تب بازار بورس و هشدار به تازه واردها

حسین جلیلی- این روزها، که تب بازار بورس در جامعه فراگیر شده است، پیام‌های متعددی دریافت می‌کنیم از کسانی که دنبال خرید سهم‌هایی هستند که در یک ماه، سرمایه خود را ۱۰ برابر کنند.

نمی خواهیم به این سوال جواب دهیم که شاخص تا کجا پیش می‌رود، چون زور نقدینگی آنقدر بالاست که حتی فرصت اصلاح کوچک را نیز به شاخص نمی‌دهد و پیشبینی روند در این حالت به شدت دشواراست.

اینکه سرمایه‌گذاری در بازار بورس، در مقایسه با بازارهای طلا و ارز برای کلان اقتصاد کشور مناسب است، جای بحثی ندارد. اما نگرانی از این حیث است که انتظارات جا افتاده برای سرمایه گذاران تازه وارد که هیچ گونه سواد مالی و اقتصادی ندارند و صرفا فشردن دکمه خرید و فروش را به معنی تحلیلگری دربازار می‌دانند، نگران کننده است.

هر چند به نظر می‌رسد با ورود این حجم از نقدینگی توسط مردمی که عمدتا بدون توجه به عوامل بنیادین و صرفا بر اساس هیجان ترید می‌کنند، همچنان شاهد رشد شاخص در ماه‌های آتی باشیم اما نکته حائز اهمیت این است، که امکان رشد پرشتاب شاخص برای بلندمدت مقدور نیست و در بلندمدت قطعا شاخص‌های کلان اقتصاد همگرا خواهند شد، این همگرایی می‌تواند با جهش نرخ ارز و قیمت مسکن اتفاق بیفتد و یا با ریزش شاخص بورس.

افرادی که با دورنمای رشد چند برابری سرمایه خود وارد بازار بورس می‌شوند، در صورتی که شاخص برای مدت کوتاه استراحت کند، مضطرب شده و اقدام به خروج نقدینگی از این بازار خواهند کرد، این می‌تواند نقطه شروع سقوط شاخص بورس و التهاب مجدد در سایر بازارها شود.

درحالی که فعالین بورسی که حداقل سابقه و دانشی دارند، انتظارات نامعقول از بازار سرمایه ندارند و می‌دانند اقتضای سرمایه گذاری در بازار سرمایه مبتنی بر پذیرش ریسک است.

اصولا میزان بازدهی در هر سرمایه گذاری باید متناسب با ریسک، میزان تلاش انجام گرفته و آموزش و خلاقیت باشد، در شرایطی که تولید در اقتصاد کشور با داشتن موانع و مشکلات متعدد، بازدهی بسیار کمتری از بازار بورس دارد،حمایت سیاست گذار از رشد شتابان بازار بورس باعث خواهد شد هیچ فعال اقتصادی سمت تولید نرود و به امید کسب سودهای نامتعارف از بازار سرمایه، وارد این بازار شود.

به نظر می‌رسد روند حمایت از یک بازار یا سرکوب بازار در اقتصاد ایران هیچ وقت بر مسیر اعتدال نبوده و همین سیاست‌های مبتنی بر افراط و تفریط باعث شده است. این نگاه در آحاد اقتصادی جامعه شکل بگیرد که چرخه ثروتمند شدن در اقتصاد ایران به جای اینکه به صورت «آموزش،خلاقیت، کار و ثروت» باشد، بیشتر به صورت «ثروت،ریسک، ثروت» است.