بازار؛ گروه ایران: بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی حاشیه های زیادی را به همراه خود آورد که یکی از مهمترین این حاشیه ها تورم بی سابقه ای که در خرداد و تیرماه شاهد آن بودیم. برخی براین باور هستند این تورم احتمال اینکه اقتصاد را فلج کند نیز دیده می شود در همین باره خبرنگار «بازار» با «کمیل طیبی» تحلیلگر اقتصادی و استاد دانشگاه به گفتگو پرداخته است:
*اخیرا مرکز آمار تورم تیر ماه را اعلام کرد که بالاتر از ۴۰ درصد آمار داده است که ظاهرا بیشتر این تورم بر روی اقلام خوراکی دیده می شود. تحلیل شما در این خصوص چیست؟
متاسفانه این موضوع جای نگرانی دارد به دلیل اینکه با این تورم یک نوع پایداری در رشد ایجاد شده با توجه به اینکه سابقه تورم، انباشت تورم، رکود در بخش تولید و صنعت حاکم است و نتوانسته سمت عرضه را بواسطه افزایش هزینه های تولید تامین کند.
درست است که می گویند رشد پایه پولی درصد کمی کاهش یافته است اما منبع تامین کسری بودجه متفاوت شده که از طریق افزایش مالیات هاست و دولت خیلی جدی دنبال این موضوع است. نکته دیگر اینکه، مالیات در شرایط رکود به مصرف کننده، تولیدکننده و فعال اقتصادی تحمیل می شود علاوه بر اینکه مالیات مستقیم است. مالیات غیرمستقیم و منفی تورم را ایجاد می کند. بنابراین، می توان گفت تورم تیرماه براساس شکل گیری تورم هایی که در سه ماه اول امسال بوجود آمد. در خرداد ماه افزایش نسبت به اردیبهشت و فروردین داشتیم و حتی تورم نقطه ای هم افزایش یافت لذا انتظار می رود تورمی که در فصل بهار ایجاد شده به تیرماه منتقل شده است. تورم افزایش یافته در تیرماه بار انتظاری هم داشته است. بواسطه اینکه برجام به جایی نرسید، توافقاتی شکل نگرفت، تحریم ها همچنان باقی است و مشکل تحریم هم به سمت عرضه اقتصاد لطمه می زند به دلیل اینکه جلو ارزاوری را می گیرد و همچنین تحریک کننده تقاضاست و جامعه را دچار التهاب می کند که در آینده ممکن است اوضاع بدتر شود. عوامل اقتصادی و عوامل غیراقتصادی اثرگذار برروی تورم که بستر تورم ما را به صورت ساختاری دچار مشکل کرده و ابزار مورد نیاز را برای کنترل نیاز داریم.
اگر تحریم از روی جریان مالی و انتقال سرمایه برداشته شود مشاهده انضباط مالی در بودجه خواهیم بود. اگر انضباط مالی در بودجه ایجاد شود؛ نظام مالیاتی که در حال حاضر یک نظام مالیاتی ناسالم را داریم تا حدودی اصلاح می شود
*دولت در این راستا باید چه اقداماتی را انجام بدهد؟
حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز در این امر دخیل بود به دلیل اینکه، قیمت واردات را بصورت رسمی افزایش داد و قدری با توجه به ارز جدید روی جریان واردات اثرگذار بود که نتوانست با کاهش واردات جوابگوی تقاضا باشد. این را در لوازم خانگی و یکسری اقلامی که بصورت کالای نهایی وارد می شد دچار اختلال کرد و منجر به افزایش قیمت شد. بحث کنترل تورم یک بحث کلان است که وقتی افزایش قیمت ها را می گوییم بطور مداوم در حال افزایش است و مثل خیلی از کشورهای دیگر مسئول کنترل تورم که برای آن باید هدف گذاری صورت بگیرد. لذا از دولت انتظار داریم که برروی کنترل تورم هدف گذاری کند در همین راستا اصلاح ساختاری در بودجه ایجاد کند.
احیای برجام می تواند کمک به روند بهبود اقتصاد داشته باشد. اگر تحریم از روی جریان مالی و انتقال سرمایه برداشته شود مشاهده انضباط مالی در بودجه خواهیم بود. اگر انضباط مالی در بودجه ایجاد شود؛ نظام مالیاتی که در حال حاضر یک نظام مالیاتی ناسالم را داریم تا حدودی اصلاح می شود. همچنین اصلاح نظام بانکی از اهمیت بسزایی برخوردار است و اینکه سیاست های پولی دولت باید با سیاست های بانکی هماهنگ باشد. اگر بانک ها بصورت هماهنگ شده اقدام به ارائه تسهیلات کنند که سیاست بانک مرکزی انقباضی است. فلذا سیستم بانکی نباید به صورت انبساطی عمل کند و تسهیلات را افزایش دهد تا تقاضای اضافه ایجاد شود. تورم وقتی ایجاد می شود که تقاضاهای اضافه شکل می گیرد و هم به صورت انتظارات و هم بصورت واقعی است.
این جراحی اقتصادی نبود بلکه دولت بیشتر دنبال تامین منابع مالی خود بود تا اینکه جراحی اقتصادی را انجام بدهد که در این راستا ملزوماتی هم نیاز است
*دولت براین باور است که با افزایش یارانه و حذف ارز دولتی دست به یک جراحی اقتصادی بزرگ زده است ولی شاهد افزایش تورم در خرداد و تیرماه بودیم ارزیابی شما در این باره چیست؟
موضوعی که دولت مطرح کرده بعنوان جراحی اقتصادی باید گفت جراحی اقتصادی نبوده است. جراحی اقتصادی این است که شفاف سازی در فعالیت های اقتصادی دولت، اصلاح نظام قیمتی انجام شود که معمولاً به آزادسازی قیمت آن هم بصورت تدریجی است. مشخص نیست منابعی که آزاد شد در کجا مورد استفاده قرار می گیرد. این جراحی اقتصادی نبود بلکه دولت بیشتر دنبال تامین منابع مالی خود بود تا اینکه جراحی اقتصادی را انجام بدهد که در این راستا ملزوماتی هم نیاز است. وقتی جراحی اقتصادی انجام می شود امکان اینکه بتوان از فرصت های جدید استفاده کرد بوجود می آید.
*بنظر شما تعریف دقیق جراحی اقتصادی چیست؟
جراحی اقتصادی؛ مشوق های تضمین کننده برای سرمایه گذاران و کارآفرینان بوجود بیاید. همچنین زمینه مناسب و مطلوب را برای تاجران و بازرگانان ایجاد کند که دست به صادرات و واردات بزنند. جراحی اقتصادی به این معنا است که تامین مالی برای بنگاه های کوچک و متوسط که دچار مشکل هستند انجام شود و زمینه برای فعالیت آنها فراهم شود. مسائل مختلف دیگری نیز به دنبال جراحی اقتصادی است. جراحی اقتصادی یعنی اصول اقتصادی حاکم شود نه اینکه دخالت دولت روز به روز بیشتر شود. وقتی صحبت از جراحی اقتصادی کنیم و به سمت جیره بندی برویم معنای جراحی را نمی دهد.
*با توجه به افزایش تورم در تیر و خردادماه و اینکه دولت پیاده سازی کالابرگ را در دستور کار خود دارد آیا تاثیری در کاهش تورم خواهد داشت؟
دولت ها هدف های حمایتی از جامعه دارند و اینکه کالابرگ ایجاد کنند و توزیع عادلانه داشته باشند به لحاظ ماهیت کار این چنین تفسیر می شود؛ اگرچه در اقتصاد معتقد هستیم که باید بازار این را تامین کند و شرایط را ایجاد کند و دخالت دولت باید کمتر باشد اما این در شرایط بحرانی که قرار داریم و دولت می خواهد این نقش را ایفا کند باید کارکرد و سازوکار کالابرگ از زمانی که تامین کالاها و منابع مالی می شود، توزیع به موقع انجام شود و در آن صورت است که اهمیت می یابد.
در حال حاضر مشکلاتی در یارانه ها و توزیع آن داریم که به دلیل مشکلات ساختاری و توزیع، آن طور که باید و شاید عادلانه نیست و صدای شهروندان را درآورده است.
نظر شما