بازار؛ گروه استانها: کم‌آبی و خشکسالی پدیده عجین شده با ایران حداقل طی ۲۰ سال گذشته است و هرسال با فرارسیدن فصل گرما، داد زمین تشنه را در می آورد که التیام این کهنه زخم نیازمند تدابیر بلندمدت در تولید، توزیع و مصرف آب است.
اقلیم خشک و نیمه‌خشک و کاهش بارندگی‌ها، کشور را با چالش خشکسالی مواجه کرده و در یکی دو دهه اخیر زنگ بحران بی‌آبی به صدا درآمده است.
در این میان سرزمین خراسان رضوی با اقلیم خشک و کویری، وضعیت بحرانی‌تری دارد و هم‌اینک از ۳۷ دشت استان، وضعیت ۳۴ دشت بحرانی است و سطح آب زیرزمینی آن افت کرده است و طبق اعلام مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی آب جمع شده پشت سدهای این استان امسال تا خردادماه نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته است.
در خصوص این موضوع که تابستانه پیش رو چه وضعیتی در شهر مشهد حاکم خواهد بود و چه راهکارهایی را باید برای این موضوع در دستور کار قرارداد با «حسین اسماعیلیان» مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد به گفت‌وگو نشستیم.
* وضعیت منابع آبی مشهد در تابستان پیش رو چگونه است و آیا بارش ها کمکی به تامین منابع آبی کرده است؟
آب شرب کلانشهر مشهد از منابع مختلفی تأمین می‌شود. بخش عمده تامین آب حدود۵٠ درصد از طریق منابع آب زیرزمینی و چاه ها تامین می شود و حدود ۵٠ درصد نیز از طریق آب سدها تأمین می شود که شامل چهار سد هستند.
با توجه به اینکه نیمی از آب مشهد از طریق سد ها تامین می شوند لذا میزان بارندگی و آورد آب پشت مخزن سد ها برای تامین آب شرب کلان شهر مشهد بسیار حائز اهمیت است.
* در سال گذشته بارش‌ها آیا کمکی برای این موضوع کرد؟
امتاسفانه مدت مدیدی است دچار خشکسالی و کاهش بارندگی خاصی هستیم گرچه با بارندگی‌های سال ٩٨ و ٩٩ کمی از حالت خشکسالی بیرون آمدیم اما در سال ١٣٩٩_١۴٠٠ دچار کاهش بارندگی شدید بودیم به‌طوری‌که می توان گفت طی پنج دهه گذشته کمترین میزان بارندگی را در مشهد داشتیم.
در رابطه با بارندگی های که اخیراً داشته‌ایم باید گفت با توجه به اینکه این بارندگی‌ها، بارندگی‌های فصل بهار و به صورت منطقه‌ای و محدود بودند لذا ذخیره آب قابل‌توجهی پشت سدها نداشتیم لذا نگرانی ما برای تأمین آب مشهد همچنان وجود دارد.
* چقدر در این راستا با کاهش ذخیره سازی روبرو هستیم؟
متأسفانه در سال آبی جدید که از مهر ماه سال ١۴٠٠ شروع شده است و تاکنون نیز ادامه داشته است ما شاهد کاهش بارندگی هستیم، هرچند نسبت به سال گذشته میزان بارش افزایش پیدا کرده است اما اگر با میانگین دوره آماری بلند مدت مقایسه ای داشته باشیم ،کاهش بارندگی بسیار جدی است . همین امر باعث شده است متاسفانه ما حجم ذخایر چهار سد موجود به‌طور متوسط به ٢٧ درصد حجم مخازنمان آب رسیده باشد.
* آیا می‌توان به این موضوع فکر کرد که شاید کار به جیره بندی برسد؟
به هر حال سعی بر این است که به هیچ عنوان به مرز جیره بندی آب وارد نشویم .با توجه به کاهش ۶۷ درصدی بارندگی از ابتدای سال آبی نسبت به مدت مشابه سال قبل و کاهش ذخایر آبهای سطحی و زیرزمینی، آینده سختی در انتظار تامین آب شرب کلانشهر مشهد و روستاهای الحاق شده به آن است.
* چه باید کرد؟
باید سعی کنیم در دو بخش این صحبت را عملی کنیم که در بخش اول اجرا پروژه هایی است که کمک به جبران ذخایر سد ها می کندو آن را انجام دهیم که این پروژه ها در دستور کار قرار دارند و بخش دوم مدیریت مصرف می باشد که انتظار می رود شهروندان عزیز امسال توجه ویژه ای به میزان استفاده از آب در جهت کاهش داشته باشند و لذا امیدوار هستیم شرایطی را رقم بزنیم که در تابستان امسال با توجه به ورود زائران ،مشکلی برای تامین آب شرب مشهد نداشته باشیم.
با توجه به کاهش ۶۷ درصدی بارندگی از ابتدای سال آبی نسبت به مدت مشابه سال قبل و کاهش ذخایر آبهای سطحی و زیرزمینی، آینده سختی در انتظار تامین آب شرب کلانشهر مشهد و روستاهای الحاق شده به آن است
طبق برآوردها پیش بینی می شود در دوره اوج مصرف، نیاز آبی روزانه شهر مشهد ١٢ هزار و ٨٠٠ لیتر بر ثانیه باشد براین اساس و برای جبران کمبود آب برنامه های گذر از تنش سال ۱۴۰۰ در سه محور مدیریت تامین آب، مدیریت توزیع آب و مدیریت مصرف آب تدوین و در حال اجرا و اقدام است.
با توجه به وضعیت بی سابقه کاهش بارندگی در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ و اثرات زیانبار آن بر کاهش ذخایر آب ها با هدف گذر از تابستان پیش رو اجرای طرح جامع و موثر مدیریت تنش آبی شهرستان در دستور کار قرار گرفته است.
* مصرف آب نسبت به دو سال گذشته در مشهد چقدر افزایش یافته است؟
با توجه به اینکه در سال ٩٩ بحث بیماری کرونا بسیار شدیدتر بود. در بخش مسکونی شاهد افزایش قابل توجهی از مصرف آب بودیم اما مصرف آب در بخش های غیر مسکونی به دلیل تعطیلی هتل ها، اقامتگاه ها و... کاهش پیدا کرد.
در سال ١۴٠٠ به طور میانگین حدودا ۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش مصرف داشته ایم لذا پیش بینی می‌شود در سال ١۴٠١ با مدیریت در بحث کرونا و افزایش ورود زائران به مشهد شاهد ٨ درصد افزایش مصرف آب را نسبت به سال ۱۴۰۰ داشته باشیم .
* نیاز آبی مشهد در حال حاضر چقدر است؟
با این درصد در شرایط پیک مصرف آب نیاز به تامین ١٣ هزار لیتر بر ثانیه می باشد.
* چقدر از این ظرفیت قابل تامین است؟
در حال حاضر ما ظرفیت تامین ١٠هزار پانصد لیتر بر ثانیه را داریم که با توجه به اجرا برخی پروژه هایی که در دستور کار قرار دارند امید داریم بخش قابل توجهی را تامین کنیم تا نیاز به جیره بندی آب در تابستان امسال نباشد .
* تا چه میزان الگوی مصرف آب در مشهد رعایت می شود؟
الگو مصرف آب شهر مشهد ۱۴ متر مکعب می باشد که شاید ٨٠ درصد مشترکین مشهد زیر این عدد را مصرف می کنند.مصرف مناسب شهر مشهد در بخش مسکونی حدود ١١/٧ متر مکعب در ماه است که تقریبا مصرف خانگی هر فرد حدود ١٢۵ لیتر در شبانه روز است.
* این رقم مصرفی چقدر با استاندارد های لازم نزدیک است؟
این عدد، مصرف خوبی است اما با توجه به شرایط خشکسالی و کاهش بارندگی از مشترکین و مردم عزیز انتظار می رود همراهی کنند و تا حد امکان مصرف آب را کاهش دهند زیرا استانداری که تعریف شده است می تواند این رقم بین ۷۰ تا ۱۴۰ لیتر در شبانه روز باشد اما در شرایط بحرانی با حفظ سلامت بهداشت این رقم به ۱۲۵ لیتر نیز می تواند کاهش یابد.
در سال جاری می توانیم با همت مردم عدد۱۲۵ را به سمت رقم۷۰ کاهش دهیم چون با سطح بهداشت تعریف شده نیز منافاتی نداردو حداقل نیازهای لازم در بحث شست و شو، بهداشت و سلامت در آن لحاظ شده است.
* تکمیل شبکه آب و فاضلاب و بازگردانی آیا می تواند به تامین آب مورد نیاز سایر بخش ها کمک کند؟
مدیریت تامین آب در واقع شرکت آب منطقه ای می باشد و براساس برنامه ریزی کلانی برای مشهد صورت گرفته در افق ۱۴۲۰حدود ۲۵ درصد از نیاز آب شرب مشهد با چرخانی و جایگزینی اب انجام می شود ود رحال حاضر نیز حدود ۸۰ درصد فاضلاب شهر مشهداجرا شده است و در بحث اجرای پروژه های چرخانی و جایگزینی آب توسط شرکت آب منطقه ای مشهد می باشد .
* آیا بودجه ۳ هزار میلیاردی نیاز مشهد به آب را تامین می کند؟
این بودجه تنها می تواند نیازهای پروژه های اضطراری آب مشهد را تامین می کند.
نظر شما