فرسودگی ادوات کشاورزی مانع تولید | دست رنج زارعان زیر چرخ فلزی هدر می رود

هنگامه خاندوزی؛ بازار: طبق آخرین اخبار از سازمان جهانی غذا (فائو) میزان ضایعات کشاورزی در ایران ۲۵ برابر کشورهای پیشرفته دنیاست. یکی از نخستین مولفه‌های خودکفایی در هر کشوری خودکفایی در تولید محصولات ‌کشاورزی است و یکی از مهم‌ترین مسائل در کشاورزی هم افزایش بهره‌وری است.

هر ساله بخش قابل توجهی از گندم مورد نیاز کشور از خارج تامین می شود، در حالی که مقدار زیادی از این محصول در مراحل مختلف به صورت ضایعات از دسترس خارج می شود. بنابراین اولین قدم برنامه ریزی برای کاهش ضایعات گندم، برآورد مقدار ضایعات و شناسایی عوامل موثر بر آن است به اعتقاد کارشناسان، هزینه بالای ضایعات نه تنها بخش کشاورزی را رنج می دهد بلکه به دلیل سهم ۲۵ درصدی، این بخش در تولید ناخالص داخلی بر اقتصاد کشور و منابع ملی نیز مؤثر است.

هدررفت محصول در فصل برداشت
کشاورز گلستانی در این خصوص به خبرنگار بازار با بیان اینکه در هر هکتار حدود ۳۰۰ کیلوگرم گندم و دانه های روغنی مانند کلزا ضایعات برداشت داریم که زیاد است و سبب می شود که رغبت برای کشت این محصول در بین کشاورزان کم باشد، می گوید: یکی از دلایل ضایعات، بیشتر فرسودگی کمباین های موجود در استان است و همچنین راننده کمباین تخصص لازم را در این زمینه ندارد و همین مسئله سبب می شود که بخشی از گندم از دماغه کمباین هدر رفته و بخشی نیز به صورت خوشه ای برداشت شود.

مهدی عسگری با بیان اینکه برای محصولی مانند کلزا نیز با توجه به نازک بودن شاخه ها با کوچکترین اشتباه برداشت کمی دیرتر از موعد یا باد و طوفان لطمه زیاد به این محصول وارد می کند و هدر رفت زیادی دارد، بیان کرد: کوچک بودن قطعات زمین های کشاورزی نیز یکی از مسائلی است که ضایعات برداشت محصولات را زیاد می کند و وقتی کمباین می خواهد زمین را دور بزند نمی تواند همه اطراف زمین را پوشش دهد.

در هر هکتار حدود ۳۰۰ کیلوگرم گندم و دانه های روغنی مانند کلزا ضایعات برداشت داریم که زیاد است

وی افزود: از آنجایی که فصل برداشت خیلی محدود است، کمباین دارها اصولا خیلی سریع به دنبال برداشت هستند تا بتوانند زودتر کار را به اتمام برسانند و به سراغ زمین های دیگر بروند تا درآمد بیشتری کسب کنند. همین مسئله سبب پرتی محصول بیشتر شود و کشاورز نیز اگر اعتراض کند محصول در زمینش خواهد ماند.از طرف دیگر اتحادیه و سازمانی وجود ندارد که بر عملکرد کمباین دارها نظارت کند و حداکثر میزان فعالیت یک کمباین در روز را مشخص کند تا کار عجله ای و بدون دقت نباشد.

ضرورت ایجاد خانه کشاورز

کشاورز دیگر گلستانی در گفتگو با خبرنگار بازار، گفت: متاسفانه کشاورزان در بسیاری از زمینه ها مخصوصا زمان برداشت، اقداماتی که انجام می دهند با تجربه به دست آمده و هیچ وقت یک متخصص و یا کارشناس کشاورزی را در کنار خود نداشتند امروزه در هر روستای یک خانه بهداشت وجود دارد، شاید برای استان ما که یک منطقه کشاورزی است ایجاد خانه های های کشاورز در هر روستا یک امر ضروری باشد.

علی تجری با بیان اینکه با توجه به کمبود وسایل حمل و نقل، اکثر کشاورزان از تراکتور و تریلی برای حمل محصولات استفاده می کنند که این سبب هدررفت محصول می شود، تاکید داشت: دنیا با توجه به مهم بودن امنیت غذایی به دنبال افزایش کارایی تولیدات است اما ما هنوز با همان روش های سنتی کشاورزی را انجام می دهیم.

آنچه مسلم است اینکه به رغم اینکه قیمت یک محصول کشاورزی و باغی در بازار گران نیست اما ارزان هم به دست نمی‌آید چرا که حجم وسیعی از یکی گران‌قیمت‌ترین ماده حیاتی یعنی آب و ساعت‌ها کار سنگین نیروی انسانی صرف آن می‌شود از این رو بحث افزایش بهره‌وری مهم‌ترین مسئله در کشاورزی است.

فرسودگی تجهیزات

در این رابطه کارشناس کشاورزی در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه عدم کشت استاندارد و فرسودگی تجهیزات دو عامل هدررفت گندم در زمان برداشت است، گفت: به دلیل فرسودگی تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی متاسفانه در فصل برداشت محصولاتی مانند غلات، دانه های روغنی و حبوبات شاهد هدر رفت زیادی از این محصولات هستیم..

علی جبلی با بیان اینکه هدر رفت محصولات کشاورزی تا آنجا است که درصورت کشت گندم یا کلزا، برای سال آینده بدون اینکه بذر در زمین ریخته شود، جوانه می زند، ابراز داشت: همین مثال کوتاه می تواند به ما نشان داد که چه میزان هدر رفت در فصل برداشت محصولات کشاورزی وجود دارد که باعث می شود، بخشی از دسترنج کشاورزان به راحتی نابود شود لیکن هدر رفت محصولات حین برداشت، در همه کشورها وجود دارد اما متاسفانه این مسئله در ایران بسیار بیشتر از دیگر کشورهاست.

وی با اشاره به اینکه دلیل اصلی این اتفاق عدم کشت استاندارد و مستهلک بودن بخش عمده ای از تجهیزات برداشت است، خاطرنشان کرد: واضح هست که برای این مسئله باید ابتدا به کشاورز کشت صحیح و با فاصله استاندارد و استفاده از ارقام بذر مناسب را آموزش داد.به نظر می رسد با استفاده از تجهیزات مدرن و به روز می توان میزان هدر رفت محصولات را کاهش داد

هدر رفت محصولات کشاورزی تا آنجا است که درصورت کشت گندم یا کلزا، برای سال آینده بدون اینکه بذر در زمین ریخته شود، جوانه می زند.

با وجود اینکه کشاورزان و کارشناسان این حوزه نسبت به پرتی محصولات کشاورزی استان هنگام برداشت انتقاد دارند اما مدیران سازمان جهاد کشاورزی گلستان این موضوع را رد می کنند و معتقدند که شرایط و امکانات برداشت از مزارع استان مطلوب است.

امکانات برداشت مطلوب است
رئیس اداره فرآوری مکانیزه جهاد کشاورزی گلستان در گفتگو با خبرنگار بازار شرایط و امکانات برداشت از مزارع را مطلوب دانست و گفت: گلستان دو هزار و ۸۰۰ کمباین داریم که هرساله در ابتدای اسفند ماه برنامه ریزی انجام می شود که فرایند معاینه فنی برای آنها انجام شود.

مریم برزنونی با بیان اینکه ماشین آلات شاید یک تا سه بار نیاز به بازدید داشته باشند تا مجوز لازم را دریافت کنند. به منظور حفظ و صیانت از محصولات کشاورزی هر کمباین داری که معاینه فنی نگیرد، سوخت نیز به آن تعلق نخواهد کرد، تاکید داشت: با توجه به زیاد بودن تعداد کمباین ها در گلستان، این ماشین آلات به ۱۴ استان دیگر فرستاده می شود تا در برداشت گندم، جو و کلزای دیگر استان ها مشارکت کنند.

وی با بیان اینکه پیک و تراکم برداشت در استان بسیار زیاد است چرا که ۲۵۰ هزار از اراضی کشت دوم انجام می شود و کشاورران برای برداشت به موقع محصول عجله دارند، افزود: معاینه فنی کمک زیادی می کند تا ضایعات برداشت محصولات با رفع پوسیدگی ها و نواقص فنی ماشین آلات رفع شود.

فقدان الگوی مناسب کشت
رئیس اداره فرآوری مکانیزه جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه اپراتوری کمباین نیز در کنار مسئله معاینه فنی از اهمیت زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: خوشبختانه استان از ظرفیت کمباین داران فنی برخوردار است و هر سال کلاس های آموزشی دسته بندی شده نیز برای آنها برگزار می شود.

آنچه مسلم است، نبود الگوی کشت مناسب، غیرمکانیزه بودن مراحل مختلف کشاورزی، عدم توجه به تشکل های صنایع تبدیلی و تکمیلی، استفاده از ماشین آلات فرسوده، عدم آموزش کشاورزان، باعث شده بخشی از دسترنج این قشر که به راحتی نیز به دست نیامده به راحتی از بین برود، لذا شایسته است که رفع این مشکل برای مسئولان بیشتر از ارائه یک گزارش عملکرد اهمیت داشته باشد.

سرکشی از مزارع توسط کارشناسان و نظارت در این حوزه می تواند بخشی از ضایعات کشاورزی را کمتر کند و تا زمانی که کارشناسان حضور میدانی در صحنه نداشته باشند تنها با اخذ یک معاینه فنی کمباین، نمی توان به این فکر کرد که همچیز مطابق استانداردها پیش خواهد رفت.