بازار؛ گروه بین الملل: قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) به همراه آمریکا با موضوع درخواست از ایران برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ۳۰ رأی موافق، ۲ رای مخالف روسیه و چین و ۳ رای ممتنع هند، پاکستان و لیبی به تصویب شورای حکام رسید.
«محمدرضا غائبی» سرپرست نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران، ضمن محکومیت شدید این اقدام با انگیزه سیاسی و مغرضانه از سوی برخی از کشورهای عضو شورای حکام، مواضع ایران را در این خصوص گوشزد کرد.
متعاقب این اقدام ایران اعلام کرد به فعالیت تمامی دوربینهای فراپادمانی خاتمه خواهد داد. محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در این خصوص اعلام کرد: ما به فعالیت تعدادی از دوربینهای فراپادمانی خاتمه دادیم، به فعالیت بقیه هم خاتمه خواهیم داد. تعداد این دوربین ها، ۱۷، ۱۸ عدد است.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «فرانک فن هیپل» معاون اسبق کاخ سفید و استاد دانشگاه پرینستون به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
*قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران صادر شد. ارزیابی شما از این قطعنامه چیست؟
قطعنامه نکوهش تاسف آور است، اما نسبت به بازگرداندن ایران و آمریکا به پایبندی به برجام، در درجه دوم اهمیت قرار دارد. حدس من این است که فرانسه، آلمان، بریتانیا و ایالات متحده تصمیم گرفتند به قطعنامه توهین آمیز ادامه دهند، زیرا ایران این درخواست را اضافه کرده است که ایالات متحده برچسب «سازمان تروریستی خارجی» را که دولت ترامپ به سپاه پاسداران ایران اطلاق کرده، بردارد.
دولت عمداً این نامگذاری را به عنوان «قرص سمی» اضافه کرد تا پیوستن مجدد دولت دموکرات به برجام را دشوارتر کند. بنابراین، پس از گذشت یک سال و نیم، دولت ترامپ همچنان مذاکرات را کنترل می کند! ما باید باهوش تر از اجازه دادن به آن باشیم!
*برخی معتقد هستند که لحن این قطعنامه چندان تند نبود و واکنش ایران به آن نیز چندان شدید نبود و راه برای مذاکرات «برد-برد» هنوز باز مانده است. ارزیابی شما چیست؟
من معتقدم راه رسیدن به توافق برد-برد برای بازگشت به برجام هنوز باز است. در عین حال، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید از حق آژانس برای بررسی شواهد مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده احتمالی در یک کشور عضو حمایت کند. با این حال، ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد، اشتباه است. تمرکز باید بر احیای برجام باقی بماند.
*نشست بعدی شورای حکام حدود سه ماه دیگر است. با توجه به قطعنامه فعلی آیا مذاکرات احیای برجام پیش از نشست آینده شورای حکام برگزار می شود و به نتیجه می رسد؟
من مطمئناً امیدوارم که بازگشت به پایبندی ایران و ایالات متحده به برجام به سرعت مورد توافق قرار گیرد. اما، برای اینکه این امر امکان پذیر باشد، ایران باید درخواست خود مبنی بر لغو سپاه پاسداران از لیست «سازمان تروریستی خارجی» امریکا را پس بگیرد!
درک من این است که ایران به طور مشابه فرماندهی مرکزی ایالات متحده را یک سازمان تروریستی خارجی نامیده است. چنین برچسب هایی تأثیر معنی داری ندارند. لغو آنها باعث کاهش تحریم ها نمی شود. نباید از آنها به عنوان انحراف برای هدف اصلی یعنی احیای برجام استفاده کرد.
*این ارزیابی وجود دارد که دولت بایدن تا انتخابات میان دوره ای کنگره در خصوص برجام در حالت «بی تصمیمی» قرار دارد. چرا که ممکن است هر گونه توافق با ایران آثار منفی بر نتایج این انتخابات بگذارد. از سوی دیگر ارزیابی می شود که ایران نیز معتقد است تا ماه نوامبر باید صبر کرد تا وضعیت بایدن در ساختار داخلی آمریکا و احتمالا در انتخابات آینده ریاست جمهوری مشخص شود. چرا که این انتخابات تا حدی روشن کننده وضعیت آینده بایدن است. ارزیابی شما چیست؟
من معتقدم اگر ایران از درخواست خود برای لغو خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان خارجی-تروریستی منصرف شود، دولت بایدن مایل به ادامه برجام خواهد بود. انتخابات نوامبر ایالات متحده هم برای آینده دموکراسی در ایالات متحده و هم برای برجام مهم خواهد بود.
با این حال، من این را دلیلی برای ایران نمی‌دانم که شش ماه دیگر منتظر بماند تا با بازگشت به برجام موافقت کند. اگر ایران با اجرای توافقی که برای چگونگی بازگشت ایران و آمریکا به پایبندی ایران و آمریکا به برجام منعقد شده است موافقت کند، می‌تواند از منافع اقتصادی قابل توجهی برخوردار شود و خطر جنگ دیگری در منطقه را کاهش دهد.
*با توجه به روند کنونی تحولات آینده برجام را چگونه ارزیابی می کنید؟
من همیشه نگران این هستم که خصومت بر همکاری پیروز شود و ما به جنگی برسیم که هیچ یک از طرفین نتواند پیروز شود. امیدوارم بتوانیم از این مسائل جلوگیری کنیم.
نظر شما