جوانانی که مفاهیم را عوض می کنند؛ کپرنشینی با ایده های لاکچری

علی جواهری؛ خبرگزاری بازار: شاید حرف زدن درباره یک کار اقتصادی خیلی ساده باشد و بتوانیم همینجا که نشسته ایم درباره کارهای جورواجوری که قرار است انجام دهیم صحبت کنیم. اما تمام اینها تا به عرصه عمل نرسد حرف است. اگر قرار باشد حرف به عمل برسد و این ۲کلمه ۳حرفی به هم بپیوندند باید تلاش کرد و کلی زحمت کشید. گروهی از جوانان شهرستان قلعه گنج و روستای نوگک گروهی با عنوان «توپ» تشکیل داده اند و با گره زدن نی های بیابان به هم کپر میسازند. آنان با طرح های منحصر به فرد کاربری کپر را با ساخت یک هتل و مدرسه تغییر داده اند. «منصور میرزایی» ایده پرداز اصلی و مسئول گروه توپ از اهالی شهرستان قلعه گنج و روستای نوگک است. ایده ای که برای بیش از ۸۰نفر از اهالی روستا اشتغالزایی کرده و اتفاقات خوبی را برای روستایشان رقم زده است. او میگوید: «خیلی وقتها چیزهایی را که فکر می کنیم خیلی دور و دست نیافتنی هستند در همین نزدیکی ماست و به سادگی اتفاق میافتد. کار تولید کپر هم برای ما اینطور بود. حتی فکر نمی کردیم که بتوانیم از طریق آن درآمدزایی داشته باشیم.»

یک فکر ناب

همه در روستا مشغول کار هستند. مردها همان ساعت ابتدای روز داس را برمی دارند و به پیکار نیزار میروند. بعد هم نی ها را می بافند و سازه ای زیبا درست میکنند. اما کار ساخت کپر به سادگی همین واژه های ردیف شده نیست. اثبات این موضوع می تواند دستهای پینه بسته استادکاران باشد. تا همین چندسال پیش جوانان روستا بیکار بودند؛ بیکاری که امانشان را بریده بود. تنها یک اتفاق و پیشنهاد مسیر زندگی این جوانان را عوض میکند. آقامنصور دراین باره توضیح می دهد: «یک روز مثل همه روزهایی که با بیکاری سپری می شد با دوستانم دور هم جمع شده بودیم. یکی از بچه ها گفت یکی از اهالی که برای ساخت کپر به شهر دیگری رفته بود بعد از چند ماه کار برگشته است و مزدش را هم نداده اند. این چندمین بار بود که چنین خبر ناراحت کننده ای را می شنیدم. گفتم: بیاید خودمان کپر بسازیم و مثل یک تیم قوی پشت هم باشیم. واکنش دوستانم به این حرف من خنده بود. گفتند: مگر می شود!»

اتفافی که همه چیز را عوض کرد

ساخت کپر و تشکیل یک گروه فکر آقامنصور را درگیر می کند. تا اینکه اتفاقی را که منتظرش بود رقم می خورد: «گروهی خیر می خواستند در روستایمان مدرسه بسازند. دنبال کارگر می گشتند. وقتی با آنها مواجه شدم پیشنهاد دادم که مدرسه ای ارزانتر از آن چه فکرش را می کنند برایشان می سازم. یکی از آنها گفت: چگونه می خواهی چنین کاری انجام دهی؟ گفتم: برایتان با کپر مدرسه می سازم. یکی دیگر گفت: باد خرابش می کند. دیگری گفت: باران می آید بچه ها نمی توانند درس بخوانند. گفتم: اگر اصولی ساخته شود هیچ چیزی خرابش نمی کند. بعد به طرف خانه مان راهنمایی شان کردم و کپری را که در حیاط ساخته بودیم نشانشان دادم و آنها را بردم داخل و به یک نفر گفتم تا می تواند با شیلنگ رویش آب بریزد. آن فرد یک ساعت روی کپر آب ریخت، حتی یک قطره هم وارد نشد. یک نفر از خیران به ستونهایش لگد زد؛ سازه حتی به خودش نلرزید. به آنها توضیح دادم که فاصله کپر چیست و اجدادمان در آن سال ها زندگی می کردند. آنها هم پروژه را به ما دادند و ما آنجا را بدون هیچ دستمزدی ساختیم. البته دیواره هایش را با مصالح موجود در منطقه از جنس سنگ ساختیم که نمای بسیار زیبایی پیدا کرد. اکنون چند سال از ساخت آن کپرها می گذرد و هیچ اتفاقی برایشان رخ نداده است. »

قراردادهای میلیونی

ساخت هتل کپری کار دیگری است که به سرانجام رسید. این کارآفرین درباره قیمت تمام شده یک کپر و نحوه ساخت آن توضیح می دهد: «ساخت کپر زمان بسیاری می برد و بستگی به اندازه قیمتی بین ۸تا ۲۰میلیون تومان دارد. تا به حال از شهرهای مختلفی برای ساخت کپر سفارش داشته ایم و شهرداری های مختلف برای پروژه هایشان از ما دعوت کرده اند که تمامشان را با موفقیت به سرانجام رساندیم. ما موفق شدیم یک طراحی منحصر به فرد برای کپرهایمان استفاده کنیم و همین موفقیتمان را دوچندان کرده است. نی های کپرهایمان را باید از شهرمان ببریم. چون اقلیم اینجا جنس محکمی از نی ها را پرورش می دهد که هیچ جای ایران پیدا نمی شود. تلاشمان این بوده که کارهای بسیار خوب و به یاد ماندنی ارائه دهیم تا اینگونه هم سفارش بگیریم و هم فرهنگ غنی مان را درست انتقال دهیم.»

کپرنشینی میراث گران بها

این کارآفرین با تأکید بر اینکه کپرنشینی یک فرهنگ غنی و میراثی گرانبها در کویر است می گوید: «کپرنشینی یک فرهنگ است و بعضاً به قول شهری ها برای یک خانواده کویرنشین یک سازه لاکچری محسوب می شود. در شهرهای کویری تمام اقشار جامعه از ثروتمندان و حتی فرماندار و شهردار و رده های سیاسی در حیاط خانه هایشان کپر دارند و بیشتر از آنکه در خانه های سیمانی شان زندگی کنند در آن روزگار می گذارنند. آب و هوای مناطق کویری با زندگی در کپر قابل پذیرش تر و دلنشین تر می شود. من نمی دانم اینکه می گویند کپرنشینان فقیر هستند و... یعنی چه. به هیچ وجه کپرنشینی نماد فقر نیست.» اکنون جوانان نوگک دیگر بیکار نیستند و با صادرات کپر به شهرهای مختلف ایران رونق را به روستایشان بازگردانده اند و اهداف بلندی را برای توسعه کارشان در ذهن می پرورانند.