بازار؛ گروه استان ها: کشورمان از دیرباز به نام سرزمین فرش‌های افسانه‌ای و زیبا شهرت جهانی داشته و در این میان در آذربایجان غربی، فرش‌های با کیفیت بالایی تولید شده و سپس به بازار جهانی عرضه می‌شود به طوری که فرش های استان به دلیل برخورداری از ظرافت و کیفیت بالا توانسته است مشتریان زیادی را از کشورهای خارجی به سوی خود جذب کند.
کارشناسان صنعت فرش معتقدند پایین بودن توان مالی برای تامین مواد اولیه و نبود حمایت از فرشبافان، نبود دستگاه چاپگر شناسنامه برای فرش های تولیدی استان، بالا بودن تعرفه های گمرکی صادرات فرش از مشکلات پیش روی فرشبافان آذربایجان غربی است
طبق گفته مسئولان ، در اغلب شهرستان های استان به ویژه ارومیه، خوی، تکاب، میاندوآب، بوکان، شاهین‌دژ و مهاباد صنعت فرشبافی به طور گسترده رواج دارد که در این میان طرح های ریز ماهی خوی و افشار تکاب از شهرت جهانی برخوردار می باشند.
سالانه بیش از ۴۲۴ هزار متر مربع فرش در این استان توسط بیش از ۱۲۵هزار قالی باف تولید می شود که طبق گفته معاون بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان از مجموع ۵۶۰ میلیون دلار صادرات کل کشور در صنعت فرش بافی ۳۲ میلیون دلار آن به این استان اختصاص دارد و اغلب این صادرات به کشورهای اروپایی، آمریکایی، عربی و حاشیه خلیج فارس بوده است.
کارشناسان صنعت فرش معتقدند پایین بودن توان مالی برای تامین مواد اولیه و نبود حمایت از فرشبافان، نبود دستگاه چاپگر شناسنامه برای فرش های تولیدی استان، بالا بودن تعرفه های گمرکی صادرات فرش از مشکلات پیش روی فرشبافان آذربایجان غربی است.
از این رو نبود نظام حمایتی جامع و مناسب برای بافندگان فرش، کمبود نقدینگی، نظام ناکارآمد و سنتی تولید، موجب شده بود تا صنعت فرش آذربایجان غربی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کند که رفع آنها نیازمند برنامه ریزی اصولی و توجه ویژه مسئولان ذیربط است.
فرش آذربایجان غربی به نام سایر استانها صادر می شود
در این میان صدور فرش های تولیدی آذربایجان غربی به نام سایر برندها از جمله تبریز یکی از مهمترین موضوعاتی است که سالهاست فرشبافان استان را رنج می دهد،این مشکلات در حالی است که سالهای گذشته دو طرح ریز ماهی به نام خوی و افشار به نام تکاب ثبت ملی و فرش ریزماهی خوی حتی ثبت جهانی نیز شد و توانست مسکن کوتاهی برای مشکل صادرات فرش آذربایجان غربی باشد اما هنوز گره اصلی مشکلات صنعت فرش در استان بسته باقی مانده است.
نه تنها در داخل کشور حاصل دسترنج هنرمندان فرش این استان به جیب تجار سایر استانها می رود بلکه بخش زیادی از سود این صنعت در آذربایجان غربی نیز از طریق صادرات عاید تجار استانهای همسایه می شود
برخی مسئولان استان معتقدند تا زمانی که فرش آذربایجان غربی به نام استانهای دیگر صادر می شود، اقداماتی نظیر بیمه شدن بافندگان فرش، راه اندازی خانه فرش در تکاب، برگزاری المپیاد های علمی فرش، ساماندهی کارگاههای تولید فرش دستباف، تشکیل اتحادیه های صنفی فرش در شهرستانها، صدور کارت قالی بافی و ... دردی از مشکلات این صنعت را علاج نمی بخشد.
صنعت فرش دستباف در این استان از نظر ارزش افزوده، اشتغالزایی، حجم بالای سرمایه گذاری و درآمد ارزی داری دومین جایگاه پس از کشاورزی است، از مهمترین مراکز تولید فرش دستباف در استان می توان به ارومیه، خوی، تکاب، بوکان، میاندوآب، شاهین دژ و مهاباد اشاره کرد.
در اغلب شهرستان های استان به ویژه ارومیه، خوی، تکاب، میاندوآب، بوکان، شاهین‌دژ و مهاباد صنعت فرشبافی به طور گسترده رواج دارد که در این میان طرح های ریز ماهی خوی و افشار تکاب از شهرت جهانی برخوردار هستند.
گل بوته هندسی، هراتی، بوته ای، مینا خانی، گل ماهی، سردار جنگل، شاه عباسی، گل حنایی، جوشقانی، کاج، گل و بلبل و بید مجنون از جمله طرح های به کار رفته در قالی های استان است.
توجه به نیاز روز بازارهای جهانی می تواند صادرات صنعت فرش را رونق دهد
علیزاده از مدیران کارگاه های بافت فرش در ارومیه به خبرنگار بازار می گوید: پایین بودن توان مالی برای تامین مواد اولیه و نبود حمایت از فرشبافان، نبود دستگاه چاپگر شناسنامه برای فرش های تولیدی استان، بالا بودن، تعرفه های گمرکی صادرات فرش از مشکلات پیش روی فرشبافان آذربایجان غربی است.
وی معتقداست تامین مواد اولیه مرغوب، در اختیار گذاشتن این مواد به فرشبافان و کاهش تعرفه های بالای گمرکی برای صادرات فرش از جمله عوامل موثر در افزایش تولید فرش با کیفیت و صادراتی در استان می تواند باشد اما به شرطی که زمینه شناسایی و صدور فرش استان آذربایجان غربی حفظ و به نام خود استان صورت گیرد.
بسیاری از صاحبان این صنعت از شیوه های روز بازاریابی نوین عقب بوده و آشنایی چندانی با بازارهای اصلی و نوع سلیقه و نیاز آنها ندارند و این امر موجب شده در کنار تحریم شاهد کاهش تقاضا در این بخش باشیم
احمدی یکی دیگر از فعالان صنعت فرش در ارومیه نیز از عدم صدور فرش استان به نام بافندگان و خود این استان نیز گلایه مند است و می گوید: استفاده از مواد اولیه نامرغوب، طرحها و نقشه های تکراری و منسوخ شده، بی توجهی به استفاده از علم روز و فناوری های جدید از جمله مشکلات صنعت فرش دستباف استان بوده که عدم ثبت و نبود شناسنامه فرش های تولیدی استان درد مضاعفی است.
وی همچنین در خصوص سایر موانع و مشکلات پیش روی صادرات صنعت فرش استان می افزاید: بسیاری از صاحبان این صنعت از شیوه های روز بازاریابی نوین عقب بوده و آشنایی چندانی با بازارهای اصلی و نوع سلیقه و نیاز آنها ندارند و این امر موجب شده در کنار تحریم شاهد کاهش تقاضا در این بخش باشیم.
احمدی بازاریابی، تبلیغات، آموزش، تهیه، تولید و توزیع مواد اولیه مصرفی مرغوب، فروش، صادرات، طراحی، رنگ آمیزی، رنگرزی و ریسندگی خوب را از اصول اولیه برای بافت فرش دستبافت صادراتی و مرغوب عنوان کرده و می افزاید: اگر این مسایل مدنظر برنامه ریزان این صنعت قرار گیرد می توان به رونق آن امیدوار بود.
کمبود نقدینگی و نبود برند مهمترین مشکل پیش بای بافندگان فرش آذربایجان غربی است
سرپرست اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی در خصوص وضعیت فرش دستباف در آذربایجان غربی به خبرنگار بازار گفت: بیش از ۷۲ هزار نفر در استان در زمینه تولید فرش دستباف مشغول به فعالیت هستند و فرش دستباف نماد تاریخ و جغرافیای این استان محسوب می شود.
عبدالحمید سرتیپی اظهار کرد: ۲ نقشه فرش آهنین افشار تکاب و ریز ماهی خوی که نماد دیرین تاریخی وجود این هنر صنعت در آذربایجان غربی بوده، ثبت جهانی شده است و این نشانگر جایگاه ملی و جهانی فرش دستباف استان است.
وی افزود: بیش از ۷۲ هزار نفر در آذربایجان غربی در زمینه تولید فرش دستباف مشغول به فعالیت می باشند و سالانه نزدیک به ۳۰۰ هزار متر مربع فرش دستباف توسط هنرمندان این استان تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می شود که این یک جایگاه و اعتبار ملی برای استان است.
سرپرست اداره کل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی تصریح کرد: هنر صنعت فرش دستباف علاوه بر اینکه یک نماد هنری برای استان محسوب می شود یک هنر صنعت اشتغال آفرین، ارزآور و سودآور نیز است.
سرتیپی گفت: اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان به عنوان متولی این هنر صنعت حتماً از فعالان و دست اندرکاران فرش دستباف استان حمایت خواهد کرد و برای توسعه تولید و اشتغال فرش دستباف برنامه ریزی های لازم را انجام و برای تحقق این برنامه ها پیگیری های لازم را در سطح ملی و استانی انجام خواهد داد.
لزوم برندسازی فرش دستباف آذربایجان غربی
سرتیپی با بیان اینکه هدف اداره کل صمت برند سازی فرش دستباف استان است که این امر را با کمک فعالان این حوزه تا تحقق آن پیگیری و به سرانجام خواهد رساند، افزود: در خصوص بیمه قالی بافان در سطح ملی و استانی اقداماتی صورت گرفته است و ما نیز در تلاش هستیم که این روند ادامه یابد و دولت نیز نسبت به پرداخت سهم خود در این زمینه اقدام کند.
با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، نخ، ریسمان، تجهیزات و غیره در این حوزه بافندگان و تولید کنندگان فرش دستباف استان را با مشکل مواجه ساخته است
وی نشان کرد: از دیگر مشکلاتی که قالی بافان و دست اندرکاران فرش دستباف استان با آن درگیر هستند کمبود نقدینگی است که متاسفانه با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، نخ، ریسمان، تجهیزات و غیره در این حوزه بافندگان و تولید کنندگان فرش دستباف استان را با مشکل مواجه ساخته است که این موضوع را نیز در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید و کارگروه فرش استان پیگیری خواهیم کرد تا بتوانیم با مرتفع ساختن مشکلات مالی و نقدینگی فعالان فرش دستباف استان شاهد شکوفایی هنر صنعت قالی بافی در استان باشیم.
تامین مواد اولیه مرغوب، در اختیار گذاشتن این مواد به فرشبافان و کاهش تعرفه های بالای گمرکی برای صادرات فرش از جمله عوامل موثر در افزایش تولید فرش با کیفیت و صادراتی در استان می تواند باشد اما به شرطی که زمینه شناسایی و صدور فرش استان آذربایجان غربی حفظ و به نام خود استان صورت گیرد.
نظر شما