دلار برسد که از این رقم، ۸۱۵ میلیون دلار هزینه مخازن نفتی و ۹۴۱ میلیون دلار هزینه تاسیسات دریایی و زیرساختی است.
مشخصات
فاز نخست پروژه شامل ساخت ۸ مخزن با ظرفیت تخمینی ۶۵۰۰۰۰ بشکه برای هر مخزن، مجموعا ۲۰۰ میلیون بشکه و ساخت سکوهای شناور برای واردات و صادرات نفت است. خطوط لوله زیر دریا به طول ۷ کیلومتر و ۳.۵ کیلومتر بر فراز خشکی برای دریافت و صادرات نفت استفاده می‌شود.
بر اساس اظهارات مدیرعامل شرکت در حال توسعه، آرد وان هوف، در جولای۲۰۲۱، برنامه آینده شامل فرصت‌هایی برای اتصال راس مرکز به میادین نفتی عمان است. هوف همچنین گفته است که ما مطالعه اتصال راس مرکز به میادین نفتی عمان را آغاز کرده‌ایم و در حال تهیه ۳ مسیر هستیم تا امکان آن را ببینیم. این در حالی است که هدف ما تامین نفت خام مورد نیاز پالایشگاه نفت دقم و ایجاد مکان‌های جایگزین برای صادرات نفت خام است.»
همچنین یحیی بن سعید الجابری، رئیس هیئت مدیره سازمان منطقه ویژه اقتصادی دقم در ژوئیه سال گذشته گفت که این پروژه امکان ذخیره سازی انواع نفت خام در خارج از تنگه هرمز را فراهم می‌کند. وی خاطرنشان کرد که این ایستگاه موقعیت ممتازی در دریای عرب مشرف به اقیانوس هند و نزدیک خطوط کشتیرانی بین‌المللی را ایجاد می‌کند.
در ژانویه۲۰۲۱، Drydocks World، ارائه دهنده پیشرو جهانی خدمات دریایی، نفت و گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر، از تکمیل دو شناور برای پروژه ذخیره سازی نفت خام راس مرکز مشتریان خود Bluewater Energy Services BV و China Petroleum Pipeline Engineering Co خبر داد. شناورها با حداکثر ظرفیت انتقال ۲×۸۰۰۰ مترمکعب در ساعت در ایستگاه راس مرکز لنگر انداخته می‌شوند. با اتصال به منیفولد انتهایی خط لوله که توسط Drydocks World نیز تولید شده است، فشار نامی ۴۸ بار خواهد بود.
خدمات پروژه در سطح جهانی
بنابراین کارشناسان حوزه انرژی، راس مرکز را به عنوان یکی از انبارهای مهم نه تنها برای عمان، بلکه به طور کلی برای کشورهای خلیج فارس می‌دانند. ایستگاه ذخیره سازی یکی از مناطقی است که کشورهای خلیج فارس با هماهنگی عمان می‌خواستند خروجی صادرات نفت از طریق دریای عرب و به دور از تنگه هرمز باشد. این ایده ابتدا در دهه ۱۹۹۰ و با ایجاد یک ذخیره‌سازی نفت با ظرفیت دویست میلیون بشکه آغاز شد تا در صورت بروز هر بحرانی در منطقه، مشکلی در صادرات نفت به جهان برای کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد نشود.
در حال حاضر تخمین زده می‌شود که حدود ۴۲ درصد از تجارت نفت جهان از طریق تنگه هرمز انجام و پیش‌بینی می‌شود این درصد در بیست سال آینده به ۵۰ درصد افزایش یابد
کشورهای خلیج فارس بار دیگر برای حمایت از سلطان نشین در گسترش این پروژه بازگشتند، چون خارج از منطقه خلیج فارس و خارج از درگیری‌های جاری است و در هر تنش آینده بیمه بزرگی برای آنها فراهم می‌کند و در واقع این امر در آینده تضمینی برای ذخایر نفتی آنها خواهد بود.
در حال حاضر تخمین زده می‌شود که حدود ۴۲ درصد از تجارت نفت جهان از طریق تنگه هرمز انجام و پیش‌بینی می‌شود این درصد در بیست سال آینده به ۵۰ درصد افزایش یابد.
که ایستگاه ذخیره سازی در راس مرکز تاثیر مثبتی در این روند دارد چون از موقعیت استراتژیک در خطوط کشتیرانی جهانی برخوردار است.
این ترمینال علاوه بر صادرات آن از منا الفهال، نقش حیاتی در روند صادرات نفت عمان به خارج از کشور ایفا خواهد کرد، زیرا افزایش ظرفیت ذخیره سازی نفت خام در راس مرکز بر روند تجارت نفت عمان تأثیر مثبت در سطح جهان خواهد داشت. این ایستگاه در راس مرکز خدمات و الزامات ذخیره سازی استراتژیک و تجاری و ترکیب نفت را برای مشتریان مختلف و شرکت‌های بین المللی فعال در این زمینه فراهم می‌کند.
همانطور که برنامه‌ریزی شده است، ایستگاه ذخیره سازی در راس مرکز بزرگترین ایستگاه ذخیره سازی نفت خام در خاورمیانه و یک مرکز مهم در تجارت جهانی نفت خواهد بود و اندازه استراتژیک و موقعیت مکانی این ایستگاه فرصتی برای برجسته کردن آن به عنوان یکی از مهمترین ایستگاه‌های نفت خام مانند سنگاپور در آسیا و روتردام در اروپا باشد.
در واقع این مخازن در اختیار تولیدکنندگان و معامله گران نفت قرار خواهد گرفت و برای ذخیره‌سازی و یا به عنوان یک توقفگاه موقت در طول مسیر برای رسیدن به مصرف کنندگان نهایی و کسانی که می‌خواهند از انتقال نفت خود از طریق تنگه هرمز استفاده نکنند، ارائه می‌شود.
نظر شما