توحید ورستان؛ بازار: امروزه به دلیل درهم تنیدگی اقتصادها، معمولا تاثیر سیاست‌ها، رکود و رونق‌ها بر سایر کشورهای دیگر به ویژه‌ها همسایگان آن کشور سرریز می‌شود. مثلا در ماه‌های اخیر که افغانستان دوباره ناآرام شده است بسیاری از مردم این کشور عمدتا به دلیل مشکلات اقتصادی به همسایگان آن به ویژه ایران سرازیر شده‌اند که طبیعتا تاثیرات منفی بر اقتصادی کشور مقصد خواهد داشت. موضوع برگزاری جام جهانی قطر برای اولین در منقطه پرتنش خاورمیانه، را می‌توان در این چارچوب بررسی کرد یعنی در صورت بسترسازی کشورهای همسایه به ویژه ایران می‌توان از پیامدهای مثبت آن بهره برد.
البته به باور کارشناسان همکاری قطر با همسایگان می‌تواند پیام مهمی در مورد منطقه استراتژیک خاورمیانه صادر کند. هر چند در حال حاضر روابط قطر با همسایگان خود بهبود یافته است اما این موضوع می‌تواند تاثیر قابل توجهی در افزایش صلح منطقه داشته باشد.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر در ژوئن ۲۰۱۷ بایکوت دیپلماتیک و تجاری قطر را آغاز کردند که در ابتدای انتخاب قطر بعنوان میزبان دورنمای اشتراک این مسابقات را پیچیده کرده بود.
بنابراین نمی‌توان بر اهمیت روابط همسایگی در ژئوپلیتیک بیش از حد تأکید کرد. ورزش به عنوان فضای مناسبات همسایگی یکی از موضوعات موثر در قدرت، رقابت و همگرایی در مقیاس ملی و فراملی است. ورزش‌های رقابتی بین المللی برای به خاطر سپردن افراد به منظور مقایسه خود با دستاوردها و توانایی های کشور دیگر مفید است.
بسترهایی که ایران فراهم می‌کند
از همین روی ایران به یک سری توافقات با قطر رسیده است. بطوریکه جاسم بن سیف السلیطی وزیر حمل و نقل قطر در سفر دو روزه خود به جزیره کیش میزبان رستم قاسمی وزیر راه ایران و همچنین سعید محمد، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران، دیدار کرد.
البته این قراردادها شامل اسنادی بود که پیش از این توسط ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در سفر به قطر در ماه فوریه امضا شده بود که شامل سه سند دوجانبه در بخش هوانوردی، یک توافقنامه در حمل و نقل دریایی و یک سند جزئیات همکاری در مورد جام جهانی است.
همچنین دو کشور توافق نامه‌ای را برای عملیات مرتبط کردن منطقه اطلاعات پرواز دوحه (FIR) با تهران امضا کردند. آنها همچنین با افزایش تعداد پروازهای بین خود موافقت کردند و در مورد افزایش همکاری‌های حمل و نقل و فرصت‌های سرمایه گذاری خصوصی در بخش بندر گفتگو کردند.
بطوریکه رئیس سازمان هواپیمایی ایران گفت: هم اکنون روزانه ۷۲ پرواز بین ایران و قطر انجام می‌شود که این تعداد می‌تواند به ۱۰۰ پرواز در روز افزایش یابد. همچنین ایران می‌تواند در دوره جام جهانی انتقال محموله بین دو کشور را تسهیل کند.
در حالی که کیش تمرکز اصلی است، مقامات ایرانی همچنین امیدوارند بتوانند از سایر جزایر و شهرهای جنوب استان هرمزگان حتی استان‌های دیگر مانند فارس و اصفهان برای استقبال از هواداران استفاده کنند. از همین روی تلاش‌ها برای فراهم کردن بسترها مانند هتل‌های با استانداردهای بین المللی به ویژه در اصفهان آغاز شده است.
البته باید توجه داشت که اقامت در ایران احتمالاً برای بازدیدکنندگان خارجی بسیار ارزان‌تر از کسانی است که در قطر هستند چون به دلیل تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده در سال‌های اخیر، ارزش پول ملی ایران کاهش یافته است و این می‌تواند ایران را در مقایسه با قطر، امارات و عربستان ارزان‌تر کند.
آنها همچنین می‌خواهند به طور بالقوه برخی از اقدامات را فراتر از جام جهانی که در ماه نوامبر آغاز می‌شود، تمدید کنند تا روابط گردشگری و سفر بین دو کشور را تقویت کنند، اما جزئیات هنوز مشخص نیست. در این راستا وزیر راه ایران انتظار دارد صدها هزار هوادار جام جهانی در ایران بمانند، چون او گفته است که اکنون در حال برنامه ریزی هستیم تا زمینه را برای علاقمندان و گردشگران خارجی فراهم کنیم تا در اوقات فراغت خود به ایران سفر کنند و از جاذبه‌های کشورمان نیز دیدن کنند.
برای تشویق و تسهیل سفرهای بیشتر، انتظار می‌رود ایران ویزای مورد نیاز برای بازدیدکنندگان ورودی از قطر را نیز لغو کند. از همین روی مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی ایران، گفت: وزارت امور خارجه با لغو روادید سفر از قطر به مدت دو ماه در طول جام جهانی که در ۱۸ دسامبر به پایان می‌رسد، موافقت کرده است. یعنی بازدیدکنندگان می‌توانند برای اقامت ۲۰ روزه در طول این دو ماه برای گذرنامه رایگان یک یا چند بار ورود درخواست دهند.
همچنین وزارت امور خارجه ایران طرح بدون روادید را برای امکان ورود بازدیدکنندگان از جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ به تهران بدون پرداخت هزینه ارائه کرد. این پیشنهاد در راستای چشم انداز ایران و قطر برای تقویت بیشتر همکاری در بخش گردشگری در آمادگی برای مسابقات بزرگ است که بین ۲۱ نوامبر تا ۱۸ دسامبر برگزار می‌شود.
البته باید توجه داشت که اقامت در ایران احتمالاً برای بازدیدکنندگان خارجی بسیار ارزان‌تر از کسانی است که در قطر هستند چون به دلیل تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده در سال‌های اخیر، ارزش پول ملی ایران کاهش یافته است و این می‌تواند ایران را در مقایسه با قطر، امارات و عربستان ارزان‌تر کند.
اهمیت کیش
ایرانیان امیدوارند افزایش همکاری‌ها اقامت طرفداران را در جزیره کیش که ۴۰ دقیقه پرواز یا ۶ ساعت با قایق از دوحه فاصله دارد، تسهیل کند. علاوه بر آن مسیرها و پروازهای قایق را تقویت کند که طرفداران را در فواصل زمانی منظم به این سو و آن سو می‌برد. ایران همچنین در تلاش است برای تسهیل سفر دریایی به قطر از کشتی‌های تفریحی جدید استفاده کند. علی اکبر صفایی، معاون وزیر راه، وعده داد تا عید سعید فطر چند خط جدید سفرهای دریایی فعال شود.
همزمان با جام جهانی ۲۰۲۲، ۴۰۰ پرواز مستقیم از جزیره کیش به قطر به منظور گسترش بازوی گردشگری ایران انجام می‌شود. به گفته سعید محمد با توجه به رضایت دو کشور حاشیه خلیج فارس برای انجام ۴۰۰ پرواز و ۴ کشتی تفریحی از کیش به این کشور حاشیه خلیج فارس، ایران و قطر در زمینه گردشگری با یکدیگر همکاری می‌کنند.
مقامات ایرانی امیدوارند که هواداران در کیش بمانند و سفرهای رفت و برگشتی در طول جام جهانی را داشته باشند، تا بخش گردشگری کشور که در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی تحت تأثیر پیامدهای ترکیبی پیامدهای کرونا و تحریم‌ها قرار گرفته است، مفید باشند. در مجموع طبق برآورد مقامات ایرانی، این کشور قصد دارد برای جام جهانی ۲۰۲۲ میزبان حدود ۱۰۰ هزار گردشگر باشد.
ایران در حال تدارک برای این موضوع است اما رقبایی همچون امارات و عربستان را پیشرو دارد. بطوریکه روز پنجشنبه، شیخ خالد بن خلیفه نخست وزیر و وزیر قطر با احمد الخطیب وزیر گردشگری عربستان دیدار و درباره روابط دوجانبه و همکاری‌های مشترک در زمینه گردشگری گفت وگو کردند که قطعا یکی از موضوعات هم همکاری برای جام جهانی است. همچنین امارات با داشتن زیرساخت‌های کافی و لازم می‌تواند رقیب نیرومندی در مقابل ایران باشد
رقبای ایران
ایجاد زیرساخت‌ها به منظور میزبانی و اسکان بازدیدکنندگان، منافع اقتصادی مثبت بسیاری را برای کشور به همراه خواهد داشت. قطر پیش بینی کرده است که میزبانی جام جهانی فوتبال بیش از ۱.۵ میلیون شغل جدید در بخش‌های کلیدی مانند ساخت و ساز، املاک و مستغلات و مهمان نوازی ایجاد خواهد کرد.
انتظار می‌رود صنعت گردشگری نیز از این رویداد بهره‌مند شود. مقامات پیش‌بینی می‌کنند که بیش از یک میلیون بازدیدکننده برای جام جهانی داشته باشند و تا سال ۲۰۲۵ حدود ۶۶ میلیارد برای اقتصاد قطر ایجاد کند. افزایش گردشگران در سال ۲۰۲۲ نه تنها برای تقویت اقتصاد قطر در کوتاه مدت تضمین شده است، بلکه بلندمدت اثرات افزایش وجهه بین الملل آنها به عنوان یک مقصد گردشگری، مزایای اقتصادی پایداری را به همراه خواهد داشت.
با این وجود براساس برآوردها قطر به دلیل وسعت و نبود تعداد زیاد هتل نتواند به تنهایی از ۱.۲ میلیون نفر گردشگر خارجی پذیرایی کند از همین به نوعی همسایگان تمام تلاش خود برای جذب آن را انجام خواهند.
بطوریکه براساس بررسی‌ها و مدل‌سازی داده‌های مقامات قطری، بر اساس سفر به جام‌های جهانی قبلی نشان می‌دهد که ۸۵۰۰۰۰ بازدیدکننده خارجی به اتاق نیاز داشته باشند. سازمان‌دهندگان جام جهانی همچنین گفته‌اند که بیش از ۱.۲ میلیون بازدیدکننده به این مسابقات خواهند آمد. اما جدیدترین داده‌های سازمان گردشگری قطر می‌گوید که ۳۳۲۰۸ اتاق در هتل‌ها و هتل آپارتمان‌ها وجود دارد. همچنین ارزان‌ترین اتاق‌های موجود در آنجا برای یک شب ۱۰۲۸ دلار، ۱۴۳۱ دلار یا ۵۲۷۶ دلار هزینه دارند.
همانطور که در بالا اشاره شد ایران در حال تدارک برای این موضوع است اما رقبایی همچون امارات و عربستان را پیشرو دارد. بطوریکه روز پنجشنبه، شیخ خالد بن خلیفه نخست وزیر و وزیر قطر با احمد الخطیب وزیر گردشگری عربستان دیدار و درباره روابط دوجانبه و همکاری‌های مشترک در زمینه گردشگری گفت وگو کردند که قطعا یکی از موضوعات هم همکاری برای جام جهانی است. همچنین امارات با داشتن زیرساخت‌های کافی و لازم می‌تواند رقیب نیرومندی در مقابل ایران باشد.
همچنین می‌توان به سلطان‌نشین عمان اشاره کرد که با مناطق گردشگری و طبیعی جذاب، کوه‌ها، سواحل، آبشارها و بیابان‌ها مشخص می‌شود که آن را به مقصدی توریستی برای علاقه‌مندانی تبدیل می‌کند که از سراسر جهان به کشور قطر سفر می‌کنند. به گفته سالم بن محمد المحروقی، وزیر میراث و گردشگری عمان، چشم انداز کاملی برای بهره مندی از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر آماده کرده است.
عمان قصد دارد طی سه سال آینده سرمایه گذاری به ارزش ۳ میلیارد ریال (۷.۷ میلیارد دلار) جذب کند، زیرا در نظر دارد تا سال ۲۰۴۰ مسقط را به مهم‌ترین مقصد گردشگری مورد بازدید گردشگران برای تعطیلات، اکتشاف و ملاقات‌ها تبدیل کند. در همین راستا، استان ظفار را به عنوان یک مقصد گردشگری پایدار و موفق جهانی در طول سال معرفی کرد که میزبان بیش از ۳ میلیون گردشگر و استخدام ۲۰۰۰۰۰ کارمند است.
در مجموع ایران برای اینکه بتواند در این رقابت سخت از رقبای عرب خود عقب نماند باید بسترهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را سریع‌تر فراهم کند. باید توجه داشت که تماشاگران فوتبال معمولا چند ماه مانده به رقابت‌ها برنامه سفر خود را مشخص می‌کنند از همین روی ایران باید تلاش خود را دوچندان کند تا تجربه ناموفق اکسپو امارات این بار در جام جهانی قطر تکرار نشود.
نظر شما