هوش مصنوعی فرصتی برای پیشرفت فردی کارمندان و تخصص و اشتغالزایی است

فرحناز سپهری؛ بازار: با وجودی که فناوریهای نوین از جمل هوش مصنوعی میتواند به کارایی بیشتر خدمات و صنایع کمک کند. اما همچنان مدیران و کارمندان دربرابر این فناوری به دلیل حذف شغل شان مقاومت میکنند. این درحالی است که به گفته امین آندریان، سرپرست هوش مصنوعی شرکت دیلویت Deloitte کانادا، ورود هوش مصنوعی فرصتی برای توسعه فردی کارمندان و تخصص گرایی است که این خود نوعی اشتغالزایی و ایجاد شغل های تخصصی تر است.

برای این منظور با امین آندریان در باره اینکه چگونه هوش مصنوعی به اشتغال زابی و بهبود صنایع کمک کند گفتگویی انجام داده ایم.

امین آندریان دارای کارشناسی ارشد ریاضی کاربردی گرایش تحقیق در عملیات از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. وی پژوهشگر در بنیاد ملی نخبگان، باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان، و شبکه پژوهشگران ایرانی محقق در دانشکده تحقیق در عملیات دانشگاه برکلی کالیفرنیا، مرکز علوم داده، موسسه علوم داده امریکا، شورای علوم داده امریکا و انجمن ریاضیات امریکا است.

همچنین وی مدیر هوش تجاری در شرکت مدیاژ، راهبر تیم تحلیل داده در شرکت اوپوینت، سرپرست تحلیل داده موسسه نجم آسیا، موسس و مدیرعامل استارتاپ کانتنت وان، سرپرست هوش مصنوعی در شرکت Deloitte کانادا و کارشناس تحلیل داده در شرکت Interceptd ترکیه بوده است.

*هوش مصنوعی چه تاثیری بر کارایی صنایع دارد؟
در وضعیتی که صنعت و شرکت ها، در حال توسعه هستند نیازهای جدیدی در رفع مشکلات تولید و یا بخش توزیع و جذب مشتری پیدا کرده اند، این نیازها ممکن است در گرو افزایش سرعت و دقت در عملیات باشد و یا در شیوه های جذب مشتری، که در این زمان هوش مصنوعی با ارائه راهکارهای قدرتمند در اتوماسیون سازی، سیستم های توصیه گر، پیش بینی و قیمت گذاری و یا بخش بندی مشتریان و در نهایت مکان یابی و مسیریابی،نقش مهمی را در بهبود عملکرد صنایع ایفا میکند.

همچنین با آینده ای که از هوش مصنوعی در ربات ها، دستیارهای صوتی، پردازش زبان طبیعی و پردازش تصویر دیده می شود بزودی صنایع جدیدی وارد بازار خواهند شد که نسخه های بسیار پیشرفته تری نسبت به محصولات کنونی هستند، همچون صنایع پهپادی، خودروهای خودران(مهم ترین مثال های اینترنت اشیا) و الگوریتم های معاملات آنلاین (ربات های معامله گر در بورس و ارز دیجیتال).

تمام این موارد نشان دهنده آن است که محصولات و خدمات نوین با تغییرات و توسعه هایی همراه است، بخشی از این تغییرات پوشش دهنده نیازهای مشتریان و بخشی دیگر ایجاد کننده نیازهایی است که تاکنون وجود نداشته است (بطور مثال دنیای مجازی و بخصوص متاورس که فراتر از نیازهای فعلی و تامین زندگی، به مردم عرضه شده است و فضای بزرگی برای توسعه محصولات و خدمات هوش مصنوعی خواهد بود).

از این رو صنایع با افزایش درخواست مشتریان مواجه خواهند شد و مجزا از بروزرسانی اجباری ای که برای بقای کسب و کار، به آن دچار میشوند با افزایش سودآوری و مقیاس نیز روبرو خواهند بود که به معنی رشد کسب و کار و بهبود خدمات و محصولات می باشد.

*عوامل مهم در عملکرد بهتر هوش مصنوعی در تجارت و صنایع چیست؟
چند عامل مختلف در این مورد تاثیرگذار هستند، یکی از مهم ترین آنها توسعه ساینتیفیک الگوریتم های ابتکاری محاسباتی مرتبط،با دقت و سرعت بالاترو یکی دیگر، افزایش و توسعه دیتاست های مورد استفاده در الگوریتم های یادگیری ماشین و یادگیری عمیق و دیگری ساخت تجهیزات سخت افزاری با پردازشگرها و حافظه های محاسباتی قدرتمندتر است که به دلیل هزینه های تحمیلی بالا و یا بعضا عدم امکان دسترسی عموم و یا شرکت ها و سازمان های غیر دولتی و متوسط و کوچک به انها، عملا راهکارهای قبلی و یا سرمایه گذاری خطرپذیر (استارتاپی) در آنها، راهکارهای بهتری هستند.

برای توسعه الگوریتم های محاسباتی که دانشگاه های لیدر همچون دانشگاه های استنفورد و برکلی در تلاش هستند اما برای توسعه و افزایش تنوع دیتاست های مورد نیاز برای آموزش الگوریتم های یادگیری ماشین نیازمند همکاری بخش صنعت و بخصوص کسب و کارهای حوزه خرده فروشی آنلاین هستیم. با این که همکاری انها تاثیر بسیاری هم در توسعه جهانی و هم در توسعه آن سازمان دارد اما متاسفانه به دلیل حفظ حریم خصوصی کاربران و دیگر موارد مرتبط به عدم افشای اطلاعات کسب و کارها و نبود قوانین و راه حل های کارامد، کسب و کارها در این امر مشارکت نمینمایند.

*دولت ها برای تسهیل استفاده از هوش صنعتی چه اقداماتی باید انجام دهند؟
تجربه کشورهای توسعه یافته نشان میدهد ورود نیروی انسانی نخبه و جوان تر، ایجاد ساختارها و سیستم های چابک، اتوماسیون‏سازی فرایندهای تکراری و در نهایت ورود شرکت های خصوصی بر پایه تکنولوژی و رباتیک در اجرای طرح های عملیاتی و تولیدی، میتواند پایه های استواری برای سرمایه گذاری های بیشتر در حوزه هوش مصنوعی و کاربردهای صنعتی آن باشد.

هرچند دولت ها تاکنون قدم هایی در این راستا برداشته اند و حمایت هایی صورت گرفته است اما راه بسیاری تا هوشمندسازی حداقلی در اقدامات صنعتی باقیست که هم در بخش های مختلف صنعتی از منابع انسانی تا تولید و توزیع تاثیر دارد و هم در سطح بهبود ارزش سهام شرکت ها.

با توجه به موارد گفته شده، اقداماتی که میتواند دولت ها را در این موج سهمگین رشد هوش مصنوعی سهیم کند، تسهیل دسترسی به ابرکامپیوترهای محاسباتی، بهبود عملکرد اینترنت در کشورهایی همچون ایران، تلاش برای تعامل مرتبط، با کشورهای لیدر و قراردادهای سرمایه گذاری در پروژه های بومی سازی سیستم های هوش مصنوعی است.

این شرایط میتواند در افزایش سرعت نشر دانش کسب شده در این حوزه تاثیر بسیاری داشته باشد، همچنین لزوم سرمایه گذاری در صنایع و استارتاپ های هوش مصنوعی یکی دیگر از مواردی است که دولت ها میتوانند در آن نقش بزرگی ایفا کنند.

برخی از مواردی که دولت ها میتوانند در تسهیل آنها تاثیر بیشتری داشته باشند، سرمایه گذاری در صنعت خودروهای خودران، توسعه سیستم توزیع پهپادی(مکان یابی و مسیریابی برپایه راهکارهای هوش مصنوعی) و توسعه تولید سخت افزارهای مورد نیاز می باشد.

*چالش‌های استفاده از هوش مصنوعی برای سازمان‌ها در ایران چیست؟ (در مورد هزینه، مهارت، زیرساخت و غیره)؟ راهکار توسعه ای آن را بفرمایید.
بنظر من جای خالی فرهنگسازی دربرابر ترس های آینده حضور هوش مصنوعی در سازمان ها در کشور ما کاملا مشهود است. بزرگترین چالش در ایران، تقابل افراد دربرابر تغییرات و تفکرات ناشی از حذف نیروی انسانی پس از ورود هوش مصنوعی به سازمان هاست.

متاسفانه این واقعیتی تلخ است که در بیشتر سازمان های سنتی و بزرگ وجود دارد در حالی که معتقدم ورود هوش مصنوعی فرصتی برای توسعه فردی کارمندان و تخصص گرایی است که این خود نوعی اشتغالزایی و ایجاد شغل های تخصصی تر است، بطور مثال با توسعه الگوریتم های پردازش زبان طبیعی یکی از خدماتی که انتظار می رود به زودی رونمایی شود سیستم های هوشمند تولید محتوا بدون دخالت کاربر است، این خدمت نه تنها باعث حذف نیروهای فعلی یک سازمان یا شرکت در بخش محتوا نمیشود که برعکس باعث افزایش پرفورمنس واحد محتوا و ایجاد فرصت ارتقاء رتبه کارشناس تولید محتوا به کارشناس کنترل کیفی محتوای تولید شده توسط سیستم هوشمند میشود. واضح است که این یک تهدید نیست بلکه یک فرصت است. البته هم اکنون شرکتی به نام CCJK در چین این خدمات را عرضه میکند.

یکی دیگر از مواردی که در صنایع درگیر بخصوص با پردازش تصویر وجود دارد هزینه بالای تولید، نگهداری و تعمیرات تجهیزات سخت افزاری است، بطور مثال نمایش ۳ بعدی از یک طرح خاص از لباس انتخاب شده توسط کاربر در سایت خرید آنلاین و تغییر رنگ و فرم تنپوش آن (لاغری و یا چاقی، قد، جنسیت و ...). در این مورد نیز، اجاره زیرساخت و تجهیزات، بهترین انتخاب برای سازمان ها و شرکت های متوسط و کوچک است هرچند اگر کسب و کارهایی جهت ارائه این خدمات وارد شوند هزینه های ناشی از خرید و استقرار برای کسب و کارهای متقاضی کاهش میابد و از سوی دیگر فرصت اشتغالزایی دیگری فراهم میشود برای این منظور میتوان به Google Colab اشاره کرد که تمام زیرساخت های لازم برای دریافت خروجی های هوش مصنوعی و برنامه نویسی چه نرم افزاری و چه سخت افزاری را فراهم کرده و تنها با ایجاد یک حساب کاربری میتوان بدون نگرانی سخت افزار از ان استفاده کرد (در نظر بگیریم که محدودیت هایی هم در این مثال وجود دارد و تنها برای درک مطلب از این مثال استفاده کردم).

ایجاد پلتفرم ها و ابزارهای تحلیل داده نیز یکی دیگر از چالش های نسبتا جدید برای کسب و کارها و سازمان هاست که هم هزینه های بسیاری در تامین زیرساخت های سروری و دیتاسنتری و نیروی متخصص برای این شرح شغلی نیاز است و هم مشکلات ناشی از تحریم ها و مراودات بین المللی در استفاده از ابزارهای قدرتمندی مانند گوگل دیتا استودیو و ... بوجود آورده است. از طرفی لزوم استفاده از چندین منبع متفاوت برای دستیابی به گزارشات مدیریتی (مانند گوگل آنالیتیکس، دیتابیس های سایت و نرم افزارهای مالی و مدیریت انبار) و عدم یکپارچگی انها چالش دیگری است. راهکار این مشکل در گرو ایجاد پلتفرم های واحد و مشابه نمونه های خارجی بسیاری برای رفع نیازهای اولیه و توسعه آنها برای رفع نیازهای بومی است.

اما در مورد مهارت ها بهتر است به خبرهای خوشی از وجود نیروی انسانی توانمند و توسعه برنامه نویسی در این حوزه به واسطه سینتکس برنامه ی پایه (پایتون) در این حوزه اشاره کنم و بنظر با وجود دانشگاه های پیشروی داخلی و دسترسی به آموزش های آنلاین نیازی به نگرانی جدی در این بخش نیست.

*به نظر شما هوش مصنوعی چه تاثیری بر اقتصاد دارد؟
هوش مصنوعی نه تنها یک راهکار برای بهبود عملکرد و یا ایجاد راه حل های جدید است که خود یک صنعت است. در حالت اول باعث افزایش بهروری و کاهش هدر رفت منابع در تولیدات صنعتی (کاهش هزینه های ناشی از تولید)، جلوگیری از افزایش نیروی انسانی غیر متخصص در حالت تجمعی با کارکرد نامتناسب و افزایش جذب مشتریان، تسهیل در نگهداری و وفاداری مشتریان(افزایش درآمدهای کسب و کارها) می شود.

در حالت دوم،باعث پیدایش شرکت ها و تخصص های شغلی جدید و در نهایت با ایجاد ابزارها و اپلیکیشن ها باعث بهبود سطح کیفی انتخاب ها و تصمیم گیری های اقتصادی کاربران میشود.

شاید خبر استفاده از الگوریتم های هوشمند قیمت گذاری در برخی استارتاپ های تهران به گوشتان رسیده باشد که تنها یک نمونه از تاثیرات مستقیم هوش مصنوعی در اقتصاد در سطح عمومی است و میتوان به موارد دیگری چون سیستم های هوشمند تریدینگ در رمزارزها و بازار سهام نیز اشاره کرد که بصورت مستقیم برای عموم مردم قابل لمس است و یا اشاره به الگوریتم های داده کاوی و تحلیل داده ها در شرکت های خرده فروشی که کاهش هزینه ها و افزایش سود حاصل از فروش از نتایج اولیه آنهاست.لذا هوش مصنوعی در واقع یک کاتالیزور در مسیر تامین و ایجاد تقاضاهای جدید در کسب و کارها و مشتریان است که در نهایت در پویایی اقتصاد تاثیرگذار است.