علی جواهری؛ خبرگزاری بازار: لازمه کارآفرینی سرمایه کلان نیست بلکه یک ایده فوق العاده میتواند موتوری برای حرکت یک کار باشد. درست مثل گروهی از زنان بلوچ که با هنر سوزن دوزی کسب و کاری به راه انداختهاند. «طوبا شمس الدینی» معلم روستای رمچ ایده پرداز این کار معتقد است: «در عرصه کسب و کار میتوانیم فرهنگ غنیمان را به دیگر کشورها صادر کنیم. اتفاقاً طرفداران بسیار زیادی دارد و همه برایش سر و دست میشکنند. بدون شک تمام روستاهای ایران محصولات قابل عرضه ای دارند که می توانند با آن اشتغالزایی کنند. منتها باید ارزیابی نسبت به بازار عرضه داشته باشند و با تغییراتی آن را تبدیل به یک محصول تجاری کنند.» ایده نابی که برای بیش از ۱۲۰ نفر اشتغالزایی کرده است؛ جدا از عرضه تولید زنان روستایی به بازارهای کشور، در حال تسخیر بازارهای جهانی است. این زنان بلوچ هنر سوزن دوزی را که قدمتی چند صدساله دارد تبدیل به محصولی قابل عرضه کردهاند و سالانه بیش از ۱۰هزار قطعه از محصولاتشان را به بازار داخلی تولید میکنند.
حکایت یک هنر قدیمی
دستهایش بی امان سوزن را در پارچه فرو میبرد تا طرحی چشم نواز بر پیکرش نمایان شود. نقشه طرح اما در ذهن او حکاکی شده است؛ آن زمان که روی پای مادرش می نشست و به دست های پینه بسته مادر نگاه می کرد که با هنر سوزن دوزی حال و هوایی دخترانه و جذاب به یک لباس می داد. این حکایت قدیمی بسیاری از زنان بلوچ است که سوزن دوزی را از مادرانشان آموخته اند. هنری زیبا که اکنون با همت شمس الدینی و زنان روستایشان در کشورهای اروپایی و عربی طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است.
می گوید: «کار سوزن دوزی به نظر هنر ساده ای است ولی یک دستبند معمولی سوزن دوزی شده حدود ۵ساعت زمان می برد و یک لباس زنانه بزرگ بیش از ۶ماه وقت می گیرد. این برای زن کویرنشین چیزی نیست؛ چون زنان این خطه صبر زیادی دارند. قیمت محصولات ما از ۳۰هزار تومان تا یک میلیون تومان است. قیمت بسیار ناچیزی است ولی مجبوریم مدتی با این قیمت کار کنیم. برای حذف دلال ها مجبوریم قیمت هایمان را در این حد نگه داریم ولی برای محصولات سفارشی قیمت فرق می کند. محصولات ما به بسیاری از کشورها صادر می شود و برای خیلی از اروپایی ها جذاب است.»
منتظر حمایت های نیستیم
مشتاقانه درباره کار صحبت می کند؛ به خصوص وقتی درباره توسعه کار سخن می گوید هیجان بیشتری در صدایش احساس می شود. حتی حرف زدن از دلالان صنایع دستی هم برایش ناراحت کننده است: «برای حذف برخی دلالان که مجبوریم با آنها کار کنیم برنامه ریزی هایی انجام داده ایم و حتی به خودشان هم گفته ام که به زودی با آنها کار نخواهیم کرد.»
می گوید: «نیازمند حمایت هستیم ولی در انتظار حمایت های مالی که قرار است دولت انجام دهد منتظر نمانده ایم. تجهیزات لازم برای توسعه کار را با پولهایمان خریداری می کنیم. تصمیم داریم یک کارگاه مجهز صنایع دستی در روستایمان راه اندازی کنیم. البته کارگاه خانگی مان مجهز است. ولی برای کارهایی مثل بسته بندی و ارسال مشکلاتی داریم که باید آنها را رفع کنیم. هدف بعدی بیمه زنان شاغل روستایمان است. اکنون ماهانه بیش از ۲هزار قطعه به فروش می رسانیم که امیدواریم این تعداد به ۱۰هزار قطعه برسد.»
یک معامله بی انصافانه
حکایت کارآفرینی این زنان روستایی روایتی مفصل دارد که شمس الدینی تعریف می کند: «سوزن دوزی هنر سنتی و بسیار قدیمی زنان بلوچ است. سنتی زیبا و دوست داشتنی که نسل به نسل از مادران به دختران رسیده است. روزگاری افرادی از شهر می آمدند و محصولات سوزن دوزی شده و حصیرهایمان را می گرفتند و به جایش مواد غذایی می دانند. معامله بی انصافانه ای بود ولی شرایط اقتصادی و اجتماعی باعث می شد خانم ها به اجبار یک لباس زنانه سوزن دوزی شده را که ۶ماه برای تولیدش زمان صرف می کردند به دلال می دادند و به جایش چند بسته ماکارونی می گرفتند.»
وقتی عزم را جزم کردم
با مرور این دست اتفاقات ناجوانمردانه نفس هایش در سینه حبس می شود. با آهی می گوید: «همیشه بابت این موضوع اذیت می شدم تا اینکه مطالبی درباره کارآفرینی و عرضه محصول در فضای مجازی مطالعه کردم. تمام فکرهایم را کرده بودم. یک روز به همه زنان روستا گفتم: محصولاتتان را به من بدهید تا برایتان بفروشم. چند نفر از زنان روستایمان این کار را انجام دادند و تعدادی هم همکاری نکردند. یک روز همه محصولات را که با حصیر بسته بندی کرده بودم در یک کیف دست دوز گذاشتم و به شهر بردم. اول در بازار قیمت محصولات مشابه را پرسیدم. واقعاً قیمت های خوبی داشتند که حتی اگر نیمی از آن قیمت ها دست زنان روستا می رسید با انگیزه بیشتری کار می کردند. وقتی وارد نخستین مغازه شدم و به فروشنده قیمتهای محصولاتم را گفتم لبخندی زد و گفت: همه را از شما می خرم. اما نه این قیمتی که گفتی. جنس های شما بالاتر از اینها می ارزد. به شرطی که تمام محصولاتتان را برای من بیاوری. معامله خوبی بود؛ من هم قبول کردم. وقتی به روستا برگشتم و پولها را به خانم ها دادم، داشتند بال در می آوردند. البته سهم خودم را با رضایت آنان برداشتم.»
هدفها را یک به یک دنبال می کنیم
چند روز که از این ماجرا می گذرد همه زنان روستا محصولاتشان را برای فروش به شمس الدینی می دهند و او نیز به بهترین شکل ممکن محصولات خودش و دیگران را می فروشد: «بعد از اینکه بازار شهرهای اطراف را اشباع کردیم؛ تصمیم گرفتم محصولاتمان را به استانهای دیگر بفروشم. چندبار به تهران، کرمان و زاهدان سفر کردم ولی میزان فروش قابل توجه نبود.»
همیشه در اوج ناامیدی دریچه امید باز می شود و اتفاقات خوب رقم می خورد: «در یکی از سفرها با فردی آشنا شدم. بعد از اینکه درباره کارمان برایش توضیح دادم پیشنهاد کرد اینترنتی محصولاتمان را عرضه کنیم. پیشنهاد خوبی بود و باید دوباره مطالعه می کردم. چند تا از محصولاتمان را به عکاس شهرمان دادم و گفتم از آنها عکس بگیرد. اولش خندید ولی به هرحال کارمان را انجام داد. عکسها را روی صفحه مجازی گذاشتم و چند نفر را فالو کردم. رفته رفته بازدیدکنندگان صفحاتمان بالا رفت. سعی کردم در ابتدا به دنبال صفحات خانم ها بگردم و اتفاقاً نگاه درستی بود. هر کدام از خانم ها با دیدن محصولاتمان کلی ذوق می کردند و می خواستند برایشان چیزی درست کنیم. وقتی نخستین سفارش را پست کردم احساس خوبی داشتم. چون دیگر مجبور نبودم این طرف و آن طرف بروم.» این کارآفرین می گوید: «همین طور سفارش گرفتیم و درآمدزایی کردیم. باید کارمان نظم بیشتری می گرفت. به همین دلیل همگی در یکی از خانه ها جمع می شویم و ساعت مشخصی کار می کنیم. بعد از مدتی فروش تکی مان به عمده رسید.» اکنون عزم این زنان روستایی برای توسعه و عرضه بیشتر هنرشان بیشتر است و به امید موفقیت با هنر منحصر به فردشان نخ را با سوزن روی پارچه می دوزند.
نظر شما