بازار؛ گروه استان ها- اعظم محمودآبادی: سالهاست که مسئولان جهاد کشاورزی پز صدر نشینی در تولید زعفران را در هر محفلی باب تقدیر از خود می‌کنند، و مدعی‌اند ایران بالاترین کیفیت را نیز در جهان از آن خود کرده است، تنها حرف‌های قشنگی که تاکنون نه برای زعفران کاران نان و آب شده نه برای صادر کننده ها برند که بتوانند با داشتن یک مشخصه‌ی جهانی زعفران ایران را به نام ایران عرضه کنند.
هرچند هر سال صدای پیگیری برند زعفران در بوق و کرنا می‌شود، اما تاکنون آنچه به جایی نرسیده است فریاد حامیان برند بین‌المللی زعفران بوده که یا در نطفه خفه شده یا فریادشان به جایی نرسیده است.
صادرات فله
دبیر شورای ملی زعفران ایران در گفت و گو با خبرنگار تحلیل بازار در این باره گفت: وقتی زعفران را به صورت فله و یا بسته‌های نیم کیلو و یک کیلو صادر می‌کنید این بسته‌ها در کشورهای مورد هدف باز و به صورت بسته بندی‌های مورد نیاز بسته بندی مجدد و بنام همان کشور در بازار عرضه می‌شود و از آنجایی که قیمت خرید مصرف کننده نهایی که آن را از فروشگاه می‌خرد ۶۰ تا ۷۰ درصد بیش از قیمت صادراتی آن است، ارزش افزوده آن نصیب فردی می‌شود که آن را بسته بندی مورد مصرف در سبد کالایی مصرف کننده کرده است.
فرشید منوچهری افزود: تا زمانی که شما زعفران را به صورت کلی و کلان صادر کنید هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که این زعفران محصول ایران است با وجود اینکه بسیاری از زعفران‌هایی که از افغانستان صادر شد و یا بعضی از کشورهای دیگر که شاید منشأ ایران نیز داشته باشد اما نام و نشانی از ایران را نداشت.
وی به آمار صادرات این محصول اشاره کرد و گفت: اگر آمار صادرات را بگیرید ۸۲ درصد زعفران ایران که بزرگترین تولید کننده هستیم به ۵ کشور صادر شده است، وقتی که این ۵ کشور را مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهید شد که این کشورها در این حد مصرف کننده زعفران نیستند، بلکه بخش عمده‌ای از آن را برای صادرات مجدد بسته بندی می‌کنند، اسپانیا و چین نمونه بارز آن است که زعفران ما را می‌گیرند و صادرات و بسته بندی مجدد می‌کنند.
اگر آمار صادرات را بگیرید ۸۲ درصد زعفران ایران که بزرگترین تولید کننده هستیم به ۵ کشور صادر شده است، وقتی که این ۵ کشور را مورد بررسی قرار دهیم متوجه خواهید شد که این کشورها در این حد مصرف کننده زعفران نیستند، بلکه بخش عمده‌ای از آن را برای صادرات مجدد بسته بندی می‌کنند
وی ادامه داد: وقتی اینگونه محصولتان را بفروشید، مصرف کننده نهایی با برندی آشنا می‌شود که بسته بندی را انجام داده و توجهی به اینکه محتوای بسته بندی در کدام کشور تولید شده نخواهد داشت، و آن را به نام کشور بسته بندی کننده می‌شناسد، اگر شما رقیبی در دنیا پیدا کردید که کشت زعفران را توسعه داد در این صورت برای آن کشورها فرقی نمی‌کند، هر کشوری ارزان‌تر آن را بفروشد از آن می‌خرند چون در نهایت بنام خود تمام خواهند کرد.
وی تصریح کرد: به این ترتیب هیچ وقت نمی‌توانیم هیچ استراتژی برای توسعه زعفران و حضور خود در بازارهای جهانی داشته باشیم و حرفی برای گفتن نداریم، پس باید در اولین قدم برندی با عنوان برند ملی زعفران ایران داشته باشیم مثل برند چای سیلان که روی تمامی بسته بندی‌های چای این کشور فارغ از کیفیت محتوا و فقط برای اطلاع مصرف کننده از مبدا تولید درج می‌شود.باید کمک کنیم تا برندهای تخصصی به عنوان تولید کننده و صادر کننده در دنیا مطرح شوند.
برند جغرافیایی
دبیر شورای ملی زعفران ایران درباره‌ی تولید زعفران در برخی کشورها و برند جغرافیایی گفت: هند با تولید ۵ تن زعفران در شرایط فعلی برند جغرافیایی برای خود ثبت کرده است که در کشمیر تولید می‌شود. اما ما همان برند جغرافیایی را هم نداریم.
منوچهری در این باره این طور توضیح داد: ما در شورای ملی زعفران دو برند را در کشور ثبت کردیم یکی برند جغرافیایی زعفران ایران و دیگری نشان ملی زعفران ایران و گفتیم این نشانه ملی روی هر زعفرانی که از کشور بیرون می‌رود بخورد، بعد متوجه یک اشکال شدیم که اگر این نشان را بزنیم و یکی مثل نشان ما در اروپا به ثبت برساند، ما حق نداریم از او شکایت کنیم چون ما آن را در محدوده جغرافیایی ایران ثبت کرده‌ایم.
وی ادامه داد: پس این برند باید در مرکز ثبت علائم تجاری بین‌المللی ثبت شود تا قابل تقلب نباشد. با توجه به اینکه هزینه ثبت بین‌المللی بایستی با ارز خارجی پرداخت شود نیازمند ۳۵۰ میلیون تومان بودجه است. ده‌ها نامه برای سازمان توسعه تجارت و همچنین ده‌ها نامه برای جهاد کشاورزی که خود را متولی صفر تا صد زعفران می‌داند ارسال کردیم تا کمک برای ثبت بین‌المللی کمک کنند اما متأسفانه اقدامی انجام نشد.
با توجه به اینکه هزینه ثبت بین‌المللی علامت تجاری بایستی با ارز خارجی پرداخت شود نیازمند ۳۵۰ میلیون تومان بودجه است. ده‌ها نامه برای سازمان توسعه تجارت و همچنین ده‌ها نامه برای جهاد کشاورزی که خود را متولی صفر تا صد زعفران می‌داند ارسال کردیم تا کمک برای ثبت بین‌المللی کمک کنند اما متأسفانه اقدامی انجام نشد
به گفته‌ی وی اسپانیا زعفران تولید منطقه خود را ۵۰ درصد از زعفران ما گران‌تر می‌فروشد، این در حالی است که این زعفران همان زعفران ایران است که با اسم آن منطقه خاص اسپانیا به فروش می‌رسد. چون برند ملی ما برای زعفران ثبت نشده است.
منوچهری معتقد است: شما تا زمانی که در سبد مصرف کننده حضور نداشته باشید حرفی برای گفتن ندارید بنابراین حمایت از برندهای خصوصی صادر کنندگان مستلزم حمایت جدی حتی با پرداخت یارانه برای تشویق صادرات زعفران در بسته بندی‌های مورد نیاز مصرف کننده نهایی است. یعنی به عبارتی اگر بسته بندی یک گرمی مصرف می‌شود، باید بسته بندی یک گرمی داشته باشیم.
بسته بندی زیر ۱۰ گرم و ارزش افزوده کالا
دبیر شورای ملی زعفران توضیح داد: اگر ۱۰۰ کیلو زعفران را بسته بندی ۱ گرمی کنیم تبدیل به یک تن کالا خواهد شد، زعفران کالای گران قیمت است و قطعاً با کامیون حمل نمی‌شود پس در این موقع باید هزینه حمل یک تن بار و بیمه برای حمل با هواپیما را بدهیم، یعنی به عبارتی سرمایه در گردش مورد نیاز و زمان بازگشت ارز حاصل از صادرات چند برابر خواهد شد، بر این اساس نیازمند حمایت و کمک‌هایی برای ورود به سیستم توزیع مویرگی هستیم.
وی چند پرسش مطرح می‌کند اینکه برند مستلزم زیرساخت است حال چه کسی مسئول این زیر ساخت هاست؟ آیا شورای ملی زعفران که تشکیلات غیرانتفاعی است و جز یک مکان مشورتی در جهت موارد مطرح شده زعفران است باید پیگیر این زیرساخت باشد یا کسانی که مدعی صفر تا صد تولید زعفران هستند؟ قطعاً صفر تا صد یعنی از ورود پیاز زعفران به مزرعه تا صادرات و رسیدن آن به دست مصرف کننده است.
وی با اشاره به انتظاراتی که بخش خصوصی تولید و صادرات زعفران از دستگاه‌های اجرایی متولی دارند، گفت: این بخش نقش نماینده‌های مجلس در مناطق زعفران کاری کشور را بسیار مهم و اثرگذار می‌دانند.
وی به نکته مهم دیگری برای قیمت زعفران اشاره کرد و گفت: به محض اینکه قیمت زعفران را بالا می‌برید خریدار خارجی نمی‌خرد تا شما مجبور شوید قیمت را کمتر کنید، در اینجا نقش مدیریت بر صادرات زعفران مشخص می‌شود که با ارائه راهکارهایی جلوی قاچاق و صادرکنندگان نو ظهور گرفته شود و در دنباله وقتی تنها ۵ کشور ۸۲ درصد زعفران را می خرد و ۱۰ کشور ۹۱ درصد زعفران ما را یعنی بازار بسته و کاملاً در انحصار است.
وی تاکید کرد: زعفران تنها محصولی ست در دنیا که ما در آن مزیت مطلق داریم، این مزیت یک زمان در فرش بود که از ما گرفتند، الان مزیت مطلق فروش به پاکستان و هند رفته است، یک زمانی در پسته داشتیم و امروز دیگر ما نیستیم. بنابراین تنها محصولی که باقی مانده زعفران است، آن‌ها با تصمیم گیری های غلط و متأسفانه ورود یک عده منفعت طلب تیشه به ریشه‌ی زعفران می‌زنند.
ناگفته پیداست غفلت از مزیت این محصول ویژه سرنوشت زعفران را مانند پسته و فرش به ناکجا آباد خواهد رساند. انگار به ناشنیده رفتن عادت کرده‌ایم، کاش سیلی ای بود تا از خواب غفلت با هراس می پراندمان.
نظر شما